Môi trường

VQG Cúc Phương: Hành trình 30 năm cứu hộ linh trưởng quý hiếm của Việt Nam

Phú Cường • 19/12/2023 - 17:54

(TN&MT) - Nhằm đánh dấu kết quả, thành tựu quan trọng trong công tác cứu hộ, bảo tồn các loài linh trưởng của Vườn Quốc gia Cúc Phương, Hội nghị "30 năm cứu hộ linh trưởng quý hiếm của Việt Nam, kết quả, bài học kinh nghiệm và định hướng đến năm 2050" và kỷ niệm 30 năm thành lập Trung tâm Cứu hộ linh trưởng nguy cấp được tổ chức ngày 19/12 tại Vườn Quốc gia Cúc Phương.

Hội nghị do Vườn Quốc gia Cúc Phương phối hợp với Vườn thú Leipzig tổ chức. Đây là Hội nghị quan trọng, đánh dấu kết quả, thành tựu quan trọng sau 30 năm Vườn quốc gia Cúc Phương thực hiện việc cứu hộ các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam.

Tới dự Hội nghị có ông Bùi Chính Nghĩa - Cục trưởng Cục Kiểm lâm Việt Nam; lãnh đạo Hội Động vật Việt Nam; lãnh đạo Vườn Quốc gia Cúc Phương; đại diện Vườn thú Leipzig; lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa; lãnh đạo các Hạt kiểm lâm giáp ranh Cúc Phương; các đơn vị, tổ chức bảo tồn trong nước…

Ngày 25/3/1993, Bộ Lâm nghiệp Việt Nam đã đồng ý cho phép Cục Kiểm lâm ký Thỏa thuận hợp tác với các Tổ chức quốc tế như Hội chuyên gia linh trưởng IUCN (IUCN SSC Primate Specialist Group); Hiệp hội động vật học bảo tồn các loài và quần thể (Zoological Society for the Conservation of Species and Populations, Germany (ZSCSP), Cộng hòa Liên bang Đức ; Hội động vật Hoàng gia Nam Úc (Royal Zoological Society of South Australia) về việc thành lập Trung tâm cứu hộ thú linh trưởng đang có nguy cơ bị đe dọa của Việt Nam tại VQG Cúc Phương. Thỏa thuận này đánh dấu sự hình thành Trung tâm cứu hộ thú linh trưởng nguy cấp đầu tiên ở Việt Nam.

Cũng trong năm 1993, được sự đồng ý của Bộ trưởng Bộ Lâm nghiệp, Hội động vật Frankfurt (FZS) của Cộng hòa liên bang Đức đã hợp tác với Vườn quốc gia Cúc Phương thực hiện Dự án "Chương trình bảo tồn VQG Cúc Phương" Chương trình được 3 đơn vị: Hội động vật Frankfurt, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật và VQG Cúc Phương thực hiện. Dự án tập trung vào nghiên cứu điều tra tình trạng của loài Voọc quần đùi trắng và xây dựng Trung tâm cứu hộ các loài linh trưởng nguy cấp (EPRC). EPRC là Trung tâm được thành lập đầu tiên ở Đông Dương và là một địa chỉ uy tín trong công tác cứu hộ, bảo tồn và phục hồi các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam về với tự nhiên.

Ông Bùi chính Nghĩa, Cục trưởng Cục Kiểm lâm, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

Phát biểu tại Hội nghị, ông Nguyễn Mạnh Cường - Giám đốc Dự án linh trưởng Việt Nam chia sẻ: Trải qua 30 năm hợp tác với Hội Hội động vật Frankfurt (1993 - 2013) và Vườn thú Leipzig (2013 - 2023), Dự án bảo tồn các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng trân trọng. Một trong những kết quả nổi bật của Dự án là đã thành lập một Trung tâm cứu hộ và bảo tồn các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam.

