Thanh Hoá: Đưa hoạt động khai thác cát sỏi lòng sông đi vào nền nếp

Kiên quyết xử lý khai thác trái phép

Theo báo cáo của Sở TN&MT, hiện trên địa bàn tỉnh có trữ lượng cát trên 6,5 triệu m3; tổng công suất hằng năm là 562.012m3, phân bố chủ yếu trên tuyến sông Chu, sông Mã, ngoài ra còn rải rác trên các tuyến sông, suối nhỏ, như: sông Lò, sông Luồng, sông Bưởi, sông Âm... Việc cấp phép khai thác cát đã góp phần cung cấp kịp thời nguồn vật liệu phục vụ các công trình xây dựng, cơ sở hạ tầng trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là đối với một số dự án trọng điểm.

Tuy nhiên, trong quá trình khai thác, vẫn còn những tổ chức, cá nhân chưa chấp hành đầy đủ các quy định pháp luật hiện hành. Việc khai thác ra ngoài vị trí mỏ được cấp; khai thác vượt công suất; quá trình vận chuyển làm ảnh hưởng đến môi trường, đường giao thông... có lúc, có nơi vẫn diễn ra. Đặc biệt, vẫn còn những trường hợp khai thác cát trái phép với quy mô nhỏ lẻ ở một số địa phương như Thọ Xuân, Thạch Thành...

Theo đánh giá của Sở TN&MT, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng khai thác cát trái phép như nguồn cung về cát xây dựng không đáp ứng nhu cầu thực tế dẫn đến tình trạng khan hiếm cát, đẩy giá cát lên cao. Việc quản lý các phương tiện (tàu, thuyền) trên sông còn hạn chế, nhiều phương tiện chưa đăng ký, đăng kiểm, nhiều trường hợp người dân chài sử dụng thuyền là phương tiện sinh sống kết hợp việc vận chuyển cát, khai thác cát. Cùng với đó, một số đơn vị khai thác đã lợi dụng việc phao (mốc giới mỏ) bị dịch chuyển do ảnh hưởng của mưa, bão, dòng chảy để khai thác vượt ranh giới mỏ,...

Năm 2023, cơ quan chức năng của tỉnh Thanh Hóa đã kiểm tra đột xuất hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông đối với 15 mỏ cát được cấp phép trên địa bàn tỉnh; tổ chức 4 lượt kiểm tra đột xuất theo phản ánh của báo chí, người dân về hoạt động khai thác cát, sỏi trên địa bàn tỉnh. Kết quả kiểm tra cho thấy vẫn còn những đơn vị khai thác vượt công suất tại huyện Yên Định, Vĩnh Lộc,...

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra

Thực hiện quản lý, bảo vệ khoáng sản cát sỏi theo Phương án bảo vệ khoáng sản chưa khai thác trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 1206/QĐ-UBND ngày 06/4/2018, UBND tỉnh đã xây dựng Quy chế phối hợp số 02/QCPH-UBND-UBMTTQVN&ĐTCT ngày 10/5/2019 với UBMT Tổ quốc và Đoàn thể cấp tỉnh trong công tác giám sát, kiểm tra, kịp thời ngăn chặn các hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép.

Đồng thời, nâng cao trách nhiệm quản lý nhà nước, trách nhiệm của người đứng đầu của chính quyền cơ sở trong quản lý tài nguyên khoáng sản. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật khoáng sản đối với các tổ chức, doanh nghiệp; xử lý nghiêm, kịp thời các hành vi vi phạm theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp thẩm quyền xử lý theo quy định; tiếp tục đôn đốc các tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản lắp trạm cân, camera giám sát, chấp hành đầy đủ các quy định theo Giấy phép đã được cấp có thẩm quyền cấp và các quy định hiện hành của pháp luật có liên quan.

Với sự vào cuộc quyết liệt từ ngành chức năng, cấp ủy, chính quyền các cấp, tình trạng khai thác, tập kết cát, sỏi trái phép trên địa bàn tỉnh từng bước được kiềm chế. Đồng thời, tăng cường hỗ trợ các lực lượng tại địa phương cấp huyện, cấp xã về phương tiện, trang thiết bị và kinh phí để duy trì các tổ tuần tra kiểm soát và xử lý kịp thời các hoạt động khai thác cát trái phép trên sông, lập lại trật tự trong quản lý khai thác, góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên khoáng sản, bảo đảm cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Nghiêm từ cơ sở

Cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh Thanh Hóa, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa, sự quản lý khoa học của Sở TN&MT, sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị, một trong những yếu tố rất quan trọng đó là việc triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả ở cấp cơ sở, địa phương.

