Chênh vênh bên “miệng hà bá”

Sống liều…!

Từ gần 2 năm nay, có 6 hộ dân ở bản Khe Kiền, xã Lưu Kiền (huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An) liên tục có đơn kiến nghị đề nghị hỗ trợ kinh phí để di dời nhà cửa, vật kiến trúc và tài sản khác trên đất do đã bị sạt lở và có nguy cơ sạt lở cao sau đợt mưa lũ năm 2018 tại khu vực lòng hồ Thủy điện Bản Ang.

Theo phản ánh của những hộ dân này, họ đến xây dựng nhà cửa và ở trước khi xây dựng Nhà máy thủy điện Bản Ang đã lâu. Cuộc sống sinh hoạt và nhà cửa họ ổn định cho tới khi Nhà máy thủy điện Bản Ang xây dựng, đi vào vận hành đã gây sạt lở và nguy cơ sạt lở nhà cửa của họ. Đặc biệt, đợt mưa lũ năm 2018 thì hiện tượng sạt lở đất, nứt nẻ nhà cửa đã khiến cho các hộ dân thấp thỏm lo âu, có nhà hiện nay đã không còn dám ở trong nhà mỗi khi có mưa lũ.

Anh Lữ Duy Hải bên những nơi bị lún, nứt trong căn nhà của mình

Nhà anh Lữ Duy Hải thuộc diện những hộ bị ảnh hưởng nặng nhất. Theo đó, mặc dù nhà nằm trên cốt ngập của lòng hồ Thủy Điện Bản Ang nhưng có nguy cơ sạt lở, sụt lún rất cao. Trong thời điểm UBND huyện Tương Dương kiểm tra phát hiện nền nhà bị rạn nứt, sụt lún, tường xây bị nứt theo từng vết, móng kè đá hộc có biểu hiện dịch chuyển do sụt lún phía ta luy âm bên trong lòng hồ thủy điện; Cọc rào bằng bê tông cốt thép giăng lưới B40 khoảng 55dm đã sập xuống bên mép nước lòng hồ và một số công trình phụ khác đã bị trôi, nguy cơ bị ảnh hưởng tới nhà cửa, tài sản và người là rất cao.

Đối với nhà ông Mạc Thành Long dù cũng nằm trên cốt lòng hồ thủy điện Bản Ang nhưng có nguy cơ sạt lở, sụt lún. Trong kết cấu nhà có nhiều vết đứt ở nhà chính và nhà bếp các bức tường xây phía bên ta luy âm lòng sông có biểu hiện nứt nẻ, sụt lún.

Báo cáo của UBND huyện Tương Dương gửi UBND tỉnh Nghệ An

Nhà ông Nguyễn Văn Hồng cũng nằm trên cốt ngập của lòng hồ Thủy điện Bản Ang nhưng giữa nhà ở và lòng hồ khoảng cách quá gần và có nguy cơ sạt lở, sụt lún rất cao; nhà vệ sinh và nhà bếp xây có biểu hiện nứt tường và nứt móng xây bằng đá hộc phía ta luy âm của bờ sông.

Nhà bà Lô Thị Oanh cũng nằm trên cốt ngập lòng hồ. Tuy nhiên, hiện nay gia đình bà Oanh không dám ở trong nhà nữa vì có nhiều chỗ nứt nẻ như móng nhà và kè chắn sạt lở bằng đá hộc có một phần đã sập xuống bên mép hồ, tường xây phòng hát karaoke giáp bờ sông nứt nẻ nhiều chỗ. Nhà vệ sinh có hiện tượng nghiêng do sụt lún và nhiều chỗ không an toàn trong phạm vi gia đình.

Ngoài ra, cũng hiện tượng sụt lún, nguy cơ sạt lở cao còn có các hộ ông Vi Quang Vũ và Mạc Văn Thiết. Các hộ gia đình này cũng đang ngày đêm sống bất an bên bờ sông. Các hộ gia đình nêu trên rất muốn chuyển đi nơi ở mới để thoát khỏi cảnh “sống liều” bên lòng hồ thủy điện Bản Ang nhưng đến nay vẫn chưa được toại nguyện.

