Giải pháp thu hồi tài nguyên có giá trị từ chất thải điện tử

Vấn đề cấp bách

Hiện nay, lượng chất thải điện tử và điện dân dụng thải ra từ các đô thị như ti vi, tủ lạnh, quạt điện, máy tính, đồ dân dụng…ngày càng tăng do áp lực từ quá trình phát triển đất nước. Theo ước tính của Công ty Môi trường đô thị Hà Nội (URENCO), đến năm 2020 cả nước sẽ có 4,8 triệu tivi, 1,4 triệu máy tính, 2,3 triệu tủ lạnh, 873 nghìn điều hòa nhiệt độ và 2,6 triệu máy giặt… bị thải bỏ; các doanh nghiệp công nghiệp điện tử sẽ thải ra mỗi năm khoảng 1.600 tấn chất thải rắn.

Trong khi đó, phần lớn lượng chất thải phát sinh được xử lý bằng phương pháp chôn lấp; đa số các bãi chôn lấp lại không đảm bảo yêu cầu hợp vệ sinh, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng tới khu vực xung quanh. Công nghệ thiêu đốt hợp vệ sinh mới chỉ được triển khai ở một số thành phố nhưng quy mô nhỏ và hiệu quả chưa rõ ràng.

Sau khi bản mạch điện tử được tháo bỏ các thành phần nguy hại, chúng sẽ được nghiền thành mảnh kim loại hoặc nghiền vụn

Mặt khác, hoạt động tái chế chất thải điện tử ở Việt Nam cũng đang ở quy mô nhỏ, chủ yếu là các cửa hàng, dịch vụ sửa chữa, mua bán thiết bị qua sử dụng; các doanh nghiệp tái chế…Hoạt động này chỉ tập trung vào xử lý chất thải điện tử, hầu hết là tháo dỡ phân loại thủ công, sử dụng phương pháp đốt lộ thiên hoặc những kỹ thuật thủy luyện đơn giản để thu hồi kim loại nên hiệu quả không cao.

Bởi vậy, mỗi năm lượng không nhỏ chất thải hay nguyên liệu thứ cấp đã bị lãng phí. Vấn đề cấp bách hiện nay là tìm ra giải pháp xử lý chất thải để chúng không trở thành những thứ bỏ đi mà ngược lại có thể tận thu được rất nhiều các nguyên vật liệu có giá trị từ chất thải.

Thu hồi nguyên liệu có giá trị

Trước thực tế đó, PGS.TS Hoàng Trung Hải cùng các cộng sự tại Viện Khoa học Công nghệ & Môi trường (Trường ĐH Bách Khoa Hà Nội) đã nghiên cứu và phát triển công nghệ tiên tiến thu hồi vật liệu nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp tái chế chất thải, mà cụ thể là chất thải điện tử thông qua dự án “Nâng cao năng lực nghiên cứu, phát triển và chuyển giao công nghệ tái chế chất thải ở Việt Nam”.

TS.Hà Vĩnh Hưng, Nghiên cứu viên Viện Khoa học Công nghệ & Môi trường giới thiệu về dây chuyền công nghệ xay, nghiền và loại bỏ chất thải nguy hại

PGS.TS Hoàng Trung Hải cho biết: Công nghệ tái chế chất thải có thể góp phần ngăn ngừa ô nhiễm môi trường trong quá trình phát triển bền vững ở Việt Nam. Đặc biệt là ngăn ngừa sự suy giảm tài nguyên thiên nhiên, tăng hiệu suất thu hồi nguyên vật liệu có giá trị trong chất thải điện tử.

Hiện tại, dây chuyền tháo dỡ chất thải điện tử để đưa đi tái chế, xay nghiền bản mạch đã hoàn thiện và có thể chuyển giao. Trong đó, loại bỏ các thành phần nguy hại, các bộ phận như pin, bóng đèn huỳnh quang đều được tháo bỏ ngay tại công đoạn phân loại.

Kim loại đồng từ phế liệu được thu hồi bằng phương pháp luyện và tinh chế

“Đặc biệt, chúng tôi đã phát triển được công nghệ thu hồi đồng từ phế liệu của bản mạch điện tử bằng phương pháp luyện và tinh chế; các kim loại quý như vàng, bạc có độ tinh khiết đáp ứng được thị trường. Thời gian tới,  nhóm tiếp tục nghiên cứu và phát triển công nghệ thu hồi nguyên tố đất hiếm; tuy nhiên tiến độ thực hiện còn phụ thuộc vào vấn đề kinh phí”, PGS.TS Hoàng Trung Hải khẳng định.

Hi vọng rằng, công nghệ thu hồi các loại nguyên liệu có giá trị từ chất thải điện tử sớm được hoàn thiện, chuyển giao và ứng dụng trong thực tiễn; góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng một hệ thống quản lý tổng hợp chất thải rắn. Theo đó chất thải rắn sẽ được phân loại tại nguồn, thu gom, tái sử dụng, tái chế và xử lý với công nghệ tiên tiến và phù hợp để giảm thiểu lượng chất thải thải vào môi trường, bảo vệ tài nguyên đất và giảm thiểu ô nhiễm môi trường cũng như tận thu tài nguyên thiên nhiên.

Bài & ảnh: Tuyết Chinh