TP.HCM sau một năm triển khai Nghị quyết 98: Nhiều chính sách đã phát huy hiệu quả ngay

Những “trái ngọt” đầu tiên

Tận dụng, khai thác những chính sách của Nghị quyết 98 (với 44 cơ chế, chính sách trên 7 lĩnh vực), việc đầu tiên mà TP.HCM triển khai là bổ sung kinh phí cho Chương trình giảm nghèo bền vững.

Năm 2023, HĐND Thành phố đã bổ sung 2.796 tỷ đồng, giúp 29.000 khách hàng là các hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và người lao động vay vốn ưu đãi; kết quả đã giải ngân đạt 100%.

Năm 2024, thành phố tiếp tục bố trí 998 tỷ đồng cho Chương trình giảm nghèo và đã giải ngân đạt tỷ lệ 100% cho 13.658 lượt khách hàng. Như vậy, “trái ngọt” đầu tiên của Nghị quyết 98 chính là mang lại lợi ích trực tiếp, thiết thực cho người dân TP.HCM, đặc biệt là người nghèo được thụ hưởng.

Ngày 20/7/2024, TP.HCM đã chính thức khởi công Nhà máy đốt rác phát điện Tâm Sinh Nghĩa có công suất giai đoạn 1 hơn 2.000 tấn rác/ngày. Đây là dự án đốt rác phát điện đầu tiên được khởi công và trong thời gian sắp tới thành phố sẽ khởi công những dự án kế tiếp, nhằm sớm hoàn thành mục tiêu xử lý 100% rác thải sinh hoạt bằng công nghệ đốt phát điện của thành phố.

Để có được sự thuận lợi này, theo ông Nguyễn Toàn Thắng - Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM, Thành phố đã tranh thủ vận dụng cơ chế tại Nghị quyết 98: cho phép các nhà đầu tư đang thực hiện dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt tự nguyện chuyển đổi toàn bộ công nghệ xử lý được xem xét bổ sung khối lượng theo hình thức đặt hàng (không cần phải tổ chức đấu thầu). Để có cơ sở thực hiện chính sách trên, HĐND TP.HCM đã ban hành Nghị quyết số 28/2023 về việc khuyến khích các nhà đầu tư đang thực hiện dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt nâng công suất và chuyển đổi công nghệ xử lý sang công nghệ đốt phát điện.

Đây chỉ là 2 “trái ngọt” đầu tiên thuộc lĩnh vực xã hội và môi trường mà TP.HCM đã khai thác nhờ cơ chế, chính sách mà Nghị quyết 98 mang lại. Tại buổi làm việc mới đây của Thủ tướng Chính phủ về đánh giá kết quả triển khai Nghị quyết 98, ông Phan Văn Mãi - Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết, đến nay UBND Thành phố đã ban hành 33 quyết định và HĐND Thành phố thông qua 35 nghị quyết triển khai Nghị quyết trên các lĩnh vực.

Trong số đó, thành phố đã bố trí 1.500 tỷ đồng vốn đầu tư công để hỗ trợ lãi suất đối với các dự án đầu tư được Công ty Đầu tư Tài chính nhà nước TP.HCM (HFIC) cho vay thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội. Thành phố đã ban hành 23 danh mục dự án kêu gọi đầu tư theo phương thức đối tác công - tư trong ngành văn hóa và thể thao. Thành phố đã ban hành quy định trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 500ha; ban hành tiêu chí, trình tự, thủ tục thực hiện chính sách kiểm soát khí thải phương tiện giao thông….

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi khẳng định: nhiều cơ chế, chính sách đã phát huy hiệu quả ngay, đóng góp tích cực vào kết quả phát triển kinh tế - xã hội 7 tháng đầu năm 2024. Theo số liệu thống kê, GRDP 6 tháng ước tăng 6,46% so với cùng kỳ, cao nhất từ năm 2020 đến nay, đóng góp 19,64% vào tốc độ tăng trưởng chung của cả nước. Thu ngân sách 7 tháng đầu năm vượt 300 ngàn tỷ đồng, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2023. Đây cũng là cơ sở để TP.HCM hoàn thành mục tiêu năm 2024 đạt mức tăng trưởng GRDP ít nhất 7,5% và năm 2025 từ 8% - 8,5%.

Tiếp tục hoàn thiện và thực thi hiệu quả chính sách

Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách phát triển TP.HCM được đánh giá là công cụ pháp lý quan trọng để tạo động lực về thể chế, nâng cao hiệu quả của nền công vụ. Nghị quyết dựa trên 3 nguyên tắc chính là "khơi thông tối đa các nguồn lực", "phân cấp phân quyền tối đa" và "cho phép thực hiện một số chức năng nhiệm vụ với quy trình, thủ tục rút gọn". Điều quan trọng là TP.HCM sẽ thực hiện như thế nào để đạt được tất cả những mục tiêu, nguyên tắc trên?

Theo ông Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển TP.HCM: Thực tế sau 1 năm triển khai Nghị quyết 98, TP.HCM đã ban hành khối lượng chính sách đáng kể. Mở ra triển vọng hình thành khung thể chế phân cấp phân quyền, thể chế tương đối rõ, từng bước hình thành chính quyền đô thị, từng bước xây dựng nền công vụ hiệu lực hiệu quả.

Tuy nhiên, ông Trương Minh Huy Vũ cũng cho rằng, đây mới chỉ là giai đoạn thí điểm về mô hình phân cấp và các chính sách đặc thù. Do vậy, việc rút ngắn quy trình, tháo gỡ điểm nghẽn về cơ chế mới mang lại kết quả bước đầu, cần thời gian và quyết tâm của cả hệ thống chính trị để vận hành thông suốt và hiệu quả hơn.

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi nhận định: khối lượng, hiệu quả mà Thành phố hoàn thành trong 1 năm thực hiện Nghị quyết số 98 tương đương 5 năm triển khai Nghị quyết 54/2017/QH14 về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM trước đó. Trên tinh thần đó, TP.HCM sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp để phát huy hiệu quả cao nhất giá trị của Nghị quyết 98 mang lại. Trong đó, thành phố sẽ tiếp tục hoàn thiện các chính sách và có giải pháp để hiện thực hóa các chính sách đã được ban hành.

Một số chính sách quan trọng sẽ được TP.HCM sớm ban hành trong thời gian tới có thể kể đến như: Chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược; Kế hoạch thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD); Đề án thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính. Thành phố cũng sẽ ban hành Quy định về trình tự, thủ tục và kế hoạch thực hiện thủ tục giao đất, cho thuê đất đối với các diện tích đất thuộc quỹ đất do Nhà nước quản lý thuộc trường hợp sắp xếp lại, xử lý tài sản công đã được xác định tại hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) để thanh toán cho nhà đầu tư,…

Ông Phan Văn Mãi cũng cho biết, thành phố sẽ tận dụng tối đa các cơ chế, chính sách của Nghị quyết 98 để sớm triển khai các đề án, dự án trọng điểm: Đề án phát triển Hệ thống đường sắt đô thị, Đề án xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam tại Thành phố, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài, mở rộng đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, cảng Trung chuyển quốc tế Cần Giờ…

Để triển khai hiệu quả Nghị quyết 98, TP.HCM cũng kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, tăng cường quan tâm, phối hợp để cùng thành phố xử lý những vướng mắc, “điểm nghẽn” về cơ chế cũng như những dự án cụ thể.