Chính phủ trình Quốc hội Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050

Quang cảnh Quốc hội chiều 29/10

Đảm bảo tài nguyên đất được sử dụng hiệu quả

Báo cáo tại Quốc hội, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 sẽ đáp ứng các mục tiêu: Đảm bảo quỹ đất cho thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; tạo nền tảng để đến năm 2045 nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Phân bổ hợp lý đất đai cho các ngành, các địa phương phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; đáp ứng yêu cầu phát triển kết cấu hạ tầng, công nghiệp hóa, đô thị hóa, phát triển văn hóa xã hội, bảo vệ các hệ sinh thái, giữ ổn định 3,5 triệu ha đất trồng lúa; đảm bảo độ che phủ rừng ổn định ở mức 42 - 43%... kết nối các hành lang kinh tế, vùng động lực; khai hoang, phục hóa, lấn biển, đưa đất chưa sử dụng vào sử dụng; cải tạo, phục hồi diện tích đất bị thoái hóa gắn với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Đến năm 2050, tài nguyên đất được sử dụng hiệu quả, đáp ứng mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa; thực hiện đột phá chiến lược về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ và phát triển đô thị hiện đại, xanh, văn minh... hoàn thành mục tiêu trở thành một nước phát triển, thu nhập cao với nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Không gian sử dụng đất được phân bổ dựa trên tiềm năng của các vùng sinh thái nông nghiệp, lợi thế hành lang kinh tế ven biển và 6 vùng kinh tế - xã hội, đảm bảo cân đối được yêu cầu an ninh lương thực, mục tiêu thiên niên kỷ về môi trường, văn hóa, quốc phòng, an ninh; đảm bảo cân bằng của hệ sinh thái tự nhiên. 

Năm 2030, đáp ứng mục tiêu tỷ lệ đô thị hóa đạt trên 50%

Trong phương án quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, đối với đất nông nghiệp, theo chỉ tiêu được Quốc hội quyết định đến năm 2020 của cả nước là 27,04 triệu ha. Thực hiện quy hoạch được phê duyệt, cả nước đã chú trọng công tác bảo vệ, quản lý đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, đất trồng lúa; thực hiện tốt việc khai hoang, phục hóa; năm 2020, diện tích đất nông nghiệp có 27,98 triệu ha đảm bảo chỉ tiêu Quốc hội quyết định. Để đáp ứng mục tiêu an ninh lương thực quốc gia, đảm bảo độ che phủ rừng đạt 42 - 43% và tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp quy hoạch đến năm 2030 có 27,73 triệu ha.

Bộ trưởng Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trình bày trước Quốc hội

Đối với đất phi nông nghiệp, Bộ trưởng cho biết, thời kỳ 2021 - 2030 đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, đô thị hóa, phát triển hạ tầng đồng bộ quy hoạch đất phi nông nghiệp đến năm 2030 là 4,90 triệu ha. Trong đó, đất giao thông là 921,88 nghìn ha, tăng 199,55 nghìn ha đảm bảo đủ quỹ đất cho phát triển hạ tầng giao thông đi trước một bước để thúc đẩy đầu tư, phát triển, gia tăng giá trị đất đai. Đất cơ sở giáo dục đào tạo là 78,60 nghìn ha, đất cơ sở y tế 12,04 nghìn ha, đất cơ sở văn hóa 20,37 nghìn ha, đất thể dục thể thao 37,78 nghìn ha đáp ứng yêu cầu về chỉ số phát triển con người (HDI) đến năm 2030.

Đối với đất đô thị, để đáp ứng mục tiêu tỷ lệ đô thị hóa đạt trên 50%, quy hoạch sử dụng đất đô thị đến năm 2030 là 2,95 triệu ha, tăng 925,78 nghìn ha.

Về nội dung kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021 - 2025), Bộ trưởng Trần Hồng Hà nêu rõ, kế hoạch sử dụng đất 5 năm được tính toán, phân kỳ trên cơ sở kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm; kế hoạch đầu tư công trung hạn; các kịch bản tăng trưởng kinh tế có tính đến độ trễ do tác động của đại dịch Covid-19, biến đổi khí hậu; kết quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất kỳ trước; nhu cầu sử dụng đất của các địa phương, Bộ, ngành, lĩnh vực... 

Rà soát tránh chồng chéo các quy hoạch có liên quan

Báo cáo thẩm tra Tờ trình của Chính phủ về Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021 - 2025) quốc gia, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, thời gian qua, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã phát huy vai trò quan trọng trong việc tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về đất đai; nguồn thu từ đất đai đóng góp quan trọng cho ngân sách Nhà nước; phân bổ nguồn lực đất đai đã bước đầu đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội…

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh báo cáo thẩm tra Tờ trình của Chính phủ về Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021 - 2025) quốc gia

Tuy nhiên, đánh giá về quả thực hiện Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2011 - 2020, Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2011 - 2015 và 2016 - 2020)  quốc gia, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, việc đánh giá thực hiện các chỉ tiêu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thời gian qua, nhiều chỉ tiêu chỉ mới đề cập dưới dạng thống kê và phản ánh tình hình thực hiện, chưa đi sâu phân tích chất lượng của quy hoạch; một số tỉnh, thành phố chậm phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016 - 2020). 

Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh đề nghị phân tích rõ hơn nguyên nhân không đạt được chỉ tiêu để rút ra bài học kinh nghiệm, nhất là các chỉ tiêu đạt dưới 50% như: đất khu công nghiệp, đất xây dựng cơ sở thể dục, thể thao, đất có di tích lịch sử - văn hóa, danh thắng, đất bãi thải, xử lý chất thải…, từ đó, xây dựng Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021 - 2025) đạt được mục tiêu cao nhất.

Bên cạnh đó, theo Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh, quy định tại Điều 6 của Luật Quy hoạch, Quy hoạch tổng thể quốc gia là cơ sở để lập quy hoạch sử dụng đất quốc gia nhưng hiện nay Quy hoạch tổng thể quốc gia chưa được phê duyệt. Tuy nhiên, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được xây dựng căn cứ vào Chiến lược, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, nhu cầu sử dụng đất của ngành, lĩnh vực, địa phương có liên quan đến việc sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030; được xây dựng dựa trên điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội; hiện trạng sử dụng đất, tiềm năng đất đai và kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ trước; nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực và của địa phương. 

Nghị quyết số 751/2019/UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là cơ sở pháp lý, cho phép các quy hoạch có thể lập đồng thời, quy hoạch nào được lập, thẩm định xong trước thì được quyết định hoặc phê duyệt trước. Sau khi quy hoạch được quyết định hoặc phê duyệt, nếu có mâu thuẫn thì quy hoạch thấp hơn phải điều chỉnh theo quy hoạch cao hơn.

Do đó, ông Vũ Hồng Thanh đề nghị, để hạn chế tối đa những chồng chéo, mâu thuẫn, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ giữa Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021 - 2025) quốc gia với các quy hoạch có liên quan.