Bình Định: Quy hoạch Khu du lịch núi Xuân Vân bảo vệ di sản văn hóa và cảnh quan thiên nhiên

Đó là ý kiến chỉ đạo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tại văn bản số 5222 ngày 26/12/2019 sau khi nhận được công văn số 6455, ngày 25/10/2019 của UBND Bình Định đề nghị xin ý kiến đối với Quy hoạch dự án xây dựng Khu du lịch núi Xuân Vân (thuộc phường Ghềnh Ráng, TP. Quy Nhơn); trong đó có đề xuất sử dụng một phần diện tích đất của khu vực khoanh vùng bảo vệ II của Danh lam thắng cảnh Ghềnh Ráng (Di tích quốc gia), kèm theo thuyết minh Quy hoạch và hồ sơ Khu du lịch - biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp La Poesie.

Khu du lịch núi Xuân Vân

Theo đó, sau khi nghiên cứu hồ sơ dự án Khu du lịch núi Xuân Vân, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho rằng, dự án Khu du lịch núi Xuân Vân được triển khai sẽ tạo điểm nhấn về du lịch cho thành phố Quy Nhơn, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Tuy nhiên, để hạn chế các tác động có thể ảnh hướng tới giá trị, cảnh quan của Danh lam thắng cảnh Ghềnh Ráng, UBND tỉnh Bình Định cần chỉ đạo Sở Văn hóa và Thể thao và các cơ quan liên quan hoàn thiện hồ sơ quy hoạch dự án và lưu ý chỉ rõ phạm vi của quy hoạch, ranh giới các điểm di tích, thắng cảnh quan trọng như: lầu Bảo Đại, bãi tắm Hoàng Hậu... trong tổng thể khu vực khoanh vùng bảo vệ của Danh lam thắng cảnh Ghềnh Ráng.

Khu du lịch núi Xuân Vân nhìn từ bãi biển Quy Nhơn

Hồ sơ Quy hoạch cần miêu tả, đánh giá kỹ hiện trạng Danh lam thắng cảnh Ghềnh Ráng (bằng thuyết minh, bản vẽ quy hoạch, ảnh chụp hiện trạng khu vực quy hoạch); trên cơ sở đó, đánh giá tác động của việc triển khai Quy hoạch tới cảnh quan thiên nhiên, môi trường - sinh thái, các di tích, di sản văn hóa phi vật thể và không gian văn hóa liên quan trong khu vực Danh lam thắng cảnh Ghềnh Ráng, đề xuất phương án, giải pháp bảo tồn, tôn tạo các giá trị di sản, phương án xử lý nguy cơ tác động đến môi trường (như phương án xử lý nước thải, chất thải...).

Trong văn bản của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch gửi UBND tỉnh Bình Định cũng nêu rõ, đánh giá sự phù hợp của Quy hoạch với các quy hoạch, dự án đã phê duyệt, triển khai trong khu vực, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Không xây dựng bảo tàng như hồ sơ đã đề xuất. Chủ trương và nội dung đầu tư xây dựng Khu du lịch núi Xuân Vân cần được lấy ý kiến đồng thuận của chính quyền và nhân dân địa phương. Quá trình thực hiện và triển khai Quy hoạch, dự án phải đảm bảo để nhân dân địa phương được tiếp cận các công trình, di tích văn hóa, tôn giáo và bãi biển trong khu vực; không cản trở các hoạt động đi lại, sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng của người dân và du khách. Tránh làm thay đổi địa hình để bảo vệ cảnh quan thiên nhiên trong khu vực.

Bổ sung vào mục căn cứ lập Quy hoạch các văn bản pháp lý: Luật Di sản văn hóa năm 2001 được sửa đổi, bổ sung năm 2009, Nghị định số 98/2010/NĐ-CP ngày 21/9/2010 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Di sản văn hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa và Nghị định số 166/2018/NĐ-CP ngày 25/12/2018 của Chính phủ quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh.

Danh lam thắng cảnh Ghềnh Ráng

Trong khi đó, để có cơ sở thực hiện các bước tiếp theo của dự án, UBND tỉnh Bình Định vừa có công văn số 3546 ngày 03/6/2020 gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét, có ý kiến thỏa thuận về quy hoạch, xây dựng dự án Khu du lịch núi Xuân Vân.

Thế nhưng, một số ý kiến đóng góp tâm huyết của chuyên gia về di tích cho rằng, chủ trương Quy hoạch là đúng, nhưng tỉnh Bình Định cần cân nhắc, khi xây dựng những công trình nên mang dáng dấp văn hóa nhiều hơn, để tôn vẻ đẹp của Danh thắng quốc gia Ghềnh Ráng. Không nên xây dựng quá nhiều công trình bê tông, đơn cử như các biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp.

Ở góc độ nhìn nhận về bảo tồn di sản, ông Đinh Bá Hòa - nguyên Giám đốc Bảo tàng Tổng hợp Bình Định (nay là Bảo tàng Bình Định) chia sẻ: Điều quan trọng là những dự án xây dựng sát biển, không nên phá vỡ cảnh quan của danh thắng. Tại vị trí di tích này, có những lớp đá hoa cương hình thành hàng triệu năm ở khu vực bảo vệ I và II rất đẹp, vì thế cần giữ lại những vẻ đẹp tự nhiên vốn có, không nên tác động sâu, ảnh hưởng đến cảnh quan môi trường, vẻ đẹp tự nhiên của di sản, danh lam thắng cảnh.

Điểm du lịch Ghềnh Ráng rất thu hút khách du lịch tham quan

Trước đó, vào tháng 5/2019, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Định đã có kết luận thống nhất nội dung phân khu tỉ lệ 1/2.000 Khu du lịch núi Xuân Vân do Ban cán sự đảng UBND tỉnh trình. Song, Ban Thường vụ Tỉnh ủy cũng lưu ý Ban cán sự đảng UBND tỉnh này chỉ đạo bảo tồn di tích quốc gia Lầu Ông Hoàng (còn gọi Lầu Bảo Đại), nếu việc xây dựng có ảnh hưởng đến di tích cần xin ý kiến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trước khi triển khai thực hiện; đồng thời, xin ý kiến Bộ Tư lệnh Quân khu 5 (Bộ Quốc phòng) các vấn đề liên quan đến yếu tố quốc phòng - an ninh khu vực núi Xuân Vân.