Thời tiết nắng nóng tiềm ẩn nguy cơ cháy rừng cao

Những tỉnh vẫn còn xảy ra nắng nóng diện rộng và có mức cảnh báo nguy cơ cháy rừng rất nguy hiểm (mức V) là Thanh Hóa, Nghệ An, Kon Tum, Gia Lai, Đăk Nông, Tây Ninh và các tỉnh Tây Nam Bộ.

Tháng 4 nóng nhất trong lịch sử

Nhìn lại tình hình thời tiết 4 tháng đầu năm 2024, Phó Tổng cục trưởng Hoàng Đức Cường cho biết, nhiệt độ trung bình tháng 1-3/2024 tại các khu vực trên cả nước đều cao hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN) từ 0,5 - 1,5 độ C.

Riêng tháng 4/2024 tại khu vực Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ nhiệt độ cao từ 3,1 - 3,6 độ so với TBNN, các khu vực khác cao hơn từ 1,6 - 2,4 độ so với TBNN. Xét trên toàn quốc, nhiệt độ trung bình tháng 4/2024 đạt 28 độ C, vượt giá trị lịch sử cũ là 27,1 độ C (hồi tháng 4/2019). Và như vậy, đây trở thành tháng 4 nóng nhất trong lịch sử tính từ năm 1980.

Bên cạnh đó, 110/186 trạm quan trắc trên cả nước đã ghi nhận giá trị nhiệt độ cao nhất ngày vượt giá trị lịch sử (GTLS) cùng thời kỳ tháng 4. Trong đó, có đến 44 trạm vượt giá trị lịch sử năm. Đặc biệt tại Đông Hà (Quảng Trị) hi nhận nhiệt đô cao nhất ngày là 44 độ C - cao nhất từ năm 1976 đến nay, chỉ kém 0,2 độ so với giá trị nhiệt độ cao nhất từng xảy ra ở Việt Nam là 44,2 độ ở Tương Dương, Nghệ An năm 2023.

Theo đơn vị hành chính, có tới 50/63 tỉnh thành phố ghi nhận nhiệt độ kỉ lục của tháng 4, trong đó có 29 tỉnh/thành phố ghi nhận nhiệt độ kỉ lục của năm.

Năm 2024 nắng nóng đến sớm và xuất hiện nhiều hơn, gay gắt hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Khu vực Đông Nam Bộ xuất hiện nắng nóng từ đầu năm 2024, Tây Bắc của Bắc Bộ từ cuối tháng 3, Đông Bắc Bộ và Tây Nguyên từ đầu tháng 4, Trung Bộ từ cuối tháng 3.

Số ngày nắng nóng ở nhiều khu vực trên cả nước trong tháng 2 - 3/2024 cũng nhiều hơn TBNN từ 7-8 ngày. Đặc biệt, trong tháng 4/2024, ngoại trừ khu vực Đông Bắc Bộ có số ngày nắng nóng vào khoảng 5 ngày, các khu vực khác số ngày nắng nóng từ 12-20 ngày, riêng Đông Nam Bộ có 28 ngày, cao hơn từ 10 - 17 ngày so với TBNN cùng thời kỳ.

Khu vực Tây Bắc và các tỉnh từ Thanh Hóa - Phú Yên đã xuất hiện 3 đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt, có nơi đặc biệt gay gắt: 1 - 4/4, 12 - 17/4 và 19 - 30/4; trong đó từ ngày 26-30/4 nắng nóng xuất hiện toàn bộ Bắc Bộ và Trung Bộ, riêng các tỉnh Tây Bắc Bắc Bộ và từ Thanh Hóa-Phú Yên có nắng nóng gay gắt và đặc biệt gay gắt với nhiệt độ phổ biến từ 39-42 độ C, riêng Trung Bộ có nơi trên 43 độ C.

Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ xuất hiện nắng nóng và nắng nóng gay gắt kéo dài trong tháng 4/2024.

