Cty CP Mía đường Sơn La: Xử lý nước thải kiểu ... "đá ném ao bèo"

Nước tại mó gốc sung có mùi đen, mùi hôi bốc lên rất khó chịu (Ảnh chụp ngày 1/3/2016)

1.000m³ nước thải ngấm dần vào lòng đất?

Trong báo cáo số 246/KL-STNMT, ngày 3/6/2016 kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường đối với C.ty CP Mía đường Sơn La của Sở TN&MT tỉnh Sơn La, nêu rõ: Tại thời điểm kiểm tra ngày 29/4/2016, hồ số 1 chứa nước thải sau xử lý đã bị nước thải chưa xử lý tại hồ số 2 chảy tràn vào. C.ty đã dùng bao đất làm kè chắn để hạn chế nước thải chảy tràn vào hồ số 1. Đồng thời, khắc phục bằng cách bơm nước quay lại hồ số 2 để xử lý.

Bên cạnh đó, mực nước thải tại hồ số 2 hiện đã gần đầy (có nguy cơ chảy tràn ra môi trường). Hồ số 2 (chưa qua xử lý) đã bị rò rỉ chảy sang hồ số 3 với lưu lượng khoảng 30m³/ngày đêm, trong khi hồ số 3 chưa được chống thấm.

Tại hồ số 4 chứa nước tạo chân không và làm mát thiết bị, C.ty đã xả nước từ hồ số 4 theo hệ thống ống dẫn sang hồ số 3. Lượng nước tại hồ số 3 hiện tại đang lưu giữ khoảng 1.000 m³.

Đến ngày 4/5/2016, Đoàn Thanh tra tiếp tục tiến hành kiểm tra thực địa đối với hệ thống xử lý nước thải. Kết quả cho thấy, nước thải chưa qua xử lý tại hồ số 2 vẫn tiếp tục chảy sang hồ số 3. Tuy nhiên, mực nước trong hồ số 3 đã bị thẩm thấu xuống lòng đất với số lượng khoảng 80cm so với mực nước được kiểm tra tại ngày 29/4/2016.

Điều đó đồng nghĩa với việc, lượng nước thải chưa qua xử lý tại hồ số 3 đang từ từ ngấm dần xuống lòng đất. Lượng nước thải này sau đó sẽ đi đâu là câu hỏi rất đáng để đặt ra (!).

Mía đường Sơn La... chối tội

Phải công nhận rằng, trong quá trình hoạt động, C.ty CP Mía đường Sơn La đã có những cố gắng nhất định trong việc thực hiện các công tác bảo vệ môi trường trong việc đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải, hệ thống thu gom và tuần hoàn nước, hệ thống phun nước dập tro. Chứng minh việc làm này, Sở TN&MT Sơn La ban hành Quyết định số 206/QĐ-STNMT, ngày 23/10/2015 về việc chứng nhận cơ sở đã hoàn thành việc thực hiện các biện pháp xử lý triệt để theo Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg, ngày 24/4/2003 của Thủ tướng Chính phủ.

Tuy nhiên, đến nay C.ty CP Mía đường Sơn La vẫn đang trong tình trạng gây ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, đối với nguồn nước thải trong quá trình ép mía tạo sản phẩm của phía C.ty.

Ngay từ khi mới bước vào niên vụ mía 2015-2016 (tháng 12/2015), Báo TN&MT đã nhiều lần nhận được ý kiến phản ánh của người dân tiểu khu 5, thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn về hoạt động sản xuất mía đường tiếp tục xả thải gây ô nhiễm môi trường.

Qua quan sát, tại khu vực mó nước gốc sung, giáp giữa tiểu khu 4 và 5, nhiều lần có hiện tượng nước mó có màu đen đặc, bốc mùi khó chịu, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống người dân nơi đây. Hiện tượng này chỉ kéo dài khoảng 4-5 ngày rồi chấm dứt. Theo phản ánh của các hộ dân sinh sống cạnh mó nước thì mùi hôi thối từ nước xả thải tại nhà máy mía đường vẫn như những năm trước đây, chưa hề giảm.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Đoàn Ngọc Qua, Phòng Kỹ thuật Hóa nghiệm của C.ty CP Mía đường Sơn La, khẳng định: Việc có mùi có thể do nhiều nguyên nhân khác như: rác thải tại khu vực chợ huyện Mai Sơn, do mưa kéo dài nên nước thải còn tồn tại các hang caster trước đây bị đùn lên mó... Hệ thống xử lý nước thải tại C.ty hoạt động rất ổn định. Quy trình khép kín như hiện nay, không thể xảy ra việc gây ô nhiễm môi trường.

Nếu đó là thật thì chỉ cần một vài trận mưa các hang caster, rác thải sẽ bị nước cuốn trôi, lượng nước sẽ làm bão hòa các chất thải đó. Nhưng từ đầu năm đến nay Sơn La trải qua nhiều vụ ngập lụt tại sao các chất thải đó vẫn bốc lên mùi hôi thối làm ảnh hưởng đến đời sống của các hộ dân? Rất có thể lượng nước thải ấy không ngừng được thải ra môi trường hoặc nhà máy mía đường đã xả ra môi trường trước đó một lượng nước thải khổng lồ nên từ đầu vụ đến nay mưa rất nhiều trận mà không rửa trôi hết mùi hôi thối. Nhưng dẫu là thế nào thì C.ty CP Mía đường Sơn La cũng không thể phủ nhận việc C.ty này là chủ thể, tác nhân gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường từ nhiều năm qua làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sức khỏe của người dân nơi này.

Sẽ “nhờn” luật nếu xử lý nửa vời

Đã rất nhiều lần Sở TN&MT Sơn La thành lập đoàn thanh tra, kiểm tra và yêu cầu C.ty CP mía đường Sơn La thực hiện nghiêm túc, xử lý triệt để việc xả thải ra môi trường. Song chỉ như “đá ném ao bèo”...

Đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh Sơn La kiểm tra hệ thống xử lý nước thải tại CTCP Mía đường Sơn La.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Triệu Ngọc Hoan, Giám đốc Sở TN&MT Sơn La, cho biết: "Nếu Công ty cổ phần Mía đường Sơn La không nghiêm túc thực hiện triệt để các nội dung yêu cầu về xử lý triệt để các chất thải từ nhà máy. Sở TN&MT sẽ đề nghị UBND tỉnh ban hành quyết định đình chỉ hoạt động sản xuất của nhà máy chế biến đường trong niên vụ mía 2016-2017” – ông Hoan nhấn mạnh.

Việc đình chỉ hoạt động sản xuất của đơn vị này đã nhiều lần được nhắc tới, nhưng vì tỉnh và các sở, ngành con lấn cấn bởi không muốn những hộ dân ở vùng trồng nguyên liệu bị ảnh hưởng đến thu nhập.

Ai cũng biết, phát triển kinh tế địa phương là điều rất cần và được trú trọng quan tâm. Song không phải vì thế mà đánh đổi bằng mọi giá, bất chấp sức khỏe, nòi giống của những người dân sống tại vùng ô nhiễm. Nếu cứ để tình trạng này tiếp diễn và kéo dài thì không ai khác chính những người dân sinh sống tại vùng này sẽ bị trả giá đắt bởi việc làm chưa hết trách nhiệm của C.ty Cp Mía đường Sơn La. Đã đến lúc, các cơ quan chức năng tỉnh Sơn La cần có biện pháp xử lý triệt để không để xảy ra tình trạng “nhờn” luật, ô nhiễm kéo dài không hồi kết như hiện nay.

Bài & ảnh: Nguyễn Nga