Thiếu “đầu ra”

Ngay khi có thông tin về việc một số khách hàng Mỹ và EU đưa ra thông báo về việc tạm ngừng, giãn, hoãn hoặc hủy đơn hàng nhập khẩu hàng dệt may Việt Nam, những doanh nghiệp (DN) bị ảnh hưởng đã rất “hoang mang”, vì vừa hết lo thiếu nguyên liệu sản xuất, thì lập tức rơi vào tình thế gay go hơn, đó là thiếu đầu ra.

Ông Lê Tiến Trường - Tổng Giám đốc Vinatex đã khẩn cấp họp trực tuyến với một số lãnh đạo thành viên

Trước tình thế này, Ông Lê Tiến Trường - Tổng Giám đốc Vinatex đã khẩn cấp họp trực tuyến với một số lãnh đạo chủ chốt của các DN thành viên, để kịp thời có phương án ứng phó. Bởi chỉ trong 3 ngày từ 16-18.3.2020, một số khách hàng lớn từ EU và Mỹ đều có thông báo tiêu cực đối với các DN sản xuất dệt may trong nước. Xu hướng chính là giãn thời gian giao các đơn hàng tới 3-4 tháng để trông chờ thị trường phục hồi trở lại. Ngoài ra, một số mặt hàng mang tính mùa vụ, kinh doanh trong tháng 3, tháng 4 rất khó khăn thì khách hủy đơn hàng. Số lượng đơn hàng bị hủy tương đương với năng lực sản xuất của nhiều đơn vị lên tới một nửa tháng sản xuất, tương ứng 3-3,5% sản lượng của cả năm 2020. 

Cụ thể, theo ông Nguyễn Xuân Dương – Chủ  tịch HĐQT Hugaco, một số đơn hàng bị hủy, một số đơn hàng tạm hoãn. Thời gian mở LC cũng kéo dài, trước kia là 60 ngày thì nay là 120 ngày. DN càng làm nhiều FOB thì càng khó khăn do vốn đọng ở nguyên phụ liệu. DN trở thành con nợ khó đòi của ngân hàng. Quý I doanh thu của Tổng công ty May Hưng Yên đã giảm 20. Phải rà soát từng khâu và toàn bộ các khâu để giảm chi phí. Chúng tôi chưa đánh giá được toàn bộ thiệt hại. Chưa biết sắp tới sẽ hành động thế nào, tình hình thay đổi từng ngày, từng giờ…

Trước mắt, không phải khách hàng nào cũng có thông tin xấu cho DN dệt may Việt Nam.. Duy có thị trường Mỹ, một thị trường lớn của dệt may Việt Nam là có phản ứng sớm nhất. Do đó, những DN có đơn hàng đi Mỹ phải chịu ảnh hưởng sớm hơn. Ông Nguyễn Đức Trị CT HĐQT kiêm TGĐ Tổng Công ty dệt may Hòa Thọ cho biết: “Từ ngày 16/3-18/3, đồng loạt các khách hàng tại thị trường Mỹ, đang giao dịch theo phương thức FOB thông báo về việc ngưng sản xuất, lùi giao hàng, hủy đơn hàng thành phẩm và ngưng việc đặt mua nguyên phụ liệu cho các đơn hàng đã xác nhận. Tổng số hàng bị hủy: 350,000 sản phẩm; Tổng số đơn hàng yêu cầu lùi thời gian sản xuất: 100,000 sản phẩm; Tổng số đơn hàng có nguy cơ bị dừng sản xuất hoặc hủy: 150.000 sản phẩm. Họ cũng đề nghị được lùi thời gian thanh toán tiền thành phẩm từ 30 đến 60 ngày so với thời hạn đang được áp dụng. Tuy nhiên, các khách hàng tại thị trường Nhật vẫn ổn định, và các khách hàng tại thị trường châu Âu chưa có quyết định hủy hoặc hoãn nhập hàng.”

“Việc Mỹ và EU quyết định tạm thời ngừng nhậu khẩu dệt may Việt Nam ảnh hưởng lớn đến tình hình xuất khẩu của May 10 vào 2 thị trường này. Chúng tôi gặp khó khăn kép: trong tháng 2 các DN phải lo nhập khẩu NPL để đảm bảo sản xuất được liên tục, đến nay thì có đủ NPL thì lại tạm dừng sản xuất và dừng giao hàng những lô hàng đã sản xuất. Đơn cử, khách hủy toàn bộ các lô hàng đi bằng đường hàng không tới Mỹ. Các lô hàng đường biển trong tháng 3 lùi sang tháng 4 và 5.Điều chỉnh giảm số lượng mua hàng các tháng kế tiếp. Khách hàng Hàn Quốc chưa chịu nhận 40.000 sản phẩm sơ-mi đã sản xuất xong, và hoãn luôn đơn hàng 39.000 sản phẩm sản xuất trong tháng 4 theo kế hoạch. Ngoài ra, hàng trăm ngàn sản phẩm khác sản xuất cho khách hàng Mỹ đang trên chuyền sản xuất thì cũng bị khách hàng yêu cầu dừng. DN thực sự không mong muốn nhận thêm thông tin về ngừng nhập khẩu, nếu việc ngừng này xảy ra ở tất cả các nước thì tổn thất sẽ rất lớn. DN cũng mong Nhà nước ngoài chính sách giảm lãi, giảm thuế, giãn nợ, thì có lẽ nên hỗ trợ tiền lương cho người lao động ở các DN sử dụng nhiều NLĐ như May mặc, da giầy giống như việc CP Mỹ, CP Đức hành động: hỗ trợ và phát tiền trợ cấp cho người dân và NLD bị thất nghiệp.”- Ông Thân Đức Việt – TGĐ Tổng Công ty May 10 phát biểu.