Văn bản chỉ đạo giải quyết sự việc của UBND tỉnh Nghệ An

Ông Lữ Duy Hải, ở bản Khe Kiền, phản ánh: “Nhà cửa của người dân chúng tôi bị nứt nẻ, sụt lún do nhà máy thủy điện kể từ năm 2018 đến nay. Cơ quan chức năng xác định là không thể tiếp tục sống ở đây nữa và nói sẽ được Nhà máy thủy điện Bản Ang đền bù để di dời đến nơi ở mới. Thế nhưng đã gần 2 năm trôi qua chúng tôi vẫn chưa được giải quyết nguyện vọng. Hiện nay, mùa mưa bão năm 2020 đang tới gần nên những người dân như tôi đang rất lo lắng cho tài sản, tính mạng của mình và người thân sẽ bị đe dọa”.

Đừng thờ ơ với sinh mạng người dân

Trước những thực tế đang xảy ra đối với 6 hộ dân tại bản Khe Kiền, xã Lưu Kiền, ngày 21/8/2019 UBND huyện Dương Dương đã ban hành Quyết định số 1033/QĐ-UBND về việc thành lập đoàn kiểm tra đánh giá mức độ ảnh hưởng của các hộ dân trong phạm vi lòng hồ thủy điện Bản Ang. Ngày 07/11/2019, đoàn kiểm tra đã trực tiếp phối hợp với chủ đầu tư là Công ty CP thủy điện Nậm Mô - Nậm Nơn (chủ đầu tư Nhà máy thủy điện Bản Ang), UBND xã Lưu Kiền, Ban quản lý bản Khe Kiền và các hộ dân bị ảnh hưởng tiến hành kiểm tra, đo đếm chi tiết tất cả các hạng mục như nhà cửa, vật kiến trúc, cây cối, hoa màu, đất đai, nền, móng nhà có nguy cơ sạt lở, sụt lún đối với 6 hộ gia đình nêu trên.

Sau đó, ngày 27/12/2019, UBND huyện Tương Dương có văn bản số 1069/UBND-NL đề nghị giải quyết các kiến nghị của 6 hộ dân nêu trên gửi UBND tỉnh Nghệ An và Công ty CP thủy điện Nậm Mô - Nậm Nơn. Văn bản nói trên cũng nêu rõ hiện trạng của 6 hộ gia đình bị ảnh hưởng, đồng thời chỉ ra phương án hỗ trợ là căn cứ vào hiện trạng về nhà cửa, vật kiến trúc, cây cối hoa màu thực tế của các hộ gia đình đang sử dụng và nằm trong khu vực đất ở, đất vườn liền kề đất ở nhưng đã bị sạt lở và một số hộ có nguy cơ sạt lở cao để được tổ chức kê khai kiểm đếm và áp giá hỗ trợ.

Những căn nhà nứt toác, chênh vênh chờ đổ sập

Theo đó, tổng kinh phí bồi thường hỗ trợ cho 6 hộ dân là hơn 4,162 tỷ đồng. Trong đó, chi phí bồi thường và hỗ trợ trực tiếp là hơn 3,9 tỷ đồng, gồm giá trị bồi thường về nhà cửa, công trình phụ là 2,087 tỷ đồng; giá trị bồi thường vật kiến trúc là hơn 1,746 tỷ đồng; giá trị bồi thường về cây trồng là 16 triệu đồng; hỗ trợ di chuyển nhà ở trong xã là 18 triệu đồng; hỗ trợ thuê nhà 36 triệu đồng và giá hỗ trợ san nền là 180 triệu đồng.

