Quy định rõ trách nhiệm tiếp nhận, xử lý thông tin về ô nhiễm
Chỉ thị số 03/CT-BTNMT chỉ rõ Tổng cục Môi trường làm đầu mối vận hành, quản lý đường dây nóng cấp Trung ương; bố trí cán bộ thường trực 24/24 giờ để tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị qua đường dây nóng; xử lý, phản hồi thông tin đối với các vấn đề ô nhiễm môi trường (ÔNMT) có tính chất liên vùng, liên tỉnh; các tổ chức, cá nhân gây ÔNMT thuộc thẩm quyền phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (hoặc văn bản tương đương) của Bộ TN&MT và của các Bộ có chức năng quản lý nhà nước về BVMT; bố trí kinh phí thường xuyên cho việc quản lý, vận hành đường dây nóng cấp Trung ương; kinh phí cho việc xác minh, xử lý, phản hồi thông tin qua đường dây nóng cấp Trung ương theo thẩm quyền; đầu mối theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra việc tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của tổ chức, cá nhân về ÔNMT thông qua đường dây nóng trên phạm vi cả nước; định kỳ hàng tháng, quý, năm tổng hợp, báo cáo Bộ trưởng kết quả thực hiện.
Sở TN&MT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm quy định cụ thể và bố trí cán bộ thường trực 24/24 giờ để tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị qua đường dây nóng cấp địa phương; xử lý, phản hồi thông tin đối với các vấn đề ÔNMT diễn ra trên địa bàn thuộc trách nhiệm quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường (BVMT) của UBND các cấp; công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng của tỉnh, thành phố và Trang thông tin điện tử của Sở TN&MT.
Quá trình triển khai thực hiện cho thấy, việc vận hành, duy trì đường dây nóng đã tạo bước chuyển biến tích cực về ý thức, trách nhiệm của các địa phương đối với công tác tiếp nhận, xử lý thông tin các vụ việc phản ánh về ô nhiễm môi trường trên địa bàn nói riêng và chú trọng công tác bảo vệ môi trường nói chung. Nhiều địa phương đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn trực tiếp xuống hiện trường phản ánh để thu thập thông tin, chỉ đạo các đơn vị liên quan vào cuộc nhằm kịp thời xử lý, phản hồi thông tin tới người phản ánh cũng như báo cáo đến Tổng cục Môi trường.
Đến nay, toàn bộ 63/63 địa phương đã cử cán bộ trực, theo dõi, tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị về ô nhiễm môi trường qua đường dây nóng để tiếp nhận thông tin chuyển về từ đường dây nóng của Tổng cục Môi trường hoặc trực tiếp tiếp nhận phản ảnh của người dân, tổ chức về ô nhiễm môi trường trên địa bàn. Việc vận hành, duy trì liên tục 24/24 giờ của hệ thống đường dây nóng về ô nhiễm môi trường từ Trung ương đến địa phương đã nhận được sự ủng hộ, đánh giá cao của các tổ chức, cơ quan, phương tiện thông tin đại chúng và người dân.
Xử lý hàng trăm vụ việc vi phạm về môi trường
Với việc quy định rõ trách nhiệm đối với các đơn vị liên quan trực thuộc Bộ TN&MT, Sở TN&MT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Chỉ thị 03 đã đã tạo bước chuyển biến trong công tác ứng phó, xử lý ÔNMT, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về BVMT từ Trung ương đến địa phương. Vì vậy, từ đó đến nay, hàng trăm vụ việc vi phạm các quy định về môi trường đã được xử lý.
Tính đến hết ngày 30/6/2018, đường dây nóng của Tổng cục Môi trường đã tiếp nhận tổng số 726 vụ việc phản ánh, kiến nghị về ô nhiễm môi trường, đường dây nóng của Sở TN&MT các địa phương tiếp nhận 109 vụ việc. Hầu hết, các vụ việc đều thuộc thẩm quyền xử lý của các địa phương. Theo ông Nguyễn Văn Tài, Tổng Cục trưởng Tổng cục Môi trường, toàn bộ các thông tin nhận được từ đường dây nóng đều đã được Tổng cục Môi trường chuyển tới đường dây nóng của Sở TN&MT các tỉnh, thành phố để đề nghị xác minh, xử lý, báo cáo Tổng cục và phản hồi cho người cung cấp thông tin.
Trong số vụ việc được tiếp nhận thông qua đường dây nóng của Tổng cục Môi trường có 506 vụ việc gây ô nhiễm môi trường về chất thải khí, chiếm tỷ lệ 70%; có 153 vụ việc gây ô nhiễm môi trường về nước thải, chiếm tỷ lệ 21%; có 63 vụ việc gây ô nhiễm môi trường về chất thải rắn, chiếm tỷ lệ 9%. Đến nay, đã có tổng số 292 vụ việc đã được các địa phương triển khai, xử lý, chiếm tỷ lệ 45%, còn lại 358 vụ việc chưa được xử lý, chiếm tỷ lệ 55%.
Các địa phương có nhiều thông tin phản ánh, kiến nghị về ô nhiễm môi trường qua đường dây nóng là: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Hải Dương, Hải Phòng, Bình Dương, Đồng Nai… Trong đó, riêng Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh có 259 thông tin phản ánh, kiến nghị qua đường dây nóng, chiếm tỷ lệ 35,8% tổng số các vụ việc phản ánh, kiến nghị trên cả nước. Một số địa phương đã tiến hành xử lý thông tin nhanh, dứt điểm vụ việc theo đúng quy định đó là Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Bắc Giang. Các địa phương có tỷ lệ xử lý chậm nhiều là thành phố: Hồ Chí Minh, Hà Nội, Nghệ An, Đồng Nai, Nam Định…
Để xử lý các thông tin được phản ánh qua đường dây nóng, hầu hết các địa phương đã giao Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh/thành phố (Phòng Cảnh sát môi trường) có Văn bản đôn đốc và yêu cầu UBND quận, huyện, thị xã xem xét, chỉ đạo giải quyết theo thẩm quyền; đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ gây phát sinh ô nhiễm môi trường đã được cơ quan có thẩm quyền yêu cầu, hướng dẫn biện pháp khắc phục nhưng cố tình không chấp hành, tiếp tục vi phạm, Sở TN&MT, Công an tỉnh/thành phố tiến hành thanh tra, kiểm tra, điều tra, kết luận và xử lý nghiêm đối với hành vi gây ô nhiễm môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường. Một số địa phương đã đưa ra các giải pháp mạnh đối với các hành vi gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, kéo dài như yêu cầu cơ sở gây ô nhiễm phải khẩn trương xử lý dứt điểm việc gây ô nhiễm, đầu tư xây dựng hạng mục xử lý nước thải, chất thải rắn, khí thải…
Có thể thấy, việc Bộ TN&MT tăng cường tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của tổ chức và cá nhân về ô nhiễm môi trường thông qua đường dây nóng đã góp phần phòng ngừa, ngăn chặn, hạn chế, xử lý kịp thời tình trạng ÔNMT. Giúp cho công tác điều hành của Bộ chuyển từ thế bị động sang chủ động ứng phó, giải quyết các sự cố; đồng thời nâng cao sự hài lòng của người dân đối với công tác BVMT.