Thẩm định, phê duyệt, quản lý trữ lượng khoáng sản: Đề xuất hoàn thiện trong Dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ TN&MT Trần Quý Kiên cho biết, mặc dù công tác thẩm định, phê duyệt trữ lượng khoáng sản đã đạt được nhiều kết quả đáng kể nhưng sau 13 năm thực hiện Luật Khoáng sản năm 2010 vẫn còn những vấn đề tồn tại, bất cập trong công tác thẩm định, phê duyệt trữ lượng khoáng sản cũng như công tác quản lý trữ lượng khoáng sản trong quá trình khai thác.

Do vậy, cần phải rà soát, đánh giá một cách toàn diện kết quả thực hiện công tác này sau 13 năm thực hiện Luật Khoáng sản năm 2010 ở cấp Trung ương cũng như địa phương, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp khắc phục cũng như đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện quy định của pháp luật về khoáng sản ngay trong quá trình hoàn thiện Dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản.

Theo Thứ trưởng, ngoài vai trò quản lý của nhà nước như định giá nguồn tài nguyên khoáng sản - tài nguyên quan trọng, ý nghĩa của quốc gia, cơ quan thường trực là Văn phòng Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản quốc gia và 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có liên quan đến tài nguyên khoáng sản cần tập trung hoàn thiện các điều khoản trong Nghị định hướng dẫn thi hành liên quan đến địa vị pháp lý, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, bộ máy của Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản.

Thứ trưởng mong rằng các đại biểu tham dự Hội thảo sẽ tập trung thảo luận về nội dung của dự án Luật Địa chất và Khoáng sản, trọng tâm là vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Văn phòng Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản quốc gia, cũng như công tác tổ chức, tiếp nhận, thẩm tra, kiểm tra, xác nhận, công nhận.

Phát biểu tại hội thảo, ông Lại Hồng Thanh, Chánh Văn phòng Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản quốc gia cho biết, đến nay, Hội đồng đã phê duyệt trữ lượng khoáng sản gần 1.300 báo cáo thăm dò, thăm dò nâng cấp các mỏ khoáng sản các loại (khoáng sản kim loại, không kim loại, khoáng chất công nghiệp, khoáng sản năng lượng, nước dưới đất và nước khoáng...).

Nhiều mỏ thuộc các nhóm khoáng sản đã được đưa vào khai thác, chế biến đáp ứng nhu cầu về nguyên liệu để phát triển các ngành công nghiệp quan trọng trong nước như năng lượng, luyện kim, sản xuất vật liệu xây dựng, phân bón và hoá chất cơ bản và xuất khẩu…

Do đó, ông Lại Hồng Thanh nhấn mạnh, trong Dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản cần làm rõ khái niệm “thăm dò nâng cấp”, “thăm dò bổ sung”, “thăm dò khai thác”, để làm cơ sở Chính phủ hướng dẫn; quy định rõ quyền, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản để thực hiện cũng như cơ quan có thẩm quyền phê duyệt trữ lượng khoáng sản (sau khi cập nhật).

Đối với công tác quản lý trữ lượng sau khi cấp phép khai thác đến khi đóng cửa mỏ khoáng sản, trữ lượng sau khi cấp phép khai thác cho tổ chức, cá nhân tiến hành khai thác cần được cập nhật, bổ sung hàng năm để theo dõi trữ lượng đã cấp phép, trữ lượng đã khai thác và trữ lượng còn lại đến thời điểm báo cáo để làm cơ sở thanh, quyết toán tài nguyên, đóng cửa mỏ khoáng sản.

Trao đổi về phân cấp và tính trữ lượng, tài nguyên khoáng sản rắn ở Việt Nam, PGS.TS. Nguyễn Phương, Hội Địa chất Kinh tế Việt Nam cho biết, thực tế công tác thăm dò, phân khối xếp cấp trữ lượng và tính trữ lượng được dựa trên cơ sở chỉ tiêu công nghiệp tạm thời do chủ đầu tư đề xuất và được Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản công nhận.

Theo ông, chỉ tiêu tính trữ lượng còn mang nặng tính chủ quan của chủ đầu tư và đơn vị tư vấn lập báo cáo; trong nhiều trường hợp chưa có sức thuyết phục về cơ sở khoa học và tài liệu thực tế minh chứng do thiếu nhiều tài liệu đầu vào khi luận giải chỉ tiêu công nghiệp.

Để tháo gỡ vướng mắc này, PGS.TS. Nguyễn Phương đề xuất tiến hành đánh giá sai số cho các khối tính trữ lượng, xác định kích thước đới ảnh hưởng... Đối với Dự án đầu tư khai thác mỏ, cần xem xét khía cạnh đặc thù so với các Dự án phát triển kinh tế - xã hội khác, đặc biệt độ tin cậy của trữ lượng tính toán được trong lòng đất, nhằm bảo đảm tính minh bạch và công bằng cho tất cả các thành phần kinh tế tham gia trong lĩnh vực hoạt động khai thác khoáng sản.

Tại hội thảo, các đại biểu gồm các chuyên gia, doanh nghiệp, đại diện các Sở TN&MT các tỉnh đã trao đổi, thảo luận một số nội dung chính như: khoáng sản đi kèm và công tác thẩm định, phê duyệt trữ lượng khoáng sản đi kèm và kiến nghị sửa đổi bổ sung trong quy định của pháp luật về khoáng sản; công tác địa vật lý trong thẩm định, phê duyệt trữ lượng khoáng sản và một số kiến nghị sửa đổi, bổ sung trong Dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản…

Qua đó, để nâng cao chất lượng công tác thăm dò và đánh giá trữ lượng, tài nguyên các mỏ khoáng sản, một số chuyên gia cho rằng, ngay từ khâu lập đề án thăm dò cần được hướng dẫn và thẩm định chi tiết, đồng thời nghiên cứu bổ sung các quy định làm rõ các đầu mối quản lý các hoạt động thăm dò, thẩm định, phê duyệt báo cáo kết quả thăm dò và quản lý trữ lượng, tài nguyên khoáng sản. Đồng thời, tăng cường nghiên cứu triển khai các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ địa vật lý lỗ khoan trong điều tra, đánh giá và thăm dò khoáng sản ẩn sâu…