Đại biểu Quốc hội thống nhất việc cải cách bộ máy là bước đi cần thiết để phát triển đất nước

Bối cảnh và tầm quan trọng của việc sửa đổi các luật

Phát biểu tại buổi họp Tổ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà (Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái) cho biết, hai dự án luật này được xây dựng trong một bối cảnh rất đặc biệt và cấp thiết. Việc cải cách bộ máy nhà nước là yêu cầu tất yếu để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành, từ đó tạo ra những thay đổi mạnh mẽ trong hoạt động của hệ thống chính trị. Cải cách bộ máy không chỉ đơn giản là tinh giản biên chế mà còn phải đáp ứng yêu cầu nâng cao hiệu lực, hiệu quả và hiệu suất công việc của các cơ quan hành chính nhà nước.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, trong quá trình xây dựng các dự án luật sửa đổi lần này, các cơ quan soạn thảo đã áp dụng một tư duy mới về xây dựng pháp luật. Cụ thể, các luật chỉ quy định những vấn đề mang tính nguyên tắc chung, cơ bản, nhằm đảm bảo sự ổn định và khả năng ứng dụng lâu dài trong thực tế. Điều này sẽ giúp các quy định của luật có sức sống lâu bền và có thể linh hoạt trong việc điều hành thực tế của nền hành chính nhà nước.

Một trong những điểm nổi bật trong việc sửa đổi Luật Tổ chức Chính phủ lần này là sự giảm tải về số lượng các điều, chương trong luật. Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, Luật Tổ chức Chính phủ sửa đổi lần này đã cắt giảm 18 điều và 1 chương, còn lại chỉ 30 điều, đơn giản hóa đáng kể so với luật hiện hành.

Bà Trà cho rằng, điều này phản ánh sự đổi mới trong tư duy xây dựng pháp luật của Việt Nam, khi mà những quốc gia có hệ thống hành chính tinh gọn như Trung Quốc và Nhật Bản cũng có các đạo luật tương tự với số lượng điều khoản ít hơn nhiều (Luật Quốc vụ viện Trung Quốc chỉ có 20 điều, trong khi Luật Nội các Nhật Bản có 23 điều).

Điều này không chỉ phản ánh sự phù hợp với xu thế quốc tế mà còn giúp nâng cao tính hiệu quả của việc thực thi các quy định của Chính phủ. Bộ trưởng cho biết thêm, mục tiêu của sửa đổi lần này là phân định rõ ràng thẩm quyền của Chính phủ và các cơ quan chính quyền địa phương. Việc phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn giữa Chính phủ và các bộ, ngành cũng như giữa Chính phủ và các cơ quan hành pháp, lập pháp và tư pháp là rất quan trọng, giúp tránh tình trạng chồng chéo, mất thời gian và gây khó khăn trong quá trình điều hành.

Tính đồng bộ giữa Trung ương và địa phương trong cải cách bộ máy

Cùng với việc sửa đổi Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức Chính quyền địa phương cũng được điều chỉnh nhằm đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất giữa các cơ quan chính quyền ở các cấp. Các quy định trong dự thảo Luật Tổ chức Chính quyền địa phương sửa đổi tập trung vào việc phân định rõ ràng vai trò, thẩm quyền của Hội đồng Nhân dân (HĐND), Ủy ban Nhân dân (UBND) và Chủ tịch UBND các cấp, giúp tăng cường hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương.

Bà Trà cũng chia sẻ rằng, việc phân định quyền hạn và trách nhiệm giữa các cấp chính quyền không chỉ là vấn đề kỹ thuật pháp lý mà còn là vấn đề chiến lược trong công tác lãnh đạo, quản lý. Mối quan hệ giữa Chính phủ và chính quyền địa phương sẽ được thiết kế sao cho rõ ràng, tránh tình trạng dồn việc lên cấp trên, đồng thời tạo điều kiện cho các cơ quan địa phương chủ động trong việc xử lý các vấn đề cụ thể của mình.

Giải quyết vấn đề chính sách đối với cán bộ nghỉ hưu và tinh giản bộ máy

Trong buổi thảo luận, Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Hoàng Trung Dũng (Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh) đã đưa ra những vấn đề liên quan đến việc thực hiện Nghị định 177 và 178, đặc biệt là về chế độ chính sách đối với cán bộ không tái cử, tái bổ nhiệm và cán bộ nghỉ hưu sớm. Ông Dũng cho biết, tại Hà Tĩnh, một số cán bộ đã nghỉ hưu trước tuổi theo yêu cầu tinh giản bộ máy, tuy nhiên, chính sách đãi ngộ đối với các cán bộ này chưa đồng đều giữa các cơ quan.