Qua điều tra nghiên cứu đã phát hiện thêm được 1 loài mới cho khoa học, đó là loài Chà vá chân xám (Pygathrix cinerea); tái thả thành công trên 150 cá thể của 5 loài linh trưởng về môi trường tự nhiên như: Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long, Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ, VQG Phong Nha Kẻ Bàng, VQG Cúc Phương và Quần thể danh thắng Tràng An.

Đồng thời Dự án đã tăng cường thêm cơ sở vật chất cho công tác bảo vệ rừng như ô tô, xe máy, bộ đàm.. và tổ chức nhiều đợt nghiên cứu thực địa về sự phân bố, tình trạng của các loài linh trưởng ngoài tự nhiên để xây dựng chiến lược bảo tồn loài này ở Việt Nam…,

Chia sẻ về Dự án bảo tồn các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam, Giám đốc Vườn quốc gia Cúc Phương Nguyễn Văn Chính cho biết, Dự án bảo tồn các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam tại Vườn quốc gia Cúc Phương từ lâu được đánh giá là mô hình cứu hộ loài nguy cấp tiêu biểu trong khu vực và trên thế giới, bởi vì, thành quả của Dự án đã giúp bảo tồn và phát triển thành công loài quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng cao ngoài tự nhiên. Đồng thời cũng là mô hình nghiên cứu, giáo dục môi trường, tạo chuyển biến từ nhận thức đến hành động cho cộng đồng xã hội, nhất là các thế hệ học sinh, sinh viên, nghiên cứu viên, tình nguyện viên trẻ; đây còn là biểu tượng của sự hợp tác có hiệu quả trong lĩnh vực khoa học bảo tồn loài giữa Vườn quốc gia Cúc Phương với các đối tác của nước ngoài nói chung và Vườn thú Leipzig nói riêng; đúng là ở Dự án này, vai trò đóng góp tăng trưởng, thu hút lao động địa phương, nâng cao nguồn thu nhập cho Vườn và cả sự kết nối và giao thoa giữa văn hóa, nghiệp vụ bảo tồn loài cuả người Đức và văn hóa bản địa, nghiệp vụ bảo tồn loài từ những người làm nghề rừng và cộng đồng cư dân vùng đệm của Cúc Phương,…

Giám đốc Vườn quốc gia Cúc Phương Nguyễn Văn Chính chia sẻ tại Hội nghị

Thảo luận tại Hội nghị, các đại biểu đã đánh giá cao những kết quả đạt được trong suốt 30 năm nỗ lực cứu hộ, bảo tồn linh trưởng quý hiếm của Việt Nam tại Trung tâm Cứu hộ linh trưởng nguy cấp. Qua đó mô hình này đã lan tỏa và nhân rộng ra cả nước về việc bảo tồn, nuôi dưỡng, sinh sản và tái sinh sản trong tự nhiên, góp phần bảo vệ đa dạng sinh học và bảo vệ động vật hoang dã có nguy cơ tuyệt chủng. Nơi đây đã thực sự trở thành địa chỉ tin cậy, ngôi nhà bình yên của các loài động vật quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng của Việt Nam.

Tại hội nghị đã diễn ra lễ ký kết thỏa thuận hỗ trợ hợp tác giai đoạn 2024-2028 giữa Vườn thú Leipzig và Vườn Quốc gia Cúc Phương.

Trung tâm cứu hộ linh trưởng nguy cấp đầu tiên ở Đông Dương không chỉ là công trình có giá trị to lớn về mặt khoa học mà còn có giá trị rất cao về giáo dục, nâng cao nhận thức về cứu hộ, bảo tồn các loài linh trưởng nói riêng và động vật hoang dã nói chung. Trung tâm là một trong những tiềm năng, cơ sở phục vụ du lịch, đúng theo chủ trương của Vườn quốc gia đó là thực hiện thật tốt công tác quản lý bảo vệ rừng, công tác cứu hộ, bảo tồn động vật hoang dã làm cơ sở để phát triển du lịch sinh thái bền vững.