Ông Lê Thế Ái - Trưởng phòng TN&MT huyện Thiệu Hóa:

Quản lý nghiêm việc khai thác cát sỏi, đảm bảo ổn định bờ sông

Trên địa bàn huyện Thiệu Hóa được UBND tỉnh cấp phép 7 mỏ cát, trong đó có 5 mỏ đang hoạt động, 2 mỏ đang tạm dừng, trữ lượng được phê duyệt là 1.385.448m3. Những năm qua, Phòng TN&MT đã chủ động phối hợp với các sở, ngành chức năng của tỉnh kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn; rà soát các mỏ được cấp phép nhưng chưa thuê đất, cập nhật vào Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất hàng năm, tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp liên quan đến thẩm quyền và trách nhiệm của UBND cấp huyện, làm cơ sở để các chủ mỏ sớm hoàn thành việc thuê đất, đưa mỏ vào hoạt động; quản lý chặt chẽ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác.

Phòng đã phối hợp với đơn vị liên quan kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định pháp luật trong nội dung hồ sơ môi trường đối với hoạt động khai thác khoáng sản trong công tác bảo vệ môi trường, bảo đảm ổn định lòng bờ bãi, các vùng đất ven sông, môi trường cảnh quan quanh khu vực khai thác.

Bên cạnh đó, Phòng đã phối hợp Công an các xã, thị trấn dọc sông Mã thực hiện tuần tra, xử lý vi phạm đối với các trường hợp: tàu thuyền hút cát trộm trên sông Mã, tàu thuyền chưa được đăng ký, đăng kiểm, hoạt động vận chuyển khoáng sản quá khổ, quá tải; các hoạt động mua bán hóa đơn, hợp thức hóa chứng từ, các hành vi bán hàng không xuất hóa đơn, ghi giá bán trên hóa đơn thấp hơn giá giao dịch thực tế trên thị trường nhằm thực hiện hành vi trốn thuế, phí, gây thất thu cho ngân sách nhà nước;

Đồng thời, yêu cầu các tổ chức, cá nhân khai thác cát sỏi trên địa bàn nghiêm túc chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động, khai thác cát, sỏi lòng sông; thực hiện theo đúng hồ sơ, giấy phép và phương án đã được cấp thẩm quyền phê duyệt. Kê khai và nộp thuế đúng, đủ theo sản lượng được phép khai thác, hàng tháng kê khai giá bán tại mỏ gửi về Sở Xây dựng, Sở Tài chính theo quy định; chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu vi phạm việc kê khai giá bán không đúng thực tế và vi phạm các quy định trong hoạt động khai thác, chế biến và vận chuyển khoáng sản.

Ông Hoàng Văn Tiến - Trưởng phòng TN&MT huyện Yên Định:

Tăng cường quản lý hoạt động khai thác cát, tránh tình trạng thất thu thuế

Những năm trước đây, tình trạng khai thác cát trái phép trên dọc sông Mã diễn biến phức tạp. Để ngăn chặn tình trạng tàu thuyền hút trộm cát trên tuyến sông Mã, bảo vệ đất bãi ven sông và bảo vệ tài nguyên cát, sỏi chưa khai thác, UBND huyện yêu cầu tiếp tục triển khai, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các quy định có liên quan trong lĩnh vực quản lý nhà nước về hoạt động khai thác khoáng sản theo Luật Khoáng sản số 60/2010/QH12; Nghị định số 23/2020/NĐ-CP ngày 24/02/2020 của Chính phủ quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông.

Yêu cầu các doanh nghiệp khai thác cát kiểm tra, khắc phục các điểm mốc giới, thả phao các điểm khép góc mỏ và có trách nhiệm quản lý các phao, điểm mốc giới, mốc giới bãi tập kết cát theo quy định. Khai thác cát trong phạm vi mỏ được cấp phép, khai thác đúng trữ lượng cho phép. Thực hiện lắp camera và trạm cân. Cam kết sử dụng phương tiện tàu thuyền hút cát đảm bảo các quy định: Đăng ký, đăng kiểm, chứng chỉ hành nghề người lái thuyền và chỉ hoạt động trong giờ hành chính theo quy định. Quán triệt các chủ phương tiện vận chuyển cát đi trên các tuyến đường giao thông đúng tải trọng quy định.

Đề nghị Công an huyện tiếp tục tăng cường lực lượng tuần tra, giám sát (đặc biệt là vào ban đêm) hoạt động khai thác cát của các phương tiện thủy nội địa trên địa bàn tại khu vực dọc sông Mã. Cùng với đó, phối hợp với Công an các huyện giáp ranh liên quan: Vĩnh Lộc, Cẩm Thủy, Hà Trung, Hoằng Hóa và Thiệu Hóa để truy bắt hoặc phối hợp truy bắt, xử lý vi phạm các chủ phương tiện tàu thuyền hút trộm cát trên sông Mã theo quy định. Xử lý vi phạm các chủ phương tiện vận chuyển vật liệu xây dựng quá tải trọng quy định trên các tuyến giao thông.

Kiến nghị Chi cục Thuế khu vực Yên Định tiếp tục thực hiện đề án Giám sát khai thuế đối với các doanh nghiệp có hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn huyện theo quy định. Tuyên truyền, kiểm tra, xử lý việc kê khai đăng ký thực hiện nghĩa vụ tài chính liên quan đến khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi lòng sông.