Thừa Thiên Huế: “Giải cứu” dự án nhà máy xi măng hơn 4.000 tỷ

Tiền tỷ “đắp chiếu”, lãng phí đất

Theo tìm hiểu của PV, dự án Nhà máy xi măng Nam Đông đặt tại thôn 5, xã Thượng Quảng (huyện Nam Đông); được khởi công vào tháng 3/2009 do Công ty Cổ phần Đầu tư xi măng Nam Đông- Việt Song Long làm chủ đầu tư. Dự án có tổng vốn 4.437 tỷ đồng, cam kết sẽ hoàn thành vào năm 2011 trên diện tích 40ha.

Người dân và chính quyền từng đã rất phấn khởi khi dự án đáp ứng nhu cầu khai thác 50 năm, cho ra lò trung bình 1,8 triệu tấn xi măng/năm; qua đó sẽ giải quyết việc làm cho lượng lớn lao động địa phương và đóng góp vào ngân sách tỉnh mỗi năm hàng trăm tỷ đồng. Thế nhưng, dự án đã được xây dựng dang dở và bỏ hoang, lãng phí cho đến nay.

Theo quan sát, dự án mới chỉ xây dựng nhà điều hành và hàng rào bao quanh thì dừng lại. Điều đó đã khiến nơi này ngỗn ngang, rộng lớn nhưng hoang vắng không bóng người. Xung quanh cỏ dại mọc um tùm, trở thành nơi trú ngụ của trâu bò. Khu nhà điều hành cũng vì thế mà càng xuống cấp, hư hỏng theo thời gian.

Trước đó, 28 hộ dân với gần 150 nhân khẩu đã đến khu tái định cư mới cách đó khoảng 2km để nhường đất cho dự án. Tổng diện tích đất ở và đất sản xuất của người dân địa phương nằm trong vùng dự án là 250ha, nhưng mới chỉ có 24ha đất được chủ đầu tư chi trả đền bù, điều này đã lãng phí nhiều tài nguyên đất.

Việc bỏ hoang kéo dài cũng đã khiến nhiều người bức xúc, gặp khó khăn ở nơi ở mới. Các hộ dân tại khu tái định cư “kêu trời” vì thiếu đất sản xuất, nước sinh hoạt hàng ngày bị nhiễm phèn nặng.

Ông Hoàng Văn Đông- Chủ tịch UBND xã Thượng Quảng cho biết, dự án ngừng triển khai làm người dân khó khăn và chính quyền rất bức xúc. Nếu dự án không triển khai thì phải trả lại đất để người dân canh tác, sản xuất. Xã cũng đã nhiều lần kiến nghị ở các buổi tiếp xúc cử tri, các cuộc họp... nên thu hồi đất của dự án để trả lại đất cho dân sản xuất. Nhưng đề xuất rồi vẫn dậm chân tại chỗ, không được chấp thuận.

Được biết, chủ đầu tư từng có công văn xin gia hạn tiến độ và được UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đồng ý. Dự án dự kiến nghiệm thu, bàn giao vào quý IV/2015 và đưa vào hoạt động quý I/2016. Tuy nhiên, tháng 8/2014 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành công văn về việc rà soát các dự án đầu tư xây dựng nhà máy xi măng trong quy hoạch phát triển công nghiệp xi măng Việt Nam. Theo đó, có 9 dự án nhà máy xi măng trong cả nước bị hoãn triển khai, trong đó có Dự án nhà máy xi măng Nam Đông và không có thời hạn khởi động lại dự án.

Xem xét khởi động lại dự án

Theo phòng TN&MT huyện Nam Đông, việc đề xuất thu hồi dự án để trả lại đất cho dân của chính quyền xã và huyện đã không được phía UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đồng ý vì không đủ điều kiện đền bù cho chủ đầu tư.

Liên quan đến vấn đề này, ông Phan Ngọc Thọ- Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đề nghị Bộ Xây dựng xem xét, hướng dẫn thủ tục, điều kiện để khởi động lại nhà máy xi măng Nam Đông giúp người dân trong vùng dự án ổn định cuộc sống, cũng như phát huy hiệu quả sử dụng đất đã giao cho nhà đầu tư và tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội ở huyện miền núi Nam Đông còn nhiều khó khăn.

Tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên Huế vừa qua, ông Phạm Hồng Hà- Bộ trưởng Bộ Xây dựng ủng hộ tiếp tục triển khai dự án trong năm 2019, đề nghị UBND tỉnh chủ động kiểm tra, ra soát tiến độ đầu tư dự án, lựa chọn chủ đầu tư có năng lực, đảm bảo các điều kiện để tiếp tục triển khai dự án; làm thủ tục báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép tiếp tục triển khai dự án vào năm 2019.

Trao đổi với PV, ông Trần Quốc Phụng- Chủ tịch UBND huyện Nam Đông cho rằng, dự án nhà máy xi măng Nam Đông triển khai thì huyện tạo mọi điều kiện để giải phóng mặt bằng, vận động 28 hộ dân di dời vào khu tái định cư để nhường đất cho dự án.

“Công trình thi công được một số hạng mục rồi ngừng nhiều năm nay, huyện đã nhiều lần kiến nghị với UBND tỉnh, Sở Kế hoạch và Đầu tư có giải pháp đối với dự án này. Khi dự án khởi động lại, huyện mong muốn tỉnh cần lựa chọn nhà đầu tư có năng lực, nhà máy được đầu tư với công nghệ hiện đại nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, không làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân gần khu vực nhà máy”- ông Phụng nói.