Hoàn thiện chính sách, pháp luật ứng phó với biến đổi khí hậu

Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ TN&MT, Lê Công Thành cho rằng, thông qua hội thảo này, Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, Bộ TN&MT sẽ được nghe những ý kiến đề xuất của các Bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học về một số vấn đề sửa đổi, bổ sung nội dung về BĐKH trong Luật Bảo vệ Môi trường năm 2014.

Tham dự hội thảo, đa số các đại biểu đều cho rằng, trong những năm gần đây, biến đổi khí hậu (BĐKH) diễn biến ngày càng khó lường, các hiện tượng như bão, lũ, hạn hán, xâm nhập mặn, sạt lở bờ sông, xói lở biển, nước biển dâng thường xuyên xảy ra với cường độ mạnh hơn đã tác động ngày càng nghiêm trọng đến tất cả các mặt đời sống, kinh tế, xã hội, đặc biệt là tại các tỉnh, thành vùng ĐBSCL.

Đồng thời, trong thời gian qua việc ứng phó với BĐKH đã được lồng ghép vào chính sách, pháp luật, chương trình, kế hoạch phát triển của đất nước và đã được luật hóa trong Luật Bảo vệ Môi trường năm 2014, với 24 khoản trong 10 điều của Chương 4. Tuy nhiên, sau 5 năm triển khai thực hiện, khung chính sách ứng phó với BĐKH cần được bổ sung, hoàn thiện hơn để không chỉ giải quyết được những thách thức của BĐKH, tạo tính liên kết vùng trong ứng phó với BĐKH mà còn tận dụng những lợi thế, cơ hội BĐKH có thể mang lại cũng như thực hiện các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã tham gia.

Tại hội thảo này, các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học đã tập trung thảo luận các vấn đề về bối cảnh và kinh nghiệm quốc tế trong chính sách ứng phó với BĐKH; giải pháp về chính sách, pháp luật thúc đẩy kinh doanh tín chỉ carbon và tham gia thị trường các-bon thế giới; phát triển năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, sản xuất và tiêu dùng thân thiện với môi trường; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, tăng cường liên kết vùng...trong ứng phó với BĐKH.

Phát biểu tại hội thảo, ông Marcel Reymond, Trưởng Bộ phận Phát triển, Đại Sứ quán Thụy Sỹ tại Việt Nam cho rằng, câu hỏi được đặt ra tại hội thảo này là làm thế nào để các chính sách và khung pháp lý hiện nay có thể được cải cách, cải tiến đáp ứng tốt hơn với ứng phó BĐKH, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững tại Việt Nam. Để có thể giải quyết được vấn đề BĐKH, chúng ta cần phải cải tiến những tiêu chuẩn về mặt kỹ thuật, nếu chúng ta chỉ đưa ra được những kế hoạch không thôi thì sẽ là không đủ mà cần phải có quá trình lồng ghép, tích hợp và được thực hiện ở các cấp độ từ Chính phủ đến địa phương, nhà khoa học, cộng đồng và các nhà đầu tư kinh doanh.

Theo ông Marcel Reymond, hiện nay ở ĐBSCL cái gì cũng đổ lỗi do BĐKH gây ra, nhưng có những vấn đề do chính con người gây ra. Cụ thể, hoạt động khai thác cát không chỉ gây thách thức tại nơi khai thác mà còn làm cho phía hạ nguồn phải gánh chịu tác động lớn về dòng chảy, di cư của tôm cá, canh tác lúa. Những thiệt hại này không liên quan gì đến BĐKH, đó là do tác động của con người. Vì vậy, chúng ta cần phải giải quyết những vấn đề này mang tính tổng hợp và tích hợp để ứng phó với BĐKH.

