Tại phiên họp lần này, khác với một số nước Châu Âu với “tham vọng cao” khi muốn thế giới cam kết bằng khung pháp lý chấm dứt ngay sử dụng nhựa dùng 1 lần và cần vật liệu thay thế nhựa, Washington lại muốn một hiệp ước giống với cấu trúc của Thỏa thuận khí hậu Paris, trong đó, các quốc gia đặt ra các mục tiêu và kế hoạch hành động giảm khí thải nhà kính của riêng họ. Còn Saudi Arabia cho biết nước này muốn một hiệp ước tập trung vào rác thải nhựa được xây dựng dựa trên “cách tiếp cận từ dưới lên trên và dựa trên hoàn cảnh quốc gia”.
Hai nước này lập luận rằng, kế hoạch quốc gia cho phép các chính phủ ưu tiên các nguồn lực và tập trung vào loại ô nhiễm nhựa nghiêm trọng nhất. “Mỹ cam kết hợp tác với các chính phủ và các bên liên quan khác trong suốt quá trình đàm phán của INC để phát triển một thỏa thuận toàn cầu đầy tham vọng, đổi mới và do quốc gia định hướng”, người phát ngôn Bộ ngoại giao Mỹ nói.
Trái ngược với quan điểm này, nhóm các quốc gia đến từ Châu Á trong đó có Việt Nam lại mong muốn cần chấm dứt ô nhiễm nhựa chứ không chỉ là giảm sử dụng nhựa. Và cần một cách tiếp cận toàn diện giải quyết toàn bộ vòng đời của nhựa. Tuyên bố nhóm các nước Châu Á nêu rõ: Khu vực Châu Á Thái Bình Dương là nơi có nhiều quốc gia đa dạng, nhưng chúng tôi chia sẻ điểm chung là cần cấp bách giải quyết vấn đề xuyên biên giới này bằng tăng cường điều phối và hợp tác toàn cầu và khu vực. Các quốc gia thành viên từ lâu đã phải chịu tác động của ô nhiễm nhựa, và cũng có nhiều phương pháp hay, hiệu quả ở cấp địa phương, quốc gia và khu vực mà chúng tôi đã được tích lũy qua nhiều năm mà chúng ta có thể mang đến Hội nghị lần này để bàn luận.
Hiện, một số thành viên các quốc gia Châu Á đã đưa ra lệnh cấm đối với nhựa sử dụng một lần sản phẩm, hạn chế sử dụng hạt vi nhựa trong một số loại sản phẩm, triển khai các hệ thống trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) trên toàn toàn bộ vòng đời của nhựa, áp dụng các biện pháp dựa trên nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền đang được triển khai để nâng cao nhận thức cũng đã đạt được nhiều thành tích ấn tượng trong việc thu gom rác thải và tỷ lệ tái chế. Có nhiều sáng kiến khu vực khác nhau, bao gồm hướng dẫn hài hòa các cơ chế giám sát và đánh giá về rác thải biển và ô nhiễm nhựa, chuẩn bị một nền tảng để chia sẻ dữ liệu hài hòa, và cung cấp hỗ trợ quốc tế hướng tới xây dựng các kế hoạch hành động quốc gia.
Nhóm thừa nhận vai trò thiết yếu của việc xây dựng năng lực, kỹ thuật và tài chính hỗ trợ cũng như chuyển giao công nghệ để đảm bảo tham vọng cao và hiệu quả của thỏa thuận mang tính ràng buộc pháp lý.
Song Nhóm các nước Châu Á cam kết tích cực tham gia vào các cuộc thảo luận quan trọng tiếp theo và INC1 sẽ đặt nền móng cho nỗ lực hướng tới chấm dứt ô nhiễm nhựa.
Nhóm các nước Châu Á Thái Bình Dương cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng một tổ chức đầy tham vọng và công cụ toàn diện, nhưng thiết thực và khuyến khích sự tham gia và hành động bởi tất cả các quốc gia – dù lớn hay nhỏ; phát triển hoặc đang phát triển; đảo hay lục địa; và ven biển hoặc đất liền.
Tại phiên họp này, đại diện Việt Nam mà trực tiếp là Bộ TN&MT và Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam rất vinh dự được tham gia và có phát bài phát biểu quan trọng. Trong đó nêu rõ: Cũng như nhiều quốc gia khác, Việt Nam tiếp tục chịu tác động tiêu cực của ô nhiễm nhựa cả trên đất liền và dưới biển, do đó chúng tôi nhận thức rõ tác động lâu dài của rác thải nhựa đối với thiên nhiên và sức khỏe con người. Do đó, Chính phủ Việt Nam hoàn toàn ủng hộ việc xây dựng văn kiện ràng buộc pháp lý quốc tế về ô nhiễm nhựa.
Đối với Việt Nam, tham gia đàm phán văn kiện này, chúng ta nhìn thấy cả những cơ hội cho hoạt động chung cũng như những thách thức to lớn đòi hỏi sự quyết tâm tập thể và hành động cụ thể của tất cả chúng ta để giải quyết.
Để phát triển một công cụ ràng buộc pháp lý khả thi nhằm chấm dứt ô nhiễm nhựa, chúng tôi muốn nhấn mạnh một số điểm chính của INC-1, cụ thể:
Thứ nhất, cần nhìn vào việc thực hiện thành công một số Thỏa thuận Môi trường Đa phương, các cam kết mạnh mẽ của tất cả các quốc gia thành viên và các bên liên quan và các hành động cụ thể và có trách nhiệm để đạt được các mục tiêu đầy tham vọng trong tương lai.
Thứ hai, đối phó với vấn đề môi trường cấp bách mang tính toàn cầu này, chúng ta đều hiểu rằng rất khó để thỏa mãn mọi khía cạnh, đặc biệt là yếu tố kinh tế, đôi khi dẫn đến sự đánh đổi, thỏa hiệp, nhưng những điều này cần được xem xét trên quan điểm để môi trường được bình đẳng. để lại cho thế hệ mai sau;
Thứ ba, toàn bộ chuỗi cung ứng nhựa toàn cầu, bao gồm cả nhựa phế thải, phải được giải quyết trong quá trình chấm dứt ô nhiễm nhựa, trong đó lĩnh vực sản xuất đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là trong việc loại bỏ chất thải nhựa ra khỏi sản phẩm. Do đó, làm thế nào để Chính phủ có thể xây dựng quan hệ đối tác hiệu quả lâu dài với khu vực tư nhân cần được quan tâm đúng mức trong toàn bộ quá trình đàm phán.
Và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, phái đoàn Việt Nam cam kết chắc chắn rằng các cuộc đàm phán trong thời gian tới sẽ thành công.