 Cùng gỡ “nút thắt”

Tổng Giám đốc Vinatex, ông Lê Tiến Trường nhận định, trong tháng 3, tháng 4.2020 các DN trong Tập đoàn có nhiệm vụ sản xuất phục vụ thị trường trong nước, sản xuất mặt hàng phòng dịch. Đàm phán với khách hàng để tránh tối đa thiệt hại. Đàm phán với nhà cung cấp để lùi thời gian thanh toán tiền nguyên phụ liệu. Cân đối dự phòng tài chính để có thể trả lương và duy trì sản xuất thất thường. Tạm dừng các dự án đầu tư trong năm 2020. Tuy nhiên, với tình trạng DMVN chủ yếu làm hàng xuất khẩu, thì vẫn phải trông chờ vào việc xử lý dập dịch của thế giới, kết thúc cuộc khủng hoảng toàn cầu. Nếu quy trình xử lý dịch kéo dài, thì không chỉ ngành dệt may, mà các ngành khác đều gặp khó khăn trong năm 2020 này. Vinatex vẫn thống nhất ưu tiên số 1 là giữ chân người lao động (NLĐ), bảo toàn lực lượng cho dù khó khăn đến thế nào đi chăng nữa. Tuy rằng đây là bài toán hóc búa đối với doanh nghiệp thâm dụng lao động như dệt may. Các DN dệt may đều phải trang trải quỹ lương rất lớn cho NLĐ.

Bên cạnh đó,  DN cần tập trung tìm giải pháp tích cực để hạn chế tối đa việc phải giảm bớt lực lượng lao động. Trước mắt, DN không tăng giờ làm, cho NLĐ nghỉ hai ngày/tuần, trong trường hợp khó khăn hơn nữa thì phải giảm số ngày làm việc của NLĐ, cả lãnh đạo và công nhân đều chia sẻ giảm thu nhập, nhưng vẫn phải đảm bảo cao hơn mức lương tối thiểu theo luật định, trên tinh thần cùng nhau gắn bó vượt qua điểm đáy của thị trường. Kêu gọi đội ngũ đồng tâm một lòng cùng DN vượt khó khăn.

Vừa hỗ trợ may khẩu trang đối phó với dịch, Dệt kim Đông Xuân lại gặp khó trong xuất khẩu.

Mới đây,  Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cũng đã ban hành Chỉ thị số 06 về việc tiếp tục tập trung thực hiện các giải pháp phòng, chống dịch và tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh của ngành Công Thương trước những diến biến mới của dịch bệnh Covid-19. Trong đó, Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị có liên quan rà soát, cắt giảm thủ tục hành chính, chi phí cho doanh nghiệp, nhất các đối tượng chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 trong phạm vi và lĩnh vực quản lý. Đồng thời, đề xuất các chính sách để ưu đãi phù hợp, trước hết là đối với ngành dệt may, da giày và các ngành chịu ảnh hưởng lớn của dịch Covid-19.

Đây là thời điểm cần sự chung tay của nhà quản lý trong việc hỗ trợ DN tiếp cận các chính sách ưu đãi, các gói hỗ trợ để DN có thể tiếp cận đổi mới công nghệ. Từ đó các DN dệt may sẽ tập trung nguồn lực duy trì sản xuất, giữ giá thành hấp dẫn bạn hàng trong điều kiện tổng cầu thị trường xuống thấp, bảo toàn lực lượng lao động, và đảm bảo an sinh xã hội. Cụ thể như những hỗ trợ về bảo hiểm cho DN và người lao động, giãn thuế thu nhập DN tới cuối năm 2020. Khi đó, các DN đã có thể vượt qua được khó khăn của đại dịch toàn cầu.

Bên cạnh đó, tiền sử dụng đất năm 2019 cũng nên được giãn nộp tới năm 2021, 2022. Các ngân hàng thương mại nên có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Đặc biệt, chính phủ cho phép các DN được tổ chức sản xuất, xuất khẩu mặt hàng phục vụ phòng dịch để trang trải một phần năng lực sản xuất trống trong thời đoạn khó khăn này.