Cụ thể, ông Dũng cho biết, trong một số trường hợp, cán bộ thuộc Ban Tuyên giáo, Ban Dân vận được hưởng chế độ nghỉ hưu khá cao, trong khi cán bộ ở các cơ quan khác lại không được hưởng chính sách như vậy. Ông đề xuất Bộ Nội vụ và Ban Tổ chức Trung ương xem xét việc cho phép các địa phương sử dụng ngân sách địa phương để bổ sung chế độ cho các cán bộ nghỉ hưu sớm theo Nghị định 177, giúp đảm bảo sự công bằng và tạo điều kiện cho các địa phương thực hiện chính sách tinh giản bộ máy hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, ông Dũng cũng bày tỏ lo ngại về việc giữ chân cán bộ có năng lực sau khi thực hiện sắp xếp, tinh giản bộ máy. Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh đề nghị cần có một cơ chế chính sách hợp lý để khuyến khích cán bộ có năng lực, trình độ ở lại công tác, tránh tình trạng nghỉ hưu hoặc chuyển công tác mà không đóng góp lâu dài cho địa phương.

“Chúng tôi rất muốn cấp huyện có thể tăng thêm phó chủ tịch, phó bí thư”, ông đề nghị.

Ông Dũng dẫn chứng 2 sở sáp nhập lại có 7 - 8 phó giám đốc, rất có năng lực, rất trẻ tuổi, nếu ở lại trong 5 năm phải điều chỉnh lại theo đúng số lượng tinh giản. Nếu luân chuyển họ về các huyện thì số cán bộ này sẽ phát huy được, nhất là khi ở cấp cơ sở công việc rất nhiều.

Một việc việc nữa cũng được Bí thư Hà Tĩnh đề xuất là quá trình sáp nhập các cơ quan chức năng, Trung ương nên thống nhất chỉ đạo, đó là các địa phương chỉ nên thực hiện đối với các sở ban ngành mà Trung ương có gợi ý.

Cải cách bộ máy là bước đi cần thiết để phát triển

Phát biểu tại cuộc họp, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng (Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh) đã phát biểu về các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai Nghị định 177 và 178, đặc biệt là trong bối cảnh các địa phương đang thực hiện sắp xếp, tinh giản bộ máy. Ông Lê Minh Hưng nhận định rằng mặc dù có nhiều khó khăn trong việc triển khai, nhưng đây là một cuộc cách mạng cần thiết để nâng cao hiệu quả của bộ máy hành chính nhà nước.

Ông Lê Minh Hưng cho biết, Bộ Chính trị đã có chỉ đạo sửa đổi bổ sung Chỉ thị 35 để phù hợp với yêu cầu chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương trong việc triển khai sắp xếp và tổ chức lại bộ máy nhà nước. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng, các địa phương cần thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 35 và chỉ thực hiện sắp xếp các cơ quan mà Trung ương có hướng dẫn, tránh tình trạng tự ý triển khai những thay đổi chưa phù hợp với yêu cầu của Trung ương.

“Rõ ràng thời điểm sắp xếp tổ chức bộ máy trùng với thời điểm chuẩn bị tổ chức Đại hội Đảng các cấp nên có những quy định chưa đồng bộ. Một số địa phương phản ánh, hôm qua tôi cũng đã trao đổi với Phó Thủ tướng Thường trực, Bộ trưởng Nội vụ và nhất trí đây là những kiến nghị có cơ sở và cũng sẽ xử lý những vấn đề vướng mắc trên thực tế phát sinh”, ông Hưng nói.

Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng đề nghị Bộ Nội vụ báo cáo Đảng ủy Chính phủ để trong tuần này báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét có hướng xử lý đồng bộ.

Mặc khác, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng cũng lưu ý, bên cạnh việc xử lý chính sách, địa phương phải lưu ý việc tinh giản đi kèm có cơ chế chính sách phù hợp để giữ chân cán bộ có năng lực, trình độ, có cống hiến.

Về đề xuất bố trí tăng lãnh đạo cấp huyện, phó chủ tịch, phó bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương lưu ý, trước hết địa phương thực hiện nghiêm Chỉ thị 35 về chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp, trong đó có số lượng cấp ủy, Ban Thường vụ cấp ủy các cấp…

Trưởng Ban Tổ chức Trung ương thông tin thêm, sau khi tiến hành tinh gọn, sắp xếp bộ máy thì Bộ Chính trị đã sửa đổi bổ sung Chỉ thị 35, chuẩn bị một bước cho Đại hội Đảng các cấp cho phù hợp.

“Không phải đến đây là chúng ta triển khai xong Nghị quyết 18, mà đây mới là bước đi đầu tiên, còn nhiều nhiệm vụ nữa phải triển khai trong năm nay và trong nhiệm kỳ tới”, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng nhấn mạnh.

Tại cuộc họp, các đại biểu Quốc hội thống nhất rằng việc cải cách bộ máy nhà nước là yêu cầu cấp thiết để nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành đất nước. Việc sửa đổi Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức Chính quyền địa phương là bước đầu tiên trong tiến trình này, nhằm xây dựng một bộ máy tinh gọn, hiệu quả và đáp ứng yêu cầu phát triển trong thời kỳ mới.

Cùng với đó, các cơ quan chức năng cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ để giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai, đồng thời đảm bảo chính sách đối với cán bộ nghỉ hưu và tinh giản bộ máy được thực hiện một cách công bằng, hợp lý. Những đề xuất, ý kiến của các đại biểu sẽ tiếp tục được xem xét, hoàn thiện trong quá trình tiếp theo, với mục tiêu xây dựng một hệ thống chính trị mạnh mẽ, hiệu quả và gần gũi với người dân.