Bộ Tài nguyên và Môi trường: Hợp tác công - tư xây dựng kinh tế tuần hoàn trong quản lý rác thải nhựa

Tại Hà Nội, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Công ty TNHH Dow Chemical Việt Nam (Dow Việt Nam), Tập đoàn SCG và Công ty TNHH Quốc tế Unilever Việt Nam đã tổ chức hội thảo đánh giá các kết quả hợp tác đã đạt được; đồng thời đề ra những nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện trong những năm tới nhằm đóng góp thiết thực vào “Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030” và “Đề án tăng cường công tác quản lý chất thải nhựa tại Việt Nam" của Thủ tướng Chính phủ.

Hội thảo mang tên “Hợp tác công tư xây dựng kinh tế tuần hoàn trong quản lý rác thải nhựa tại Việt Nam”, được tổ chức dưới hình thức trực tuyến.

Cách đây hai năm, ngày 19/2/2020, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng 3 doanh nghiệp: Dow Việt Nam, Tập đoàn SCG và Unilever Việt Nam đã tiên phong đề xuất sáng kiến Hợp tác công tư xây dựng kinh tế tuần hoàn trong quản lý rác thải nhựa (gọi là Hợp tác công - tư quản lý rác thải nhựa), nhằm chung tay hành động để giải quyết vấn đề rác thải nhựa thông qua việc đưa rác thải nhựa vào kinh tế tuần hoàn, quản lý vòng đời sản phẩm và tiếp cận các nguồn nguyên liệu bền vững, nâng cao nhận thức cộng đồng và thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo trên quy mô toàn quốc.

Mặc dù chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nhưng trong suốt 2 năm qua, Hợp tác công - tư quản lý rác thải nhựa đã triển khai các hoạt động thiết thực, bám sát 4 nhiệm vụ trọng tâm và đạt được những thành quả tích cực.

Với nhiệm vụ 1 “Phân loại rác thải tại nguồn và thu gom, tái chế rác thải nhựa”. Các thành viên của Hợp tác công - tư quản lý rác thải nhựa đã hợp tác dài hạn với các doanh nghiệp và tổ chức phi chính phủ triển khai thiết lập và thực hiện các dự án phân loại, thu gom, tái chế rác thải nhựa; đến nay đã phân loại và thu gom được hơn 9.000 tấn rác tái chế, trong đó có 6.520 tấn rác thải nhựa. Các dự án đồng thời trực tiếp hỗ trợ hơn 1.200 lao động là đối tượng lao động nữ, người yếu thế, lao động tự do, người khuyết tật, giúp họ tăng cường đảm bảo vệ sinh và an toàn trong quá trình thu gom, tạo thêm thu nhập và ổn định cuộc sống.

Với nhiệm vụ 2 “Truyền thông và giáo dục nhằm nâng cao nhận thức và khuyến khích hành động từ người dân”, nhiều chương trình hành động phối hợp với các đối tác đã được thực hiện, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và thói quen của người dân đối với rác thải nhựa. Hoạt động phân loại, thu gom rác thải nhựa được tuyên truyền trực tiếp đến 18 phường xã, 41.400 hộ gia đình tại Hà Nội. Các hoạt động giáo dục học sinh và hướng dẫn thu gom rác thải được tiến hành tại 32 trường học, tiếp cận hơn 15.000 học sinh tại Hà Nội và hơn 1.300 học sinh tại Bà Rịa - Vũng Tàu. Chiến dịch “Hãy làm sạch bờ biển” thu hút sự tham gia của hàng ngàn sinh viên, tình nguyện viên nhằm tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, không xả rác bừa bãi và cùng chung tay hành động bảo vệ môi trường biển. Hơn 50 cơ quan bộ, ngành cũng tích cực truyền thông và lan tỏa cho dự án, bằng việc sử dụng 1.700 thùng rác đặc biệt sản xuất từ 30 tấn rác thải nhựa tái chế, có chức năng phân loại rác tại nguồn. Tổng thể, các dự án đạt hơn 12 triệu lượt tiếp cận thông qua các chiến dịch truyền thông đại chúng.

