Tổng cục Môi trường: Bắt quả tang Hapaco Đông Bắc xả thải trực tiếp ra môi trường

Tham gia Đoàn thanh đột xuất có cán bộ, chuyên viên, Cục Bảo vệ môi trường miền Bắc; đại diện Viện Công nghệ Môi trường, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; đại diện Chi Cục bảo vệ môi trường, Sở TN&MT Hòa Bình; cán bộ UBND huyện Mai Châu; lãnh đạo UBND xã Vạn Mai, huyện Mai Châu.

Nước thải có mầu lẫn lộn, bốc mùi hôi nồng nặc

Theo Biên bản lập tại hiện trường, tại suối Sia khu vực Nhà máy Hapaco Đông Bắc xuất hiện rất nhiều bọt trắng và có nhiều bột giấy vàng nổi trên mặt suối, nước suối có màu vàng đục mùi hôi nồng nặc. Tiếp cận điểm xả nước thải của Nhà máy sản xuất giấy Hapaco Đông Bắc, Đoàn thanh tra đã phát hiện Công ty bố trí 1 đường ống bằng nhựa, đường kính 110 (đường ống cắm sâu xuống suối khoảng 1,5m), dài khoảng 24m đang xả nước thải có màu nâu, vàng, lẫn bột giấy, mùi hôi thối ra suối Sia. Tại điểm xả nước thải, Công ty có bố trí 2 thanh tre xung quanh điểm xả nhằm ngăn chặn bọt, bột giấy phát tán rộng ra mặt suối Sia.

Tiếp cận hệ thống xử lý nước thải, Đoàn Thanh tra phát hiện nước thải xuất phát từ bể tuyển nổi qua 2 bể chứa bằng kim loại và ra suối Sia, có van khoá bằng tay có thể đóng, mở theo chủ ý người vận hành. Phía sau van đóng, mở có 1 thùng bằng nhựa, dung tích 200 lít đựng dung dịch phá bọt (DP) có một ống nhỏ cắm xuyên vào ống xả nước thải ra suối Sia.

Đoàn Thanh tra đã tiến hành lấy 3 mẫu nước thải, 1 mẫu tại bể chứa trước khi xả vào đường ống thải ra suối Sia, 1 mẫu tại đường đường ống thải sau khi đào phát lộ và cắt bỏ, 1 mẫu lấy tại điểm xả mặt suối Sia (mẫu này có lẫn nước suối Sia). Trong khi Đoàn Thanh tra đang lấy mẫu, Công ty đã mở máy bơm để bơm nước sạch vào bể chứa số 2 nhằm pha loãng nước thải trái phép, Đoàn đã yêu cầu không xả nước sạch vào bể nêu trên.

Đoàn Thanh tra đã tiến hành rà soát toàn bộ hệ thống cống xả của Công ty và yêu cầu Công ty tháo dỡ toàn bộ đường ống ngầm xả nước thải ra suối Sia. Ngoài ra, theo Báo cáo Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) được phê duyệt, nước thải được xử lý qua quy trình: Nước thải - Bể điều hoà - Bể phản ứng và tạo bông - Bể lắng 1 - Bể xử lý sinh học - Bể lắng 2 - Suối Sia.

Tuy vậy, kiểm tra thực tế, quy trình xử lý nước thải như sau: Nước thải - Bể điều hoà - Bể tạo bông - 2 bể chứa - Bể chứa nước (15 ngăn) - Tái sử dụng hoặc thải ra môi trường.

Đoàn Thanh tra đột xuất nhận định: Nước thải tại bể chứa nước 15 ngăn của Hapaco Đông Bắc được chứa cùng với nước mặt từ suối Sia (pha loãng) để tái sử dụng tuần hoàn vào sản xuất hoặc thải ra môi trường trong trường hợp dư thừa. Hệ thống xử lý nước thải không có Bể xử lý sinh học theo đúng báo cáo ĐTM được phê duyệt.

Theo báo cáo ĐTM được phê duyệt, Công ty có 3 dây chuyền sản xuất giấy đế nhưng thực tế Công ty có 4 dây chuyền sản xuất giấy. Theo báo cáo của Công ty, Nhà máy chỉ vận hành luân phiên, 2 dây chuyền đến 3 dây chuyền, 1 dây chuyền dự phòng. Công suất thực tế đạt khoảng 3.200 tấn giấy đế/năm.

