Thế giới

Biến đổi khí hậu gây hạn hán kỷ lục ở rừng nhiệt đới Amazon

Mai Đan • 25/01/2024 - 13:21

(TN&MT) - Ngày 24/1, nhóm các nhà khoa học về khí hậu hàng đầu thuộc tổ chức World Weather Attribution công bố một nghiên cứu cho thấy, biến đổi khí hậu là thủ phạm chính gây ra đợt hạn hán kỷ lục ở rừng nhiệt đới Amazon, làm cạn kiệt các dòng sông, làm chết các loài cá heo có nguy cơ tuyệt chủng và đảo lộn cuộc sống của hàng triệu người trong khu vực.

Theo phân tích của World Weather Attribution, sự nóng lên toàn cầu khiến khả năng xảy ra hạn hán tăng gấp 30 lần, dẫn đến nhiệt độ cực cao và góp phần làm giảm lượng mưa. Nghiên cứu tập trung vào tháng 6 đến tháng 11 năm 2023.

Năm ngoái, các nhà khoa học dự báo, hạn hán xảy ra ở tất cả 9 quốc gia có rừng nhiệt đới Amazon - trong đó có Brazil, Colombia, Venezuela và Peru - sẽ trở nên tồi tệ hơn vào năm 2024 sau khi mùa mưa bắt đầu giảm vào tháng 5.

*Biến đổi khí hậu gây hạn hán kỷ lục ở rừng nhiệt đới Amazon*

Việc bảo vệ rừng Amazon, khu rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới, rất quan trọng trong việc hạn chế biến đổi khí hậu vì lượng lớn khí nhà kính mà cây cối ở khu vực này hấp thụ. Hạn hán đã làm giảm mực nước sông ở nhiều nơi trong khu vực xuống mức thấp kỷ lục.

Bà Regina Rodrigues, đồng tác giả của nghiên cứu và là nhà nghiên cứu tại Đại học Liên bang Santa Catarina ở Brazil cho biết: “Chúng ta cần thực sự quan tâm đến tình trạng của rừng Amazon”.

Các nhà nghiên cứu cho rằng hạn hán có thể làm trầm trọng thêm các vụ cháy rừng, khi biến đổi khí hậu kết hợp với nạn phá rừng có thể đẩy Amazon nhanh hơn đến điểm không thể quay trở lại.

Cũng theo nghiên cứu, sự nóng lên định kỳ ở Đông Thái Bình Dương hay còn gọi là El Nino cũng góp phần làm giảm lượng mưa, mặc dù nhiệt độ không cao hơn.

Bà Rodrigues cho biết, mặc dù khu vực này đã phải đối mặt với ít nhất ba đợt hạn hán dữ dội khác trong 20 năm qua, nhưng quy mô của đợt hạn hán này là chưa từng có và ảnh hưởng đến toàn bộ lưu vực sông Amazon.

Tại Brazil, một nhánh chính của sông Amazon đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi kỷ lục bắt đầu vào năm 1902, với những dòng suối nhỏ hơn hầu như biến mất.

Bà Simphiwe Stewart, nhà nghiên cứu thuộc Trung tâm khí hậu của Hội Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ có trụ sở tại Hà Lan, đồng tác giả nghiên cứu cho biết: “Các tuyến đường thủy cạn kiệt chỉ trong vài tháng. Người dân buộc phải thực hiện những hành trình lớn, kéo thuyền qua những đoạn sông khô cạn để tiếp cận thực phẩm, thuốc men và các hàng hóa thiết yếu khác”.

Theo các nhà nghiên cứu tại Brazil, năm 2023, mực nước thấp và nhiệt độ cao đã làm chết ít nhất 178 cá heo sông Amazon màu hồng và xám có nguy cơ tuyệt chủng. Hàng nghìn con cá cũng đã chết do nồng độ oxy thấp tại các nhánh sông Amazon.