Với nhiệm vụ 3 “Áp dụng công nghệ - đổi mới và giải pháp tái chế trong quản lý rác thải nhựa”, các công nghệ và giải pháp khoa học từ các quốc gia tiên tiến liên tục được các thành viên Hợp tác công - tư quản lý rác thải nhựa nghiên cứu và ứng dụng, với mục tiêu hỗ trợ ngành công nghiệp sản xuất bao bì và hạt nhựa tái chế, như: biến rác thải nhựa thành vật liệu có ích trong xây dựng đường giao thông, thay thế từ 8 đến 10% nhựa đường trong công trình “Đường nhựa tái chế”, sản xuất bao bì có thể tái chế…

Với nhiệm vụ 4 “Đối thoại, xây dựng chính sách hỗ trợ thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong quản lý rác thải nhựa”, Hợp tác công - tư quản lý rác thải nhựa đã tham gia vào Tổ Công tác trách nhiệm nhà sản xuất mở rộng (EPR), phối hợp cùng Bộ Tài nguyên & Môi trường tuyên truyền phổ biến và tập huấn quy định về EPR, trực tiếp trao đổi và kêu gọi sự hỗ trợ từ cấp chính quyền địa phương để triển khai và thúc đẩy các mô hình thu gom phân loại rác tại địa phương, trường học.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Tài Nguyên và Môi trường cho biết: “Việc thành lập và phát triển nhóm Hợp tác công - tư tạo ra sức mạnh tổng hợp, thiết lập một mô hình hợp tác cùng nhau giải quyết vấn đề rác thải nhựa hiện nay tại Việt Nam. Đây là một diễn đàn thiết thực giúp Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường có các sáng kiến, thảo luận mang tính thực tiễn cao, đồng thời nắm bắt được các vướng mắc, khó khăn mà khối tư nhân đang gặp phải để hỗ trợ và hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật”.

Theo bà Nguyễn Thị Bích Vân, Chủ tịch Unilever Việt Nam, hợp tác công tư quản lý rác thải nhựa là giải pháp cấp thiết và mang tính thực tiễn cao trong việc thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn trong quản lý rác thải nhựa tại Việt Nam, hướng đến một Việt Nam không rác thải nhựa ngoài môi trường, từ đó góp phần hiện thực hóa cam kết đưa mức phát thải ròng về ‘0’ vào giữa thế kỷ của Chính phủ tại Hội nghị Khí hậu COP26 tại Glasgow.

"Chúng tôi mong muốn khối hợp tác sẽ không chỉ dừng lại ở những đơn vị sáng lập, mà sẽ ngày càng mở rộng và phát triển mạnh mẽ hơn nữa với sự tham gia của thêm nhiều tổ chức, doanh nghiệp có cùng tầm nhìn trên toàn quốc để cùng tạo nên sức mạnh tổng hòa công - tư và đạt được những kết quả có sức ảnh hưởng sâu và rộng trên toàn xã hội", bà Vân khẳng định.

Ông Ekkasit Lakkananithiphan, Tổng Giám đốc Dow Việt Nam bày tỏ, Dow rất vui mừng khi thấy ngày càng nhiều các bên liên quan cùng chung tay thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam. Là công ty khoa học vật liệu và cung cấp giải pháp, Dow sẽ tiếp tục hợp tác với các tổ chức liên quan để loại bỏ rác thải nhựa ra khỏi môi trường và phát minh các giải pháp khoa học và công nghệ để trực tiếp giải quyết cả vấn đề biến đổi khí hậu và rác thải nhựa”.

Còn theo ông Thanapat Kaweetraiphop - Giám đốc Thương mại - Công ty TNHH Hoá dầu Long Sơn trực thuộc SCG, hợp tác công tư quản lý rác thải nhựa đã làm việc để tìm ra các giải pháp cho các dự án thí điểm liên quan đến quản lý rác thải nhựa tại Hà Nội, Cần Thơ và Bà Rịa Vũng Tàu, phù hợp với bối cảnh từng địa phương và có thể duy trì lâu dài.

Ông Thanapat Kaweetraiphop khuyến nghị: "Để mở rộng khuôn khổ và quy mô sang các lĩnh vực khác, chúng ta cần sự hỗ trợ và hợp tác liên tục từ các cấp chính phủ và các đối tác trong chuỗi quản lý rác thải nhựa để xây dựng Kinh tế tuần hoàn phát triển bền vững”.