Công ty CP Đầu tư phát triển cao su Nghệ An:  Lấn hàng chục héc ta đất để trồng cao su?

Địa phương “mất” đất vì...cao su

Triển khai theo kế hoạch dự án, năm 2013, Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển cao su Nghệ An (Sau đây gọi là Công ty cao su) đã đưa xe máy về san ủi đất lâm nghiệp để trồng những cây cao su đầu tiên trên đất Hạnh Dịch, bà con dân bản hi vọng đây sẽ là cây trồng chủ lực làm thay đổi cuộc sống người dân nơi đây. Thế nhưng, niềm vui ngắn chẳng tày gang, vì chủ đầu tư đã ngang nhiên lấn đất rừng cộng đồng dân bản.

Theo phản ánh của người dân bản Chiếng và bản Quang Vinh (sáp nhập từ bản Pỏm Om và bản Pà Cọ), xã Hạnh Dịch, huyện Quế Phong, quá trình triển khai dự án, Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển cao su Nghệ An đã san ủi đất và trồng cao su vào khoảng 7 ha đất tại tiểu khu 85 và 3,28 ha đất tại tiểu khu 82. Đây là những phần đất do cộng đồng dân bản quản lý đã được nhà nước giao đất, giao đất tạm thời theo Nghị định 163/1999/NĐ-CP về giao đất cho thuê đất lâm nghiệp cho tổ chức, hộ gia đình và cá nhân sử dụng ổn định, lâu dài vào mục đích lâm nghiệp quản lý từ năm 2003 đến khi có dự án trồng cây cao su. Nhân dân đã nhiều lần kiến nghị lên chính quyền địa phương, yêu cầu Công ty phải đền bù thiệt hại, giải quyết dứt điểm nhưng đến nay đã hàng chục năm trôi qua, cây cao su đã lớn và cho thu hoạch, nhưng sự việc vẫn chưa được giải quyết.

Tiếp phóng viên, Trưởng bản Quang Vinh, chị Lương Thị Hồng, thở dài: “Bản chúng tôi được sáp nhập trên cơ sở của hai bản trước đây là bản Pỏm Om và bản Pà Cọ. Đất rừng mà bản chúng tôi được giao chăm sóc, bảo vệ đã bị Công ty cao su đưa máy móc vào san ủi từ gần 10 năm trước. Nay cây cao su của họ trồng đã lớn và đã cho thu hoạch mà mọi kiến nghị, đơn từ của người dân bản chúng tôi vẫn chưa được giải quyết”.

Tiếp lời chị Hồng, chị Hà Thị Tuyến hiện là trưởng ban công tác Mặt trận của bản nói với phóng viên rằng: Trước đây tôi là trưởng bản Pỏm Om. Khi đó, bản này có diện tích rừng giao theo Nghị định 163 của Chính phủ trên 100 ha. Ngày đó, khi thấy máy móc của công ty thi công trên diện tích rừng Pù Mai, trên 70 hộ dân ở bản đã kéo lên rừng để ngăn cản nhưng lên đến nơi chỉ thấy xe máy mà không thấy người. Với cách thức ban ngày không làm thì ban đêm thi công trộm, cứ thế, nhiều ha đất rừng của bản này đã bị dọn sạch sẽ để trồng cao su. Sau đó, mặc dù bản đã huy động các hộ dân mang cây xoan cùng một số cây bản địa lên trồng xen và cắm mốc vào diện tích được máy móc dọn trồng cao su để lấy lại đất nhưng toàn bộ những cây mới trồng sau đó đã bị phá hoại sạch.

Còn anh Vi Văn Ngọc, trưởng bản Chiếng, xã Hạnh Dịch thì có vẻ đã ngao ngán với sự thờ ơ, thiếu hợp tác của Công ty cao su trước kiến nghị của địa phương. “Không biết đến tôi là trưởng bản thứ 3 hay thứ 4 chi đó của bản Chiếng rồi mà những kiến nghị đều chưa được các bên liên quan giải quyết. Bức xúc nhất là trước đây kiến nghị phía Công ty cao su còn lên phối hợp làm việc. Còn mấy năm nay dường như họ đã phớt lờ những kiến nghị của địa phương chúng tôi rồi” – Anh Vi Văn Ngọc, cho biết.

