Cao Bằng: Nâng cao kỷ cương quản lý, khai thác khoáng sản

Ông Thái Hồng Thịnh, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Cao Bằng cho biết: Trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, các loại khoáng sản có trữ lượng tương đối lớn, chất lượng khá như quặng sắt (tài nguyên, trữ lượng còn lại khoảng trên 24 triệu tấn), bauxit (trên 84 triệu tấn), mangan (trên 3 triệu tấn). Ngoài ra, Cao Bằng còn có nhiều loại khoáng sản khác như thiếc, đồng, niken, kẽm, chì, antimoan, vàng... Đặc biệt tài nguyên đá vôi xi măng và đá vôi làm vật liệu xây dựng thông thường rất lớn, phân bố hầu hết ở các địa phương trong tỉnh, thuận lợi cho việc khai thác làm vật liệu xây dựng và sản xuất xi măng.

Hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh Cao Bằng đã diễn ra từ khá sớm, khai thác từ thời Bắc thuộc, thời Pháp thuộc và hợp tác Liên Xô, trữ lượng còn lại của các mỏ đến nay còn ít. Hơn nữa, quy mô các mỏ khoáng sản trên địa bàn tỉnh Cao Bằng thường là nhỏ, có rất ít mỏ đủ điều kiện khai thác quy mô công nghiệp nên việc phát huy tiềm năng, thế mạnh về khoáng sản cũng chưa thực sự hiệu quả.

Mặt khác, ở thời điểm hiện tại, tỉnh Cao Bằng đang tập trung phát triển du lịch, kết hợp phát huy hiệu quả của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng nên không khuyến khích hoạt động khai thác khoáng sản mà còn hạn chế, đưa ra các tiêu chí khai thác khoáng sản phải tuân thủ quy định về bảo vệ cảnh quan, môi trường. Theo đó, nhiều khu vực có triển vọng lớn về khoáng sản đã được khoanh định là khu vực cấm hoạt động khoáng sản (Vườn quốc gia Phia Oắc - Phia Đén).

Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn tỉnh Cao Bằng có 58 Giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực với 03 Giấy phép do Bộ cấp, 55 Giấy phép do tỉnh cấp nhưng có tới 47 Giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (đá, cát sỏi) với quy mô vừa và nhỏ. Trong quá trình hoạt động, liên quan đến nghĩa vụ nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản thì có tới 17 mỏ đang dừng hoạt động.

Công tác quản lý nhà nước về hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh Cao Bằng đã được các cấp, các ngành của tỉnh quan tâm thực hiện. Sở Tài nguyên và Môi trường là cơ quan tham mưu, giúp việc cho UBND tỉnh Cao Bằng trong công tác quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản. Trong những năm qua, Sở đã tích cực, quan tâm đến công tác bồi dưỡng, đào tào nâng cao năng lực của cán bộ quản lý tài nguyên khoáng sản, thông qua các hình thức như tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn (bồi dưỡng thanh tra viên, các lớp học quản lý nhà nước ngạch chuyên viên, chuyên viên chính, tập huấn văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành, học tập nâng cao trình độ chuyên môn sau đại học...), vì vậy trình độ chuyên môn của các công chức ngày càng được nâng cao, đáp ứng được nhiệm vụ được giao, thực hiện hoàn thành tốt nhiệm vụ tham mưu cho UBND tỉnh Cao Bằng trong công tác quản lý tài nguyên khoáng sản.

Tỉnh Cao Bằng thường xuyên quan tâm thực hiện công tác bảo vệ khoáng sản chưa khai thác. Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu cho Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về ngăn chặn, giải tỏa hoạt động khai thác khoáng sản trái phép gây ô nhiễm môi trường sông Bằng, sông Hiến; thành lập Ban chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về ngăn chặn, giải tỏa hoạt động khoáng sản trái phép; thường xuyên ban hành văn bản đôn đốc, hoặc tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo UBND các huyện, Thành phố nghiêm túc thực hiện công tác bảo vệ khoáng sản chưa khai thác theo Phương án đã được phê duyệt và thực hiện trách nhiệm bảo vệ khoáng sản chưa khai thác theo quy định tại Điều 17 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản.

Đối với các điểm nóng thường có nguy cơ tái diễn khai thác khoáng sản trái phép, đã chỉ đạo UBND các huyện thành lập các Tổ công tác thực hiện việc cắm chốt để quản lý, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác (huyện Nguyên Bình và huyện Thạch An).

Thực hiện quy định tại Điểm a, Khoản 1 Điều 17 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29 tháng 11 năm 2016 của Chính phủ, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu UBND tỉnh Cao Bằng phê duyệt Phương án bảo vệ khoáng sản chưa khai thác trên đia bàn. Đôn đốc, hướng dẫn UBND các huyện, thành phố phê duyệt Phương án Bảo vệ khoáng sản chưa khai thác của địa phương.

Để phối hợp quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản khu vực giáp ranh với các tỉnh, UBND tỉnh Cao Bằng đã ký Quy chế phối hợp trong công tác ngăn chặn, giải tỏa hoạt động khoáng sản trái pháp luật tại khu vực giáp ranh với các tỉnh Bắc Kạn, Hà Giang, Tuyên Quang.

Công tác thanh tra, kiểm tra trong hoạt động khoáng sản được UBND tỉnh Cao Bằng chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện thường xuyên. Ngay từ đầu năm, Sở Tài nguyên và Môi trường đã ban hành kế hoạch thanh tra, kiểm tra trong hoạt động khoáng sản. Việc xử lý, ngăn chặn hoạt động khai thác khoáng sản trái phép được thực hiện thường xuyên, kịp thời. Khi có thông tin xảy ra khai thác khoáng sản trái phép, Sở Tài nguyên và Môi trường đã triển khai phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra thực địa, lập biên bản xử lý vi phạm hành chính và áp dụng các biện pháp ngăn chặn, như: tiêu hủy, vô hiệu hóa máy móc thiết bị thực hiện hành vi khai thác khoáng sản trái phép. Đồng thời, Sở Tài nguyên và Môi trường đã chủ động tổ chức kiểm tra đột xuất các khu vực có nguy cơ diễn ra khai thác khoáng sản trái phép nhằm ngăn chặn, xử lý kịp thời.

Từ đầu năm 2019 đến nay, Sở đã chủ trì tổ chức 01 cuộc thanh tra theo kế hoạch đối với 05 đơn vị, 05 cuộc kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản trái phép.  Đã phát hiện, xử lý vi phạm hành chính đối với 8 cá nhân, tổ chức với tổng số tiền phạt là 245 triệu đồng.

Bên cạnh công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý, cơ quan chức năng tỉnh Cao Bằng quan tâm công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khoáng sản; thực hiện thường xuyên, liên tục, tập trung vào các địa bàn thường có hoạt động khoáng sản trái phép diễn ra.

Hằng năm, UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các cơ quan có liên quan tổ chức ít nhất 01 cuộc tuyên truyền pháp luật về khoáng sản đến các doanh nghiệp, người dân trên địa bàn tỉnh. Hình thức tuyên truyền đa dạng, ngoài việc phổ biến, phát tài liệu... còn lồng ghép vào các chương trình, hoạt động công tác khác như tuyên truyền trên đài phát thanh bằng tiếng Tày, Nùng. Thường xuyên tổ chức đối thoại với các đơn vị hoạt động khoáng sản nhằm kịp thời giải quyết, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, góp phần nâng cao kỷ cương pháp luật về bảo vệ tài nguyên khoáng sản, gắn khai thác chế biến khoáng sản với bảo vệ môi trường.