Đồng bào dân tộc thiểu số Vân Kiều, Pa Cô... đang sinh sống nơi vùng đại ngàn Trường Sơn, thuộc ba tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế. Để có được cuộc sống ấm no, hạnh phúc như bây giờ, người dân Vân Kiều, Pa Cô không bao giờ quên ơn của Đảng, của Bác Hồ.
Các vị cao niên kể lại rằng, xưa kia người Vân Kiều, Pa Cô sống biệt lập nơi rừng hoang núi vắng với những lối sống còn lạc hậu, lỗi thời. Nghe theo lời kêu gọi của Đảng và Bác Hồ, họ đã tự lập làng, lập bản để dần hòa nhập với cộng đồng, với thời cuộc.
Những năm kháng chiến xưa, không ít lần Bác Hồ đã đến với người dân đại ngàn Trường Sơn, dành nhiều tình cảm, sự quan tâm đặc biệt cho đồng bào nơi đây. Vào năm 1946, từ chiến khu Việt Bắc, Bác cử cán bộ vào thăm hỏi đồng bào hai dân tộc mang theo nhiều bức hình của Bác và nhiều áo lụa tặng cho người già trong bản làng. Những món quà tuy rất giản dị nhưng chứa đựng biết bao nghĩa tình, trở thành biểu tượng tinh thần sâu sắc trong đời sống sinh hoạt, sản xuất của bà con.
Biết ơn ngài Chủ tịch kính yêu, ngày 26/6/1946 lúc này là cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; các già làng đã tự nguyện tụ họp nhau về dưới chân núi Cooc La Phăng Xông tổ chức lễ ăn thề, cắt máu mình pha vào ché rượu lớn chuyền tay nhau uống và thề với Giàng, với rừng núi rằng: “Người Vân Kiều, Pa Cô mãi mãi đi theo Đảng, theo Bác Hồ. Nguyện lấy họ Bác Hồ làm họ chung cho cả hai dân tộc.”. Nhưng nguyện vọng được mang họ của Bác mãi đến tháng 7/1957 mới thực hiện được.
Thời điểm này, hay tin Bác Hồ vào thăm tuyến lửa Quảng Bình, người Vân Kiều, Pa Cô ở huyện Vĩnh Linh (Quảng Trị) đã cử ông Hồ Ray lúc đó đang phụ trách công tác dân tộc ở Quảng Trị cùng ông Hồ Khăm, Chủ tịch Ủy ban Hành chính xã Vĩnh Hà (huyện Vĩnh Linh) đến gặp Bác Hồ để xin cho người Vân Kiều, Pa Cô được mang họ của Bác. Được Bác Hồ đồng ý, người Vân Kiều, Pa Cô bất kể vùng miền hết sức vui mừng.
Từ những người đầu tiên tự nguyện mang họ Bác Hồ, dần về sau này việc lấy họ Bác làm họ chung đã trở thành ý thức của hai dân tộc Vân Kiều, Pa Cô. Khi Bác mất, tiếp nối sự trung thành thì họ Hồ đã trở thành họ của đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Cô ở miền Tây Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế cho đến tận ngày nay.
Được mang họ Bác, nhiều người không ngừng học tập làm theo tấm gương đạo đức của Người để xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc, góp cho quê hương giàu đẹp.
Ông Hồ Văn Hùng (63 tuổi, người Vân Kiều, trú xã Hướng Hiệp, huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị và là nguyên Phó trưởng ban Dân vận Huyện ủy Đakrông) được dân xem là một tấm gương sáng, mẫu mực, luôn đi đầu trong phát huy truyền thống đoàn kết, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc...
“Từng là cán bộ tại địa phương nên tôi có nhiều dịp ra Hà Nội công tác. Lần nào ra đó tôi cũng ghé thăm lăng Bác cả. Lần nào đến cảm xúc của tôi cũng lâng lâng. Có lẽ ngoài tình cảm dành cho Bác còn là niềm tự hào khi được mang họ Bác Hồ...”- ông Hùng chia sẻ.
Trong căn nhà nhỏ của mình, ông Hùng lưu giữ khá nhiều hiện vật về Bác như những tấm hình, hay bức tượng của Bác được ông sưu tầm về trong những dịp đến làng Sen hay ra thăm lăng Bác...; tất cả đều xuất phát từ tình cảm sâu nặng với vị lãnh tụ kính yêu.
“...Có kỷ niệm này mà tôi cũng không bao giờ quên đó là lần đầu tiên được đến thăm Làng Sen quê Bác. Biết bà con ở quê không có điều kiện đến đây nên tôi đã đầu tư hẳn máy ghi âm để ghi lại tất cả lời giới thiệu của hướng dẫn viên rồi khi về quê, tôi mang ra mở lại cho mọi người trong bản, làng cùng nghe”- ông Hùng tự hào nói.
Trải qua những khó khăn, ngày nay cuộc sống của người Vân Kiều, Pa Cô đã đổi thay như có phép màu; với thu nhập ổn định, nhiều trang trại hình thành... Người dân Pa Cô, Vân Kiều hôm nay không bao giờ quên ơn của Đảng, Bác Hồ. Và tình cảm mà đồng bào nơi đây dành cho Bác lúc nào cũng dạt dào, sâu đậm không chỉ trong lời nói mà còn qua hành động.