Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước bị chậm trễ

Tiến độ cổ phần hóa các doanh nghiệp Nhà nước còn chậm so với mục tiêu đề ra. Ảnh minh họa

Theo Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính), trong 6 tháng đầu năm 2021, Bộ Tài chính nhận được báo cáo phê duyệt phương án cổ phần hóa của 3 doanh nghiệp thuộc Tổng công ty Lương thực Miền Bắc và Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (không thuộc danh mục doanh nghiệp cổ phần hóa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt) với tổng giá trị doanh nghiệp là 252 tỷ đồng, trong đó phần vốn của các Tập đoàn, Tổng công ty là 151 tỷ đồng.

Lũy kế giai đoạn 2016 - tháng 6/2021, đã có 183 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa với tổng giá trị doanh nghiệp là 489.943 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước là 233.944 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong 183 doanh nghiệp đã cổ phần hóa chỉ có 39 doanh nghiệp cổ phần hóa thuộc danh mục cổ phần hóa (128 doanh nghiệp) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (đạt 30% kế hoạch), số doanh nghiệp còn phải thực hiện cổ phần hóa theo kế hoạch 6 tháng còn lại năm 2021 là 89 doanh nghiệp (trong đó còn 88 doanh nghiệp chưa công bố giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa).

Về tình hình thoái vốn, lũy kế tổng số thoái vốn từ năm 2016 - 2020 đã thoái vốn 27.312 tỷ đồng tại các doanh nghiệp, thu về 177.397 tỷ đồng, gấp 6,5 lần giá trị sổ sách, trong đó bao gồm số thoái vốn của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) tại 136 doanh nghiệp (giá vốn 6.758 tỷ đồng, thu về 37.185 tỷ đồng). Lũy kế 06 tháng đầu năm 2021, các doanh nghiệp đã thoái vốn với giá trị 286,6 tỷ đồng, thu về 2.165 tỷ đồng.

Theo đánh giá của Cục Tài chính doanh nghiệp, cơ chế cổ phần hóa, thoái vốn đã được ban hành đầy đủ, tuy nhiên tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn trong 6 tháng đầu năm 2021 vẫn chưa đạt kế hoạch đề ra. Nguyên nhân là do tình hình phức tạp, căng thẳng trong các quan hệ kinh tế, chính trị trên thế giới và khu vực; tác động của dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng đến thị trường tài chính, chứng khoán trong nước và khu vực.

Mặt khác, các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại giai đoạn này hầu hết là các doanh nghiệp lớn, có tình hình tài chính phức tạp, sở hữu nhiều đất đai; hoặc là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công ích, gắn liền với các hoạt động của địa phương, đóng góp vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thực hiện các chiến lược, mục tiêu về an sinh xã hội của địa phương.

Bên cạnh đó là do các doanh nghiệp Nhà nước chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật quản lý tài sản công về sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc phạm vi quản lý, đa số doanh nghiệp Nhà nước chưa chủ động triển khai các chính sách pháp luật về đất đai, đến khi phải thực hiện cổ phần hóa mới bắt đầu thực hiện sắp xếp lại, xử lý nhà, đất, từ đó ảnh hưởng đến tiến độ cổ phần hóa.

Đề xuất giải pháp để đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước trong 6 tháng cuối năm 2021, Bộ Tài chính đề xuất Thủ tướng Chính phủ có công văn chỉ đạo, đôn đốc các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh công tác cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Mặt khác về cơ chế chính sách, trong ngắn hạn Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ sớm ban hành các cơ chế chính sách quan trọng như: Quyết định về tiêu chí, danh mục phân loại doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập; Quyết định phê duyệt danh mục doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn giai đoạn 2021 - 2025; Quyết định phê duyệt Đề án cơ cấu lại DNNN, trọng tâm là Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty Nhà nước giai đoạn 2021 - 2025 để các cơ quan đại diện chủ sở hữu, doanh nghiệp có cơ sở thực hiện; rà soát, tổng kết và đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật số 69/2014/QH13...