Vĩnh Thạnh (Bình Định): Khởi tố vụ án hình sự “vi phạm các quy định về khai thác bảo vệ rừng”

Cuối tháng 7/2018, chúng tôi đã có trực tiếp lội rừng, tiếp cận hiện trường vụ phá rừng phòng hộ đầu nguồn tại khoảnh 8, tiểu khu 145, 142 (thuộc xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Thạnh). Từ vùng rừng bị phá đang có 07 cán bộ Hạt kiểm lâm Vĩnh Thạnh chốt chặn để bảo vệ hiện trường, tang vật.

Rừng dổi bị “hạ sát”

Sau gần 03 giờ đồng hồ lội rừng, leo dốc, chúng tôi đã có mặt tại vùng rừng bị tàn phá. Dọc con đường do “lâm tặc” mở để khai thác gỗ, thấy ngổn ngang những bãi tập kết gỗ lớn, nhỏ, những phách gỗ đã cưa sẵn, đợi thời cơ đưa ra khỏi rừng. Hiện trường, nhiều cây gỗ rừng có đường kính từ 40 cm đến 01 mét bị hạ cội, nằm ngổn ngang giữa vạt rừng.

Trong phạm nhỏ, chúng tôi ghi nhận có đến 15 cây gỗ rừng có số được đơn vị chức năng dùng phấn đánh dấu; số khác thì không được đánh dấu? Nhiều cây gỗ bị cưa hạ dấu vết để lại hiện trường mới có, cũ có. Ở một điểm rừng khác, có khoảng 06 cây gỗ đường kính từ 60 cm đến 1,05 mét bị “xẻ thịt” gốc, ván, vỏ, ngọn nằm ngổn ngang…; tất cả số gỗ bị cưa hạ đều thuộc giống gỗ dổi (nhóm III).

Kiểm lâm thừa nhận phần trách nhiệm

Làm việc với chúng tôi, người đứng đầu ngành Kiểm lâm Vĩnh Thạnh, ông Đặng Bá Quang thừa nhận, để xảy ra phá rừng, có phần trách nhiệm của Hạt kiểm lâm huyện này. Ông Quang, kể lại: “Bắt đầu từ tối 22/7, đơn vị nhận được tin báo từ người dân về vụ phá rừng. Nhưng do người dân xác định vị trí không cụ thể nên đơn vị chức năng không vây bắt được các đối tượng phá rừng.”

Ông Đặng Bá Quang cho biết thêm, vùng rừng bị phá là rừng phòng hộ đầu nguồn hồ thủy lợi Định Bình, thuộc địa bàn xã Vĩnh Sơn. Đây là vùng rừng thuộc quản lý của Ban Quản lý Rừng phòng hộ (BQLRPH) huyện Vĩnh Thạnh quản lý, bảo vệ. Trên thực tế BQLRPH vẫn chưa được UBND tỉnh Bình Định cấp sổ đỏ. Diện tích này chưa được giao khoán cho các hộ dân, vùng rừng nằm ở địa thế hiểm trở, xa dân cư nên rất khó để tổ chức tuần tra, kiểm soát.

Rừng bị “hạ sát” do ai quản lý?

Ông Trần Phước Phi, Phó Giám đốc BQLRPH huyện Vĩnh Thạnh trình bày: “Năm 2007, đơn vị được giao 14.290 ha rừng, số người giữ rừng 15 người. Đến nay, số rừng được giao đã lên đến 25.000 ha, vẫn cứ 15 người ra sức giữ! Trong khi, đáng ra với diện tích trên thì theo quy định phải có 50 chỉ tiêu quản lý, bảo vệ rừng.”

Rồi ông Phi lý giải, vùng rừng bị tàn phá, nằm trong diện tích 10.000 ha rừng phòng hộ đầu nguồn Hổ thủy lợi Bình Định, trữ lượng gỗ còn lớn. Diện tích rừng này không có chủ quản lý. Đối chiếu theo quy định của pháp luật, nếu rừng chưa có chủ thì thuộc trách nhiệm UBND xã Vĩnh Sơn và cộng đồng. Tuy vậy, năm 2004, phía UBND huyện cũng đã tạm giao diện tích rừng “vô chủ” này cho BQLRPH huyện Vĩnh Thạnh, trách nhiệm này ông Phi không thể chối thác được.

Đến đây, ông Phi cũng thừa nhận: “Thực tế, để mất rừng, trách nhiệm đầu tiên thuộc BQLRPH, nhưng về lâu dài thì cần phải có sự hỗ sợ của địa phương và cộng đồng. Trước đó, UBND huyện tạm giao rừng, chúng tôi chỉ tham mưu để huyện quản lý, bảo vệ. Nếu tôi có 50 người theo đúng quy định thì tôi sẽ nhận trách nhiệm quản lý, bảo vệ 10.000 ha này. Nhưng hiện tôi chỉ có 15 người thì lực lượng quá mỏng, rất khó cho chúng tôi!”

Cũng theo ông Phi, trước đó, đơn vị đã đề xuất UBND tỉnh Bình Định cấp sổ đỏ để quản lý, bảo vệ 10.000 ha rừng phòng hộ trên. Tuy nhiên cho đến bây giờ, vẫn chưa có kinh phí để đo đạc, thống kê hiện trạng rừng nên UBND tỉnh chưa cấp sổ đỏ. Nói như vậy, hiện diện tích rừng 10.000 ha đang bị “lâm tặc” tàn phá, trước nay đơn vị chức trách vẫn buông lỏng quản lý, để “lâm tặc” thừa cơ phá rừng? Hiển nhiên, khi rừng dần bị lâm tặc “rút ruột”, thay thế là những rừng trồng của doanh nghiệp và người dân.

Khởi tố vụ án để điều tra

Ông Bùi Tấn Thành, Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Thạnh nhìn nhận, đây là vụ phá rừng có quy mô lớn, tính chất phức tạp. Sau khi có kết quả giám định thiệt hại, UBND huyện đã chỉ đạo Hạt kiểm lâm hoàn tất hồ sơ khởi tố vụ án, chuyển qua cơ quan điều tra. Tuy vậy, theo ghi nhận của chúng tôi tại hiện trường, còn nhiều cây gỗ rừng bị cưa hạ, nhưng đơn bị chức trách đã bỏ lọt? Việc này ông Thành khẳng định không có chuyện bao che, bớt xén; huyện Vĩnh Thạnh sẽ cho kiểm tra lại việc này.

Ngày 1/8, trao đổi với chúng tôi, ông Đặng Bá Quang, Hạt kiểm lâm Vĩnh Thạnh, cho biết đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự “vi phạm các quy định về khai thác bảo vệ rừng” xảy ra tại tiểu khu 142 và tiểu khu 145, xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Thạnh; đồng thời, chuyển hồ sơ sang Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Vĩnh Thạnh để điều tra theo quy định.