Tổng Thư ký Liên hợp quốc: Chuyển đổi sang năng lượng tái tạo - chìa khóa đảm bảo sự sống còn của nhân loại

Trong hầu hết các trường hợp, công nghệ tái tạo như gió và năng lượng mặt trời có chi phí thấp hơn nhiên liệu hóa thạch, thế giới cần ưu tiên chuyển đổi hệ thống năng lượng sang năng lượng tái tạo. Hội nghị thượng đỉnh về tham vọng khí hậu của Liên hợp quốc, dự kiến diễn ra vào ngày 20/9 tới tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York (Mỹ) sẽ thảo luận về những giải pháp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi này.

Dưới đây là 5 biện pháp được Liên hợp quốc đưa ra nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo

1. Chuyển trợ cấp năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo

Trợ cấp nhiên liệu hóa thạch là một trong những rào cản tài chính lớn nhất cản trở sự chuyển đổi của thế giới sang năng lượng tái tạo.

Tổng thư ký Liên hợp quốc đã liên tục kêu gọi chấm dứt tất cả các khoản tài trợ công và tư quốc tế cho nhiên liệu hóa thạch, một trong những nguyên nhân chính gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu, đồng thời ông gọi bất kỳ khoản đầu tư mới nào vào chúng là “ảo tưởng”. Ông cho rằng tất cả các bên phải cùng nhau đẩy nhanh quá trình chuyển đổi công bằng và bình đẳng từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo.

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), khoảng 5,9 nghìn tỷ USD đã được chi để trợ cấp cho ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch trong năm 2020. Con số này bao gồm các khoản trợ cấp, giảm thuế, thiệt hại về sức khỏe và môi trường không được tính vào chi phí ban đầu của nhiên liệu hóa thạch.

Việc chuyển trợ cấp từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo dẫn đến giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch, đồng thời góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, tạo việc làm, sức khỏe cộng đồng tốt hơn và bình đẳng hơn, đặc biệt đối với các cộng đồng nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất trên thế giới.

2. Đầu tư gấp ba lần vào năng lượng tái tạo

Ước tính khoảng 4 nghìn tỷ USD mỗi năm cần được đầu tư vào năng lượng tái tạo cho đến năm 2030 để đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Thuật ngữ Net Zero có nghĩa là đạt được sự cân bằng giữa carbon thải vào khí quyển và carbon loại bỏ khỏi khí quyển.

Đầu tư vào năng lượng tái tạo sẽ có chi phí thấp hơn đáng kể so với việc trợ cấp nhiên liệu hóa thạch. Chỉ riêng việc giảm thiểu ô nhiễm và tác động đến khí hậu đã có thể tiết kiệm cho thế giới tới 4,2 nghìn tỷ USD mỗi năm vào năm 2030.

Có nguồn tài trợ nhưng cần có sự cam kết và trách nhiệm giải trình, đặc biệt là từ các hệ thống tài chính toàn cầu. Điều này bao gồm các ngân hàng phát triển đa phương và các tổ chức tài chính khác, phải điều chỉnh danh mục cho vay của họ theo hướng đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng tái tạo.

Người đứng đầu Liên Hợp Quốc cho biết: “Năng lượng tái tạo là con đường duy nhất dẫn đến an ninh năng lượng thực sự, giá điện ổn định và cơ hội việc làm bền vững”.

Ông kêu gọi tất cả các chính phủ chuẩn bị kế hoạch chuyển đổi năng lượng và khuyến khích các giám đốc điều hành của tất cả các công ty dầu khí cùng tham gia vào giải pháp này.

3. Biến công nghệ năng lượng tái tạo thành hàng hóa công toàn cầu

Để công nghệ năng lượng tái tạo trở thành hàng hóa công toàn cầu - có nghĩa là công nghệ này dành cho tất cả mọi người chứ không chỉ dành cho người giàu - cần nỗ lực xóa bỏ các rào cản đối với việc chia sẻ kiến thức và chuyển giao công nghệ, bao gồm cả các rào cản về quyền sở hữu trí tuệ.

Các công nghệ thiết yếu như hệ thống lưu trữ pin cho phép lưu trữ và giải phóng năng lượng từ năng lượng tái tạo khi con người, cộng đồng và doanh nghiệp cần điện.

Khi kết hợp với máy phát điện tái tạo, công nghệ lưu trữ pin có thể cung cấp điện vừa đáng tin cậy vừa có chi phí rẻ hơn cho các lưới điện bị cô lập và các cộng đồng không có lưới điện ở những địa điểm xa xôi, như ở Ấn Độ, Tanzania và Vanuatu.

4. Cải thiện khả năng tiếp cận toàn cầu với các thành phần và nguyên liệu thô

Nguồn cung cấp mạnh mẽ các thành phần năng lượng tái tạo và nguyên liệu thô là “nhân tố thay đổi cuộc chơi”. Cần tiếp cận rộng rãi hơn với tất cả các thành phần và nguyên liệu quan trọng, từ các khoáng chất cần thiết để xây dựng tua-bin gió và mạng lưới điện cho đến các bộ phận để sản xuất xe điện.

Cơ quan quản lý đáy biển quốc tế của Liên hợp quốc hiện đang làm việc với các quốc gia thành viên về cách khai thác nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào ở vùng biển quốc tế vì đây là nguồn tài nguyên quan trọng để sản xuất pin, đồng thời đảm bảo bảo vệ hiệu quả môi trường biển khỏi những tác hại có thể phát sinh từ các hoạt động liên quan đến đáy biển sâu.

Sẽ cần có sự phối hợp quốc tế để mở rộng và đa dạng hóa năng lực sản xuất trên toàn cầu. Cần đầu tư nhiều hơn cho việc đào tạo kỹ năng cho con người, nghiên cứu và đổi mới cũng như khuyến khích xây dựng chuỗi cung ứng thông qua các hoạt động bền vững để bảo vệ hệ sinh thái.

5. Tạo sân chơi bình đẳng cho công nghệ năng lượng tái tạo

Bên cạnh việc hợp tác và phối hợp toàn cầu, cũng cần khẩn trương cải cách các khuôn khổ chính sách trong nước để hợp lý hóa và đẩy nhanh tiến độ các dự án năng lượng tái tạo cũng như xúc tiến đầu tư khu vực tư nhân.

Công nghệ, năng lực và vốn cho quá trình chuyển đổi năng lượng tái tạo đã tồn tại, nhưng cần phải đưa ra các chính sách và quy trình để giảm thiểu rủi ro thị trường nhằm tạo điều kiện và khuyến khích đầu tư.

Những đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) hoặc kế hoạch hành động riêng của các quốc gia nhằm cắt giảm khí thải và thích ứng với tác động của khí hậu phải đặt ra các mục tiêu năng lượng tái tạo phù hợp với mục tiêu hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5°C so với mức tiền công nghiệp. Để đạt được điều này, ước tính tỷ lệ năng lượng tái tạo trong sản xuất điện toàn cầu phải tăng từ 29% hiện nay lên 60% vào năm 2030.