Đơn thư khiếu nại tăng đột biến
Sáng ngày 31/1, UBND TX. Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam) đã tổ chức hội nghị “Tổng kết công tác quản lý đất đai và giải phóng mặt bằng năm 2017 và triển khai nhiệm vụ năm 2018”.
Qua nội dung báo cáo và phát biểu tại Hội nghị của Phó Chủ tịch UBND TX. Điện Bàn Phan Minh Dũng cho thấy: Số lượng đơn thư khiếu nại, khởi kiện hành chính phát sinh trong lĩnh vực bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và cấp giấy chứng nhận QSDĐ trong năm 2017 của TX. Điện Bàn tăng đột biến. Trong đó, gia tăng tại thời điểm giao thời giữa 2 chính sách cũ và mới (Luật Đất đai 2003, 2013) và phần lớn đơn thư của người dân là có cơ sở để xem xét, giải quyết. Dự báo, số lượng đơn thư liên quan tới lĩnh vực đất đai ở địa phương sẽ ngày càng tăng, mang tính chất phức tạp hơn.
Năm 2017, những đơn thư liên quan tới các điểm “nóng” trong công tác bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất xảy ra tại các dự án như: dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi (đoạn đi qua tỉnh Quảng Nam); trường hợp của 6 hộ dân tại dự án đường ĐT607 A, phường Điện Nam Trung, 11 hộ dân tại phường Điện Dương, 54 hộ dân tại phường Điện Nam Đông… Số lượng đơn thư vượt cấp và đơn tập thể khiếu kiện đông người đã gây sức ép không nhỏ lên chính quyền địa phương.
Trong nội dung báo cáo tổng kết năm 2017 của UBND TX. Điện Bàn cũng đã nhìn nhận một cách thẳng thắn về nguyên nhân của tình trạng đơn thư khiếu nại tăng đột biến trong thời gian qua là do: “Tính công khai dân chủ trong thực hiện chính sách bồi thường hỗ trợ và tái định cư tại một số địa phương chưa bảo đảm. Một số dự án chưa thực hiện đúng trình tự thủ tục quy định về thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ và tái định cư. Những vướng mắc trong quá trình cưỡng chế theo quy định để xử lý dứt điểm đối với các trường hợp cố tình trây ì không chấp hành bàn giao đất và di dời xuất phát từ việc thực thi chính sách chưa bảo đảm”.
Hiện nay, 5 phường phía Đông của TX. Điện Bàn đang chịu tác động của 2 quyết định quy hoạch cơ bản đó là: Quyết định số 124/1999/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc quy hoạch chung khu đô thị mới Điện Nam - Điện Ngọc và Quyết định số 603/QĐ- UBND của UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt quy hoạch chung khu vực ven biển từ TX. Điện Bàn đến TP. Hội An đang phát sinh nhiều bất cập trong quá trình thực hiện làm ảnh hưởng không nhỏ tới công tác quản lý đất đai ở địa phương.
Vướng về quản lý, xác định nguồn gốc đất, GPMB
Trong báo cáo tổng kết năm 2017 của UBND TX. Điện Bàn đã chỉ rõ: Công tác xét nguồn gốc đất ở các xã, phường trên địa bàn TX. Điện Bàn trong quá trình thực hiện giải phóng mặt bằng ở các dự án chưa được thực hiện tốt. Hội đồng xét nguồn gốc đất còn mang tính chất cảm tính, chưa bám sát hồ sơ địa chính qua các thời kì về quá trình hình thành, hiện trạng sử dụng. Cán bộ địa chính cấp xã, phường chưa bám sát từng trường hợp cụ thể để làm tốt công tác tham mưu cho hội đồng, còn xuất hiện nhiều trường hợp xác nhận nguồn gốc sử dụng trước nhưng sau lại không thống nhất.
Ngoài ra, việc cấp giấy chứng nhận QSDĐ, giao đất, thuê đất và quản lý lưu trữ chỉnh lý biến động hồ sơ địa chính qua các thời kì của địa phương còn nhiều thiếu sót và bất cập ảnh hưởng tới quyền và lợi ích của người dân, cũng như khó khăn trong công tác quản lý nhà nước về đất đai. Công tác quản lý cập nhật chỉnh lý biến động đất trên hồ sơ địa chính trong năm qua của Điện Bàn còn nhiều hạn chế và chưa đi vào nền nếp, chỉnh lý chưa triệt để đã dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực trong quá trình triển khai, thực hiện việc hỗ trợ, đền bù GPMB.
Mặt khác, việc quan tâm đầu tư về nguồn nhân lực trực tiếp thực hiện của Văn phòng Đăng kíý đất đai chưa bảo đảm về số lượng, chất lượng cũng như trình độ chuyên môn để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Bên cạnh đó, việc tiếp cận, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc chỉnh lý biến động đất để phục vụ công tác quản lý đất đai vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Những trường hợp đất nằm trong quy hoạch sử dụng vào mục đích quốc phòng - an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng đã được công khai, công bố tuy nhiên chưa có chủ trương thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhưng người dân vẫn không được thực hiện các quyền sử dụng đất của mình ảnh hưởng tới đời sống của nhiều hộ dân nằm trong vùng quy hoạch.
Theo số liệu báo cáo năm 2017, TX. Điện Bàn mới bố trí được 34/42 hộ bị giải tỏa trắng vào các khu vực tái định cư. Trong khi đó, nhu cầu tái định cư cho các dự án hiện nay của thị xã là rất lớn (851 hộ giải tỏa trắng), với 1.558 lô đất tái định cư cần được bố trí tập trung ở các phường Điện Dương và Điện Ngọc.
Ông Phan Minh Dũng- Phó Chủ tịch UBND TX. Điện Bàn cho biết: Theo Luật Đất đai năm 2013, để giải phóng mặt bằng thì công tác tái định cư phải đi trước. Tuy nhiên, qua nhiều năm thực hiện công tác này vẫn còn nhiều bất cập, nhất là nguồn vốn tập trung để thực hiện việc hỗ trợ, bồi thường và làm cơ sở hạ tầng các khu tái định cư trên địa bàn thị xã.
Hiện, công tác GPMB ở các dự án được thị xã Điện Bàn giao về cho các xã, phường thực hiện, nhưng kinh phí để làm khu tái định cư lại không có, người dân yêu cầu nơi ở mới phải tốt hơn nơi ở cũ về hạ tầng giao thông, điện, nước. Đây là bài toán rất khó hiện nay của địa phương, khiến nhiều dự án thường bị vướng mắc, chậm chễ.
Với tiến trình đô thị hóa nhanh nhự hiện nay, năm 2018, TX. Điện Bàn tiếp tục có nhiều dự án mới được triển khai, đặc biệt ở 5 phường vùng Đông. Do đó, công tác quản lý đất đai sẽ là một thách thức lớn, nặng nề đối với địa phương này trong thời gian tới.