Ngày 10/01/2020, UBND tỉnh Nghệ An có văn bản số 181/UBND-CN giải quyết các kiế nghị của 6 hộ dân ở bản Khe Kiền, xã Lưu Kiền gửi UBND huyện Tương Dương và Công ty CP thủy điện Nậm Mô – Nạm Nơn. Tại văn bản nêu trên, ông Lê Ngọc Hoa - Phó chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu Công ty CP thủy điện Nậm Mô – Nậm Nơn phối hợp làm việc với UBND huyện Tương Dương và các tổ chức, cá nhân có liên quan thống nhất phương án, kinh phí để di dời 6 hộ dân bản Khe Kiền ra khỏi vùng bị sạt lở và vùng có nguy cơ sạt lở cao, đảm bảo an toàn cho người và tài sản của nhân dân. Kết quả thực hiện phải báo cáo UBND tỉnh trước ngày 15/02/2020.

Sau khi nhận được văn bản chỉ đạo nêu trên của UBND tỉnh Nghệ An, ngày 18/02/2020, UBND huyện Tương Dương lại tiếp tục có báo cáo số 87/UBND-NL về việc bố trí kinh phí để di dời 6 hộ dân tại bản Khe Kiền, xã Lưu Kiền như đã nêu ở trên gửi UBND tỉnh Nghệ An cũng như Công ty CP thủy điện Nậm Mô – Nậm Nơn. Theo đó, tổng kinh phí hỗ trợ, bồi thường, tái định cư cho 6 hộ dân này vẫn là hơn 4,162 tỷ đồng. Mặt khác, UBND huyện Tương Dương cũng đề nghị Công ty CP thủy điện Nậm Mô – Nậm Nơn phải bố trí kinh phí chi trả cho 6 hộ dân để di dời ra khỏi vùng bị sạt lở và vùng có nguy cơ sạt lở cao, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân để sớm ổn định cuộc sống trước mắt và lâu dài. Tuy nhiên, cho đến nay phía chủ đầu tư Thủy điện Bảng Ang là Công ty CP thủy điện Nậm Mô – Nậm Nơn vẫn chưa chịu có động thái thực hiện.

Về vấn đề này, ông Vi Thanh Tùng – Phó chủ tịch UBND xã Lưu Kiền, phản ánh: Tất cả các thủ tục kiểm tra thực tế, họp bàn, kiến nghị và có các báo cáo cũng như lập phương án di dời, tái định cư đầy đủ gửi cấp trên cũng như chủ đầu tư là Công ty CP thủy điện Nậm Mô – Nậm Nơn. Thế nhưng, đến nay không hiểu vì sao phía chủ đầu tư vẫn đang thờ ơ, chưa chịu thực hiện nghĩa vụ của mình.

Nhà máy thủy điện Bản Ang đang xem thường tính mạng và tài sản của người dân

“Hiện nay, mùa mưa bão năm 2020 đang đến rất gần. Nếu các hộ dân nêu trên không sớm được di dời, tái định cư thì e rằng sẽ nguy hiểm đến tài sản và tính mạng của hàng chục người dân sẽ bị đe dọa nghiêm trọng” – Ông Tùng, lo lắng cho biết thêm.

Chúng tôi đã nhiều lần liên hệ bằng điện thoài và nhắn tin để đặt lịch làm việc với Công ty CP thủy điện Nậm Mô – Nậm Nơn, tuy nhiên, người đại diện pháp luật của đơn vị này là ông Đào Duy Tân không có hồi âm.

Có thể nói rằng, việc Nhà máy thủy điện Bản Ang gây ảnh hưởng đến các hộ dân ở bản Khe Kiền, xã Lưu Kiền là đã rõ. Thế nhưng cho đến nay phía chủ đầu tư là Công ty CP thủy điện Nậm Mô – Nậm Nơn lại không chịu thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ di dời, tái định cư cho người dân là điều khó có thể chấp nhận được. Rồi đây mùa mưa bão đến nếu có các sựu cố, bất trắc liên quan đến tài sản và nhất là tính mạng của hàng chục người dân nơi đây thì ai sẽ là người chịu trách nhiệm?