WMO: Thế giới phải nỗ lực hơn nữa để giữ không khí trong lành

Những phát hiện đáng lo ngại

Cán bộ khoa học của WMO Lorenzo Labrador cho biết: "Hầu như tất cả mọi người trên Trái đất, cứ 10 người thì có 9 người hít thở không khí ô nhiễm. Điều này có nghĩa là không khí vượt quá giới hạn hướng dẫn của WHO và chứa hàm lượng chất ô nhiễm cao, trong đó các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình về cơ bản là những nước bị ảnh hưởng nhiều nhất".

Phát hiện trên chỉ là một trong số nhiều phát hiện đáng lo ngại được nêu trong Bản tin Chất lượng Không khí và Khí hậu mới nhất của WMO. Ví dụ, bản tin chỉ rõ, trong 8 tháng đầu năm 2024, các giai đoạn nắng nóng dữ dội và hạn hán dai dẳng trên toàn thế giới không hề giảm bớt, làm gia tăng nguy cơ cháy rừng và ô nhiễm không khí. "Biến đổi khí hậu có nghĩa là chúng ta phải đối mặt với kịch bản này với tần suất ngày càng tăng. Khoa học và nghiên cứu liên ngành là chìa khóa để tìm ra giải pháp”, WMO nhấn mạnh.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mối liên hệ rõ ràng giữa không khí ô nhiễm và tình trạng sức khỏe kém là rất rõ ràng, cơ quan này đã thúc giục hành động toàn cầu để chống lại “một trong những rủi ro môi trường lớn nhất đối với sức khỏe” và nhiều căn bệnh có thể phòng ngừa được bao gồm đột quỵ, bệnh tim, ung thư phổi và các bệnh hô hấp cấp tính, bao gồm cả hen suyễn.

Trao đổi với báo chí, ông Labrador cho biết: “Chỉ riêng ô nhiễm không khí xung quanh chủ yếu xuất phát từ xe cộ và công nghiệp đã gây ra hơn 4,5 triệu ca tử vong sớm mỗi năm. Con số này cao hơn số ca tử vong do sốt rét và HIV AIDS cộng lại, vì vậy ô nhiễm không khí là rủi ro môi trường lớn nhất hiện nay. Nhưng bản thân nó không chỉ là rủi ro đối với sức khỏe mà còn làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu”.

Một bức ảnh chụp nhanh về các biến động khí thải theo khu vực được nêu trong báo cáo của WMO chỉ ra xu hướng ô nhiễm thấp hơn ở Châu Âu và Trung Quốc so với Bắc Mỹ và Ấn Độ, nơi có sự gia tăng khí thải ô nhiễm từ các hoạt động của con người và công nghiệp. Đây có thể là kết quả trực tiếp của việc giảm phát thải ở các quốc gia đó trong những năm qua và ông Labrador cho rằng WMO đã nhận ra xu hướng này kể từ khi cơ quan này công bố Bản tin Chất lượng Không khí và Khí hậu - ấn bản đầu tiên vào năm 2021.

Nhìn nhận chất lượng không khí là vấn đề toàn cầu

Mặc dù nhìn chung mọi người đều hiểu rằng không khí ô nhiễm chứa các hạt vi mô - bao gồm sulfat, nitrat, amoniac, bồ hóng từ hoạt động của con người và cháy rừng - là có hại, nhưng ông Labrador đã nhắc lại những phát hiện của WMO vào năm 2023 rằng những chất này và các chất ô nhiễm khác cũng có tác động gây hại đến an ninh lương thực.

Cán bộ khoa học của WMO cho biết: "Các hạt vật chất có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất cây trồng của các loại cây lương thực chính như ngô, lúa và lúa mì. Nhiều loại ô nhiễm hạt vật chất ảnh hưởng đến năng suất cây trồng này là do các hoạt động của con người tạo ra, bao gồm các hoạt động sử dụng đất như cày xới và thu hoạch, cũng như việc bón phân và đốt rơm rạ vào cuối mùa sinh trưởng”.

Theo ông Labrador, dữ liệu mới về các vụ cháy rừng tự nhiên trên khắp thế giới năm ngoái cũng cho thấy, đám cháy lan khắp Canada vào năm 2023 thậm chí còn mạnh hơn về lượng khí thải so với mùa cháy rừng năm 2021 ở Siberia vốn được cho là rất mạnh. Ông cho biết, các vụ cháy rừng ở Canada đã phá vỡ kỷ lục về diện tích bề mặt bị đốt cháy trong khoảng thời gian 20 năm.

Nhân Ngày Quốc tế không khí sạch cho bầu trời xanh năm nay (ngày 7/9), WMO đã kêu gọi các chính phủ bảo vệ sức khỏe, môi trường và nền kinh tế để giải quyết những hậu quả về chi phí của ô nhiễm không khí.

"Điều đầu tiên mà các thành phố phải làm là nhận ra rằng vấn đề này tồn tại ngay từ đầu. Vì vậy, những thành phố và quốc gia đó trước tiên phải thừa nhận rằng có một vấn đề về chất lượng không khí và có đủ dữ liệu trên toàn thế giới để khẳng định đây là vấn đề toàn cầu, đặc biệt là ở các khu vực thành thị", ông Labrador nói.