Theo báo cáo ĐTM được phê duyệt, Công ty có sử dụng lò hơi đốt dầu FO để phục vụ công đoạn sấy, tuy vậy, thực tế Công ty không có lò hơi đốt dầu FO.

Tại mỗi dây chuyền sản xuất giấy, Công ty sử dụng 1 lò đốt bằng củi để sấy trực tiếp tại máy xeo giấy, toàn bộ nhiệt độ, khí thải từ lò đốt củi được đi vào máy xeo và thoát trực tiếp ra ngoài môi trường qua 2 ống khói/dây chuyền, Công ty không lắp đặt hệ thống xử lý khí thải, ống khói đặt trên mái nhà xưởng không có vị trí lấy mẫu.

Máy bơm nước mặt từ suối Sia có hệ thống bơm, có thể xả thẳng vào bể lắng lắng ba ngăn, các đường ống đều có van đóng, mở có thể theo chủ định của người vận hành để pha loãng nước tại bể lắng 3 ngăn.

Hapaco xả thải không đúng quy định

Theo Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ môi trường miền Bắc Hoàng Văn Vy, ngay trong buổi sáng 3/4, Đoàn Thanh tra của Tổng cục Môi trường đã tiến hành lấy 3 mẫu nước tại các vị trí: 1 mẫu tại bể chứa trước khi xả vào đường ống thải ra suối Sia, 1 mẫu tại đường đường ống đang xả thải sau khi đào phát lộ và cắt bỏ, 1 mẫu lấy tại điểm xả mặt suối Sia (mẫu này có lẫn nước suối Sia).

Sau khi làm việc với Hapaco Đông Bắc, Đoàn Thanh tra của Tổng cục Môi trường khẳng định: Việc Công ty xả nước thải ra suối Sia với chất lượng nước thải như trên là không đúng với quy định; điểm xả thải được cắm biển nhưng Công ty lại xả nước thải ra điểm khác với điểm xả đã cắm biển báo, cách nhau khoảng 30m; với đường ống chìm dưới đất và dưới nước là không đúng quy định về điểm xả nước thải theo Điều 101, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014; Công ty không lắp đồng hồ đo lưu lượng đối với hệ thống xử lý nước thải theo quy định; Vận hành không đúng quy trình đối với hệ thống xử lý nước thải (Công ty báo cáo là tuần hoàn tái sử dụng nước thải) nhưng thực tế thải bằng ống ngầm ra suối Sia…

Trao đổi với báo chí ngay tại hiện trường sáng 3/4, ông Nguyễn Kim Tuyển - Cục trưởng Cục Bảo vệ Môi trường miền Bắc cho biết: Việc Công ty Hapaco Đông Bắc xả thải ra suối Sia đã khiến người dân bức xúc, cơ quan báo chí thông tin. Sau khi báo cáo lãnh đạo Bộ TN&MT và lãnh đạo Tổng cục Môi trường, Cục Bảo vệ Môi trường miền Bắc đã theo dõi suốt 3 ngày (từ 1/4/2019) và bắt quả tang hành vi xả thải không đúng quy định của Công ty.

Theo ông Nguyễn Kim Tuyển, sau khi lập biên bản, Đoàn Thanh tra sẽ tiếp tục nghiên cứu hồ sơ, tài liệu có liên quan để kết luận cụ thể và xem xét xử lý theo quy định của pháp luật. Đoàn Thanh tra đưa ra một số yêu cầu về bảo vệ môi trường đối với Hapaco Đông Bắc như: Yêu cầu Công ty dừng ngay toàn bộ hành vi xả trái phép nước thải ra suối Sia, tháo dỡ toàn bộ các đường ống xả nước thải bằng ống ngầm ra suối Sia; hàn, bịt đường ống thoát nước thải tại bể bể lắng ba ngăn ra suối Sia; nghiêm cấm việc pha loãng nước thải và xả nước thải không đạt quy chuẩn ra môi trường; cải tạo, nâng cấp toàn bộ hệ thống xử lý nước thải, khí thải, đảm bảo nước thải, khí thải phải được xử lý đạt quy chuẩn trước khi thải ra môi trường; cung cấp đầy đủ các hồ sơ, tài liệu về môi trường để Đoàn Thanh tra tiếp tục xem xét, đánh giá...

Phía Công ty Hapaco Đông Bắc hoàn toàn nhất trí với các nội dung của Biên bản thanh tra và cam kết sẽ khắc phục các nội dung đã được ghi nhận tại Biên bản và chấp hành kết luận của Đoàn Thanh tra.