Từ năm 2012, mỏ than Khánh Hòa thực hiện đầu tư nâng công suất khai thác lên 800.000 tấn/năm, mở rộng bãi thải than về phía Tây và phía Nam. Dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt nhưng do vướng mắc trong giải phóng mặt bằng đã khiến cho việc sản xuất của công ty gặp khó khăn và người dân chưa chịu di dời thì phải gánh chịu hậu quả của ô nhiễm khói bụi, nguồn nước.
Sản xuất đình trệ, người lao động thiếu việc làm
Ông Đỗ Thanh Bình, Phó Giám đốc Công ty than Khánh Hoà cho chúng tôi biết: “Từ quý III năm 2012, chúng tôi đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền huyện Đại Từ, huyện Phú Lương và TP Thái Nguyên để thực hiện các quy trình đền bù, giải phóng mặt bằng nhưng đến thời điểm này, Dự án khai trường phía Bắc giai đoạn 1 và Dự án bãi đổ thải phía Tây quyết định hoạt động sản xuất của đơn vị vẫn chưa xong do một số hộ dân không hợp tác khi chưa thoả mãn những yêu cầu về giá đền bù, giữ nguyên tuyến đường dân sinh đi giữa bãi thải…”.
 |
| Moong khai thác than của mỏ than Khánh Hòa |
Dự án khai trường phía Bắc giai đoạn 1 đã được UBND tỉnh phê duyệt với diện tích 28,4ha nằm trên địa bàn xã Sơn Cẩm (Phú Lương) và phường Tân Long (TP Thái Nguyên) có tổng mức đầu tư cho công tác đền bù giải phóng mặt bằng là 109,5 tỷ đồng. Dự án đền bù giải phóng mặt bằng mở rộng bãi đổ thải phía Tây có diện tích đề nghị thu hồi là 34,64ha nằm trên địa phận xã An Khánh (Đại Từ) với tổng mức chi trả đền bù là 145,7 tỷ đồng.
 |
| Khu tái định cư dự án xây dựng cho các hộ dân |
Cả 2 Dự án này đều được cán bộ của Công ty than Khánh Hoà phối hợp với Trung tâm Phát triển quỹ đất 2 huyện: Phú Lương, Đại Từ, UBND cấp xã và các hộ dân trong vùng ảnh hưởng họp công khai quy hoạch; thống nhất chụp ảnh, ghi hình hiện trạng các công trình, vật kiến trúc. Sau đó, các thành phần liên quan tiến hành kiểm đếm đất đai, tài sản, hoa màu trên đất, nhưng đến quý I năm 2013, các cơ quan liên quan mới lập xong hồ sơ trình UBND tỉnh thu hồi đất và phê duyệt phương án dự toán bồi thường (chậm vì lý do một số hộ dân cản trở, không phối hợp kiểm đếm tài sản). Đến nay, Dự án bãi đổ thải phía Tây mới có quyết định thu hồi đất với diện tích 29ha/34,64ha; Dự án khai trường phía Bắc đã có quyết định thu hồi 8,38ha, phần đất còn lại do người dân chưa hợp tác để kê khai, tự ý xây dựng, cơi nới công trình; cơ quan liên quan chưa hoàn tất thủ tục để ra quyết định thu hồi. Cá biệt là nhiều diện tích đất có quyết định thu hồi và người dân đã nhận tiền đền bù nhưng không chịu giao đất mà “đòi doanh nghiệp” phải chi trả 108 triệu đồng/sào đất nông nghiệp (thêm 30 triệu đồng/sào).
Tháo gỡ bằng cách nào?
Ông Trương Thế Dũng, Bí thư Đảng uỷ xã Sơn Cẩm thông tin rằng: UBND tỉnh đã phê duyệt phương án đền bù tài sản của 5 hộ dân ở xóm Cao Sơn 4 nhưng các hộ này đều không nhận tiền mà tiếp tục đề nghị Công ty than Khánh Hoà nâng mức giá đền bù tài sản, kinh phí hỗ trợ di chuyển, buộc Công ty than Khánh Hoà phải gửi tiền vào ngân hàng. Cấp uỷ, chính quyền địa phương đã vận động, tuyên truyền nhiều lần nhưng đại diện 5 hộ dân nêu trên không chấp hành việc nhận tiền đền bù, hỗ trợ và bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư.
 |
| Cây được trồng để phục hồi môi trường tại bãi thải sau 3 tháng đã xanh tươi |
Phó Chủ tịch UBND huyện Đại Từ, ông Trương Mạnh Kiểm bày tỏ quan điểm: Một số người dân ở xã An Khánh yêu cầu Công ty than Khánh Hoà trả thêm tiền so với giá đền bù, hỗ trợ mà cơ quan chức năng có thẩm quyền đã phê duyệt là trái với quy định hiện hành. Công ty than Khánh Hoà là doanh nghiệp Nhà nước nên các hộ dân bị thu hồi đất cần ủng hộ dự án, thực hiện nghiêm các quyết định đã có hiệu lực thi hành.
Do yêu cầu sản xuất và đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản cho các tổ chức, cá nhân trong phạm vi hoạt động khai khoáng nên từ năm 2012 đến nay, Công ty than Khánh Hoà đồng loat tiến hành các dự án đền bù, giải phóng mặt bằng với diện tích lớn ở 3 địa phương trong tỉnh. Trong khi đó, nguồn lực về tài chính của Công ty than Khánh Hoà có những khó khăn nhất định. Do vậy, lãnh đạo Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc - VINACOMIN (Công ty mẹ của Công ty than Khánh Hòa) đã nhiều lần đề nghị bằng văn bản tới UBND tỉnh chỉ đạo quyết liệt các cơ quan chức năng liên quan, chính quyền huyện Đại Từ, TP Thái Nguyên và huyện Phú Lương thực hiện nghiêm túc chính sách pháp luật về đền bù, giải phóng mặt bằng. Đối với những trường hợp đã có quyết định thu hồi đất và đã nhận tiền đền bù, hỗ trợ theo quy định của pháp luật mà không bàn giao mặt bằng, đề nghị tỉnh cần có biện pháp bảo vệ để đơn vị thực hiện các hoạt động sản xuất, đổ thải. Đồng thời, lãnh đạo đơn vị này khẳng định, là doanh nghiệp Nhà nước nên họ chỉ chấp nhận chi trả đền bù, hỗ trợ và các chế độ để giải phóng mặt bằng theo quy định của Nhà nước.
Bài và ảnh: Q.M
.jpg "Bắc Từ Liêm (Hà Nội): Xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp tại phường Cổ Nhuế 2")