Còn Bà Anna Pia Schreyoegg, Cố vấn trưởng Chương trình hỗ trợ Việt Nam thực hiện Thỏa thuận Paris cho rằng: Trong thời gian qua, Việt Nam đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về thực hiện thỏa thuận Paris, trong đó quy định 68 nhiệm vụ giảm nhẹ và thích ứng được phân bổ cho các cơ quan trong giai đoạn 2016 đến 2020 và 2020 đến 2030. Hiện nay, Nghị định quy định lộ trình và phương thức tham gia giảm nhẹ phát thải khí nhà kính toàn cầu của Việt Nam đang trong quá trình xây dựng nhằm thiết lập nền tảng cho việc điều phối hoạt động và xây dựng khung minh bạch tại Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn cần xây dựng cơ sở nền tảng vững chắc hơn cho việc triển khai thực hiện thỏa thuận Paris thông qua lồng ghép các nội dung quan trọng vào hệ thống pháp luật.

Theo GS TS Mai Trọng Nhuận, Phó Chủ tịch Hội đồng Tư vấn của Ủy ban Quốc gia BĐKH thì “khi xây dựng chính sách, hệ thống văn bản Nhà nước, nên tích hợp ứng phó BĐKH, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững để tạo ra các giá trị gia tăng. Đồng thời, phải tính đến sự hội tụ, cản trở thực hiện mục tiêu riêng và mục tiêu tổng hợp của ứng phó BĐKH, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Ngoài ra, nên có tổng công trình sư thiết kế, chỉ đạo, điều phối xây dựng hệ thống chính sách, văn bản Nhà nước tích hợp thực hiện mục tiêu riêng và mục tiêu tổng hợp của ứng phó BĐKH, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững”.

Chia sẽ về những ảnh hưởng của BĐKH trong thời gian vừa qua đối với TP. Cần Thơ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Cần Thơ, Đào Anh Dũng cho rằng, cũng như các địa phương khác, TP. Cần Thơ đang phải chịu ảnh hưởng nặng nề của BĐKH, thể hiện qua các hiện tượng thời tiết cực đoan, thiên tai bất thường như triều cường, sạt lở bờ sông, xâm nhập mặn đã gây ảnh hưởng đáng kể đến đời sống, hoạt động sản xuất của người dân, môi trường, hệ sinh thái.

Tuy nhiên, để phát huy tối đa những thuận lợi và khắc phục khó khăn trong việc ứng phó với BĐKH, ông Đào Anh Dũng kiến nghị: Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành rà soát, tổng hợp hệ thống chính sách, pháp luật về ứng phó BĐKH, hoàn thiện, đồng bộ với chủ trương tái cấu trúc nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ và phát triển nguồn nhân lực cho vùng; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu tổng hợp, có thể tích hợp, chia sẻ các nguồn thông tin đảm bảo tin cậy nhằm nâng cao năng lực ứng phó cho các địa phương; xây dựng cơ chế phối hợp rõ ràng, đồng bộ theo chiều ngang giữa các địa phương và theo chiều dọc giữa các bộ, ngành với địa phương để kịp thời quản lý và giải quyết các vấn đề được tập trung, hiệu quả.

Cũng tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang, Trương Cảnh Tuyên cho rằng: Sau khi có Nghị quyết 120 của Chính phủ, tỉnh Hậu Giang đã tập trung triển khai các dự án, công trình để ứng phó với BĐKH. Tuy nhiên, qua thực tế triển khai, các chính sách pháp luật về BĐKH hiện còn những bất cập, gây khó khăn không nhỏ cho địa phương. Vì vậy, tỉnh Hậu Giang đề xuất với Bộ TN&MT tích hợp các chính sách pháp luật; tiêu chí thống kê, đánh giá phát thải khí nhà kính, ban hành Nghị định riêng về ứng phó với BĐKH, tạo điều kiện cho các địa phương dễ triển khai thực hiện. 

Phát biểu tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Lệ Thủy, Ủy viên Thường trực- Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, tại hội thảo này các đại biểu đã nêu ra những thực trạng về BĐKH đang diễn ra, nhất là đối với vùng ĐBSCL, đồng thời đề xuất nhiều ý kiến tâm huyết gửi tới các cơ quan có thẩm quyền trong quá trình xây dựng hoàn thiện chính sách, pháp luật ứng phó với BĐKH, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế của đất nước, tạo tính liên kết vùng trong ứng phó với BĐKH và khung chính sách thực hiện các cam kết quốc tế về ứng phó với BĐKH…