Ông Vũ Đình Lâm – Chủ tịch UBND xã Kỳ Phú cho biết: Doanh nghiệp Xuân Trường được UBND tỉnh Ninh Bình cấp phép khai thác mỏ đá tại đồi Thông Tin thuộc bản Săm từ năm 2008 với thời hạn 3 năm. Thời điểm này, mỏ đá đi vào hoạt động cũng gây ảnh hưởng đến người dân, cũng gây nứt nhà và một số công trình của nhiều hộ gia đình tại bản Săm.
Việc gây nứt nhà và công trình của người dân đã xảy ra ngay trong lần cấp phép lần đầu từ năm 2008 – 2012, tuy nhiên mãi đến giữa năm 2017 việc đền bù, hỗ trợ cho các hộ dân mới được doanh nghiệp này tiến hành. Cụ thể, tại Biên bản họp ngày 28/07/2017 giữa các hộ dân đội 12, bản Săm cùng UBND xã Kỳ Phú với đại diện Doanh nghiệp Xuân Trường về nội dung đền bù, hỗ trợ cho các hộ bị thiệt hại do nổ mìn từ trước năm 2012 và hỗ trợ về ô nhiễm do nổ mìn.
Trong Biên bản này đại diện Doanh nghiệp Xuân Trường đề xuất 2 phương án khắc phục 2 việc trên: “Việc hỗ trợ, đền bù thiệt hại: Trên cơ sở những thống kê thiệt hại đã ghi trong biên bản lập tháng 12/2012 của đoàn công tác xã, huyện, doanh nghiệp và các hộ dân đã ký để lên phương án hỗ trợ, đền bù cho các hộ; Đơn giá hỗ trợ áp theo đơn giá mới nhất của UBND tỉnh quy định, riêng về sửa chữa bể nước các hộ có ý kiến hỗ trợ như năm 2012 là thiệt thòi cho dân, nay Doanh nghiệp tính 100.000 đồng/m2 tăng thêm 38.000 đồng so với đơn giá của nhà nước.
Về hỗ trợ ảnh hưởng môi trường: Việc này không có cơ sở pháp lý về việc gây thiệt hại đến sức khỏe, cuộc sống của người dân nên rất khó để đưa ra một định mức hỗ trợ. Nhưng theo những kiến nghị của các hộ và ý kiến của UBND xã, Doanh nghiệp đồng ý hỗ trợ cho mỗi hộ gia đình với số tiền 1 triệu đồng/hộ”.
Cũng trong Báo cáo số 162/BC – UBND ngày 26/04/2018 của UBND huyện Nho Quan thì Doanh nghiệp Xuân Trường được UBND tỉnh Ninh Bình thu hồi đất, cho thuê đất, cho phép khai thác đất, đá tại đồi Thông Tin, xã Kỳ Phú tại Quyết định số 665/QĐ – UBND ngày 03/04/2008 với diện tích thuê đất 200.000 m2 để khai thác đất, đá làm vật liệu xây dựng, thời hạn thuê đất 3 năm. Trong quá trình khai thác, việc sử dụng vật liệu nổ của Doanh nghiệp Xuân Trường đã ảnh hưởng tới nhà, công trình của 29 hộ dân bản Săm, xã Kỳ Phú.
Theo nhiều hộ dân tại đây bức xúc cho biết: Chúng tôi bị ảnh hưởng do nổ mìn từ những năm 2012 thế nhưng sau nhiều năm chờ đợi mãi đến giữa năm 2017 Doanh nghiệp Xuân Trường mới chi trả hỗ trợ, đền bù cho chúng tôi. Tưởng chừng như việc nổ mìn gây nứt nhà, công trình 1 lần khiến người dân bất an, thấp thỏm với tài sản, tính mạng của mình sẽ không còn tái diễn, thế nhưng việc này lại lặp lại lần thứ 2 vào đầu năm 2018 trong đó, có nhiều hộ bị nứt nhà, bể nước, trần nhà bị nứt… khiến nhân dân rất bất bình.
Theo tìm hiểu của PV Báo Tài nguyên và Môi trường thì sau khi hết hạn năm 2012 thì mỏ đá đồi Thông Tin, bản Săm, xã Kỳ Phú lại tiếp tục được UBND tỉnh Ninh Bình cấp Giấy phép khai thác khoáng sản cho Doanh nghiệp Xuân Trường (lần thứ 2 – PV) tại Giấy phép số 14/GP – UBND ngày 17/06/2016. Mỏ này có diện tích 13,4 ha, trữ lượng khai thác 1.429.480 m3, công suất khai thác 465.000 m3/năm, khoáng sản khai thác là đất đá hỗn hợp làm vật liệu xây dựng thông thường và có thời gian khai thác đến hết năm 2019. Và được UBND tỉnh Ninh Bình cấp phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp tại Giấy phép số 17/GP – UBND ngày 06/10/2017.
Sau khi Báo Tài nguyên và Môi trường thông tin thì UBND huyện Nho Quan đã vào cuộc kiểm có kết quả: Năm 2018, việc sử dụng vật liệu nổ để khai thác đá tại mỏ đá phía Tây Bắc đồi Thông Tin của Doanh nghiệp Xuân Trường đã gây nứt nhà, công trình của 11 hộ dân và ảnh hưởng tới đời sống của các hộ dân bản Săm, xã Kỳ Phú.
Thiết nghĩ, đã đến lúc UBND tỉnh Ninh Bình cần nhanh chóng vào cuộc kiểm tra toàn diện việc nổ mìn khai thác đá tại mỏ đá đồi Thông Tin của Doanh nghiệp Xuân Trường vì cả 2 lần được cấp phép là 2 lần gây nứt nhà, công trình của nhân dân để từ đó có biện pháp đảm bảo sự an toàn cho tài sản và ổn định đời sống của người dân nơi đây.
Báo Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục thông tin về vấn đề này.