Không hợp tác giải quyết?

Biết sự có mặt của phóng viên, ông Lô Văn Việt, Chủ tịch UBND xã Hạnh Dịch đã chuẩn bị sẵn tập tài liệu lưu giữ những nội dung, bằng chứng liên quan đến “tội” của Công ty cao su chờ chúng tôi tại phòng làm việc.

Ông Việt nói rằng, vấn đề bất cập liên quan đến dự án trồng cây cao su của Công ty cao su Nghệ An xảy ra tại địa phương Hạnh Dịch đã kéo dài từ chục năm nay, mãi không được giải quyết dứt điểm.

Nói rồi ông Việt lạt dở từng trang trong đống hồ sơ dày cộp liên quan đến những đơn từ, kiến nghị, biên bản tiếp công dân, văn bản đi - đến trả lời từ tỉnh đến huyện Quế Phong... chỉ rõ những vấn đề cần phải giải quyết. Nhất là yêu cầu Công ty cao su phải nghiêm túc thực hiện nhiều nội dung liên quan đến vấn đề lấn đất cộng đồng, trồng cây cao su ngoài quy hoạch...

“Vấn đề liên quan đến dự án trồng cây cao su người dân các bản Chiếng và bản Quang Vinh đã kiến nghị, đơn từ kéo dài từ những năm 2014, 2015 đến nay. UBND huyện Quế Phong lẫn UBND tỉnh Nghệ An cũng đã có những kết luận nội dung làm việc và chỉ đạo xử lý những vướng mắc liên quan từ nhiều năm trước nhưng không có kết quả. Chúng tôi thấy phía chủ đầu tư dự án là Công ty cao su càng về sau càng tỏ thái độ thiếu hợp tác với chính quyền địa phương”, Ông Lô Văn Việt, cho biết thêm.

Nói về dự án trồng cây cao su trên địa bàn huyện Quế Phong, ông Bùi Văn Hiền, Phó Chủ tịch UBND huyện Quế Phong cho biết, trước đây mặc dù mới được quy hoạch, chưa có quyết định giao đất, thuê đất của cấp có thẩm quyền, Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển cao su Nghệ An đã trồng cao su tại xã Tiền Phong và xã Hạnh Dịch. Quá trình triển khai, Công ty không thông báo cho chính quyền địa phương và người dân, không tổ chức kiểm tra, bàn giao ngoài thực địa, không tiến hành kiểm kê hiện trạng giải phóng mặt bằng trước khi thiết kế hồ sơ. Vì thế, mới xảy ra chuyện đơn vị này trồng lấn sang khoảng 7 ha đất do người dân bản Quang Vinh quản lý và 22,6 ha thuộc tiểu khu 77 do UBND xã Hạnh Dịch quản lý. Đây là phần đất không có trong quy hoạch trồng cao su theo Quyết định 4081/QĐ-UBND ngày 13/9/2013 của UBND tỉnh Nghệ An. Đơn vị này còn trồng lên đất được giao cho người dân bản Chiếng, xã Hạnh Dịch quản lý theo Nghị định 163/1999/NĐ-CP về giao đất cho thuê đất lâm nghiệp cho tổ chức, hộ gia đình và cá nhân sử dụng ổn định, lâu dài vào mục đích lâm nghiệp, khoảng 3,2 ha.

“UBND huyện đã nhiều lần làm việc với Công ty và ban hành nhiều văn bản, kiến nghị UBND tỉnh, các sở, ngành có liên quan. Tuy nhiên, đến nay phía Công ty không phối hợp giải quyết”, ông Bùi Văn Hiền, cho hay.

Để làm rõ thêm nội dung sự việc cũng như hướng giải quyết, kiến nghị từ chủ đầu tư dự án, phóng viên đã rất nhiều lần liên hệ bằng cách gọi điện thoại, gửi tin nhắn nội dung cần làm việc với người có trách nhiệm của Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển cao su Nghệ An nhưng đều...“bặt vô âm tín”!

Báo Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục thông tin.