Thanh Hóa: Tìm ra nguyên nhân cá chết hàng loạt trên sông Mã

Theo báo cáo của UBND huyện Bá Thước và UBND các xã Điền Lư, Ái Thượng, rạng sáng ngày 07/4/2024 tại khe Ma Vo, thôn sông Mã, xã Điền Lư và Làng Chênh, xã Ái Thượng đã xảy ra tình trạng cá nuôi lồng bè bị chết hàng loạt, không rõ nguyên nhân, thời điểm cá bị chết nước có mùi hôi, khối lượng cá bị chết khoảng 400 kg; ngày 10/4/2024 xảy ra tình trạng cá nuôi lồng bè của một số hộ gia đình tại các xã Thiết Kế, Thiết Ống bị chết; tiếp đến ngày 28/4/2024 tiếp tục xảy ra tình trạng cá nuôi lồng bè của các hộ gia đình tại các xã Thiết Kế, Thiết Ống, Ban Công, Hạ Trung, Lương Trung, Lương Ngoại và Phố 1 Lâm Xa, thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước bị chết, khối lượng cá bị chết khoảng 12.672,6 kg tại 215 lồng, số hộ bị thiệt hại là 162 hộ. Trước đó, vào ngày 20/3/2024 cũng xảy ra tình trạng tương tự tại hộ gia đình ông Nguyễn Văn Tài, tại Phố 1 Lâm Xa, thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước, khối lượng cá bị chết khoảng 71 kg. Tính đến 15 giờ ngày 04/5/2024, số lượng cá bị chết khoảng 13.143,6 kg tại 231 lồng, số hộ bị thiệt hại là 175 hộ.

Sau khi nhận được thông tin, ngày 07/4/2024 Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh khảo sát nguồn nước tại tuyến sông Mã, đoạn chảy qua địa bàn các xã Điền Lư, Ái Thượng và thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước cho thấy, nước có màu trong, không mùi, không có hiện tượng bất thường về nguồn nước; ngày 10 và ngày 28/4/2024 tại các xã Thiết Kế, Thiết Ống, Ban Công, Hạ Trung, Lương Trung, Lương Ngoại và thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước nước có màu xanh đen, mực nước tuyến sông thấp, có nhiều xác cá nhỏ, tôm bị chết, trôi nổi trên mặt nước.

Kiểm tra thực tế tại các khu vực nuôi cá lồng của các hộ nuôi cá tại các xã Điền Lư, Ái Thượng, Thiết Kế, Thiết Ống và thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước cho thấy, các lồng bè nuôi cá của các hộ có diện tích nhỏ, kín, có một số xác cá bị chết đang trôi nổi trên mặt nước (cá trắm, cá chiên, cá lăng và cá rô phi), đa số cá bị chết đã được người dân vớt đưa đi tiêu hủy. Theo thống kê của UBND huyện Bá Thước, tính đến 15 giờ ngày 04/5/2024, tổng khối lượng cá nuôi lồng bè bị chết tại các khu vực nêu trên là 13.143,6 kg tại 231 lồng, số hộ bị thiệt hại là 175 hộ.

Đoàn kiểm tra đã lấy mẫu nước, đo nhanh các thông số DO, pH, cho thấy: Đo ngày 28/4/2024: tại khu vực gần khu nuôi cá lồng bè thôn Quyết Thắng, xã Thiết Ống, huyện Bá Thước, chỉ tiêu DO = 5,4 mg/l, pH = 7,24; khu vực giữa dòng sông Mã, đoạn chảy qua thôn Quyết Thắng, xã Thiết Ống, huyện Bá Thước, chỉ tiêu DO = 5,26 mg/l, pH = 7,4; Khu vực giữa dòng sông Mã, đoạn chảy qua thôn Chiềng Ai, xã Hạ Trung, huyện Bá Thước, chỉ tiêu DO = 4,11 mg/l, pH = 7,68; khu vực giữa dòng sông Mã, đoạn chảy qua thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước, chỉ tiêu DO = 6,18 mg/l, pH = 7,39; khu vực gần khu nuôi cá lồng bè gần hộ gia đình ông Nguyễn Văn Tài, phố Lâm Xa, thị trấn Bá Thước, chỉ tiêu DO = 5,62 mg/l, pH = 7,41; khu thượng nguồn Thuỷ điện Bá Thước 1, xã Thiết Kế, huyện Bá Thước, chỉ tiêu DO = 7,2 mg/l, pH = 7,13.

Sở Tài nguyên và Môi trường đã lấy 15 mẫu nước tại một số vị trí khu vực sông Mã và khu vực nuôi cá lồng bè tại huyện Bá Thước để phân tích, đánh giá. Kết quả phân tích, so sánh với QCVN 08:2023/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt- Giá trị giới hạn tối đa các thông số ảnh hưởng tới sức khoẻ con người và Giá trị giới hạn các thông số trong nước mặt phục vụ cho việc phân loại chất lượng nước sông, suối và bảo vệ môi trường sống dưới nước...

Ngày 7/5/2024, Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa có Công văn số 3831/STNMT-BVMT kết luận: Mẫu nước tại khu vực nuôi cá lồng bè bên trong, bên ngoài khe Ma Vo, thôn sông Mã, xã Điền Lư; mẫu nước tại khu vực gần khu nuôi cá lồng bè hộ gia đình ông Nguyễn Văn Tài, phố Lâm Xa, thị trấn Cành Nàng; Khu vực nuôi cá lồng bè thôn Quyết Thắng, xã Thiết Ống; Khu dòng sông Mã đoạn chảy qua xã Thiết Kế và xã Thiết Ống có hàm lượng ô xi hòa tan thấp, có dấu hiệu bị ô nhiễm bởi các chỉ tiêu COD, BOD5, Tổng Ni tơ, có thể gây ảnh hưởng tới cá và các sinh vật sống trong môi trường nước. Tuy nhiên, không phát hiện các hóa chất độc hại và kim loại nặng trong nước. Thời điểm lấy mẫu ngày 28/4/2024, Nhà máy Thủy điện Bá Thước 1 xả nước phát điện nên chất lượng nước sông Mã có dấu hiệu tốt hơn.

Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đề nghị UBND huyện Bá Thước chỉ đạo các phòng chuyên môn, UBND các xã Điền Lư, Ái Thượng, Thiết Kế, Thiết Ống, Hạ Trung, Ban Công, Lương Trung, Lương Ngoại và thị trấn Cành Nàng: Thông tin về chất lượng nước tại các khu vực nuôi cá lồng và chất lượng nước sông Mã và hướng dẫn người dân có kế hoạch nuôi cá phù hợp. Hướng dẫn các hộ nuôi cá lồng thực hiện nghiêm túc quy trình kỹ thuật của ngành chăn nuôi như kiểm soát dịch bệnh, mật độ nuôi, chế độ chăm sóc, vệ sinh môi trường khu vực lồng nuôi; tăng cường bơm sục khí, đảo nước khi cá có dấu hiệu bị yếu; Kiểm tra, rà soát chặt chẽ các nguồn chất thải từ hoạt động sản xuất, sinh hoạt, canh tác của nhân dân, nghiêm cấm xả chất thải trái phép ra sông Mã; tăng cường kiểm tra, giám sát các công tác bảo vệ môi trường đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn, đặc biệt là các cơ sở sản xuất giấy, bột giấy; chỉ đạo lực lượng công an huyện kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi gây ô nhiễm nguồn nước sông Mã…