“Do tác động của hiện tượng El Nino và BĐKH nên tình trạng nắng nóng gay gắt trong tháng 3 và tháng 4/2024 không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà còn xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới.

Nhiều giá trị nhiệt độ cao kỷ lục đã được ghi nhận: ở Ấn Độ, Thái Lan, Campuchia đã ghi nhận giá trị 46 độ C; Myanma ghi nhận giái trị 48,2 độ C; Trung Quốc 43,4 độ C. Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở Châu Phi, với quan trắc nhiệt độ kỷ lục lên đến 48,5 độ C” – ông Hoàng Đức Cường cho biết.

Tăng cường dự báo, cảnh báo sớm phòng chống cháy rừng

Qua dự báo tình hình thiên tai và diễn biến El Nino, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn tăng cường công tác quan trắc, giám sát, dự báo, cảnh báo kết hợp với tăng cường công tác truyền tin. Cụ thể, Bộ TN&MT đã thông báo về xuất hiện và tác động của hiện tượng El Nino từ tháng 8/2023. Các bản tin dự báo về tình trạng hạn mặn, nắng nóng đến sớm và gay gắt hơn trung bình nhiều năm đã liên tục được ban hành để cung cấp thông tin sớm nhất có thể để đến với người dân, chính quyền địa phương và các ngành kinh tế trọng điểm để có kế hoạch chủ động trong sản xuất.

Công tác quan trắc được thực hiện định kỳ và tăng cường vào các thời kỳ cao điểm tại các trạm thuộc hệ thống quan trắc quốc gia. Các bản tin dự báo chuyên đề bổ sung về nắng nóng, hạn mặn, nguồn nước cũng được cung cấp cho các Bộ, ngành, địa phương.

Bên cạnh tăng cường công tác truyền tin, hiện nay, cơ quan khí tượng thủy văn thường xuyên cung cấp thông tin sớm nhất các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai nắng nóng, dông, lốc sét,… định kỳ và cập nhật khi có cảnh báo mới. Các thông tin được chuyển tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, báo, đài, VTV, Zalo, facebook, nhóm phòng chống thiên tai địa phương.

Dự báo xuất hiện nhiều kỷ lục nhiệt độ trong mùa hè

Theo ông Hoàng Đức Cường, hiện tượng El Nino đang suy yếu dần và chuyển sang trạng thái trung tính. Từ tháng 7 - 9/2024 có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina. Cùng với sự biến chuyển của hiện tượng ENSO như vậy thì năm nay sẽ là một năm thiên tai có rất nhiều điều bất thường.

Trong đó mùa hè năm 2024 khu vực Bắc Bộ, Trung Bộ nắng nóng có khả năng xảy ra nhiều hơn và gay gắt hơn so với trung bình, khả năng sẽ xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối. Từ nay đến giữa tháng 5, một số tỉnh đang có mức cảnh báo nguy cơ cháy rừng rất nguy hiểm (mức V). Cụ thể, Thanh Hóa, Nghệ An có khả năng xảy ra nắng nóng diện rộng từ 11 - 15/5 với mức nhiệt độ cao nhất 36-39 độ, có nơi trên 40 độ, độ ẩm 35 - 45%.

Tại Kon Tum, Gia Lai, Đăk Nông, Tây Ninh và các tỉnh Tây Nam Bộ, từ ngày 11 - 16/5 có khả năng xảy ra nắng nóng diện rộng trở lại, nhiệt độ cao nhất 35-37 độ, độ ẩm 50-55%.

“Trong thời gian tới, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn, liên tục theo dõi, giám sát, cập nhật hàng ngày trên các kênh thông tin của Tổng cục Khí tượng Thủy văn, cung cấp các thông tin dự báo, cảnh báo chi tiết đến các cơ quan chức năng, cơ quan truyền thông và người dân để phòng, tránh theo đúng các quy định hiện hành” – ông Hoàng Đức Cường khẳng định.