“Sống mòn” ở dự án treo

Mòn mỏi chờ di dời

Hỏi thăm nhiều người dân, để tìm vào dự án treo ở tổ dân phố Quang Trung, phường Đông Hương nhưng ai cũng lắc đầu. Vòng vèo qua chục con đường vẫn không tìm được đường tới. May mắn khi dừng hỏi đường lần nữa, chúng tôi gặp được bác Nguyễn Xuân Hòa, Bí thư Chi bộ, Trưởng ban công tác mặt trận tổ dân phố Quang Trung.

Dẫn chúng tôi đi bộ vòng vèo qua con đường đất nhỏ hẹp, bác Hòa cho biết, ở tổ dân phố Quang Trung có 65 hộ dân nằm trong diện di dời của dự án Khu đô thị Bắc Đại lộ Lê Lợi. Có những ngôi nhà đã tồn tại từ khi tôi còn nhỏ, nhiều hoàn cảnh gia đình khó khăn, nhà cửa xuống cấp trầm trọng. Nguyện vọng của tất cả các hộ dân là sớm được di dời, tái định cư ổn định cuộc sống.

Có những người đã đi gần hết cuộc đời người ở đây, trong tay vẫn chưa từng một lần được cầm tờ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mỗi cơn bão đi qua vẫn thấp thỏm trong ngôi nhà tạm, chỉ chờ chực đổ sập. Có “một khu ổ chuột” giữa lòng thành phố đang phát triển.

Đó là hoàn cảnh của gia đình bà Nguyễn Thị Vị, 79 tuổi, ở số nhà 66/149 Nguyễn Tĩnh, phố Quang Trung, phường Đông Hương. Cánh cửa cổng làm bằng gỗ in màu thời gian, cổng vào chỉ đi vừa một chiếc xe máy. Trong ngôi nhà mái ngói cũ kỹ, tài sản chẳng có gì giá trị, bà cùng chồng và cô con gái bị nhiễm chất độc màu da cam nặng đang sinh sống.

Gia đình bà Vị có 750m2 đất thổ cư, đã sinh sống nhiều đời. Ngôi nhà cũ từ đời bố chồng bà xây dựng, sau nhiều lần tu sửa cho tới khi dự án được quy hoạch, nay đã xuống cấp trầm trọng. Mỗi lần mưa to, nước lại ngập vào sân, sát tới hiên nhà. Chồng bà là ông Lê Trạc Thới, 83 tuổi, sau nhiều lần tham gia chiến đấu ở chiến trường miền Nam đã bị nhiễm chất độc da cam. Vì thế cô con gái Lê Thị Hà, SN 1976 của ông bà cũng bị nhiễm chất độc da cam rất nặng.

Bà Vị dẫn chúng tôi sang ngôi nhà bên cạnh, không nói chẳng ai nghĩ đây là nơi dành cho người ở, căn phòng chừng 5m2, ẩm thấp, tối tăm, xung quanh là chậu để hứng nước mưa. Đứa con gái của bà cứ ngồi cười ngây dại. Thế mà gần hết cuộc đời ông bà đã ở đây cùng với cô con gái.

“Ở cái tuổi gần đất xa trời, nguyện vọng duy nhất của ông bà tôi là được cầm cuốn sổ đỏ trên tay, có một ngôi nhà nhỏ kín mưa lành gió. Khổ nhất là đứa con gái ngây dại, cả ngày giam mình trong buồng kín tối tăm, ẩm thấp” – bà Vị nghẹn ngào nói khi tiễn chúng tôi ra ngõ.

Tiếp tục đi qua đoạn đường đất ngoằn ngoèo, bác Nguyễn Xuân Hòa dẫn chúng tôi vào một ngôi nhà số 15/15/149 Nguyễn Tĩnh nằm sâu trong ngõ cụt. Nhìn từ bên ngoài như đã bỏ hoang từ lâu, sân xi măng phủ đầy lá, cánh cửa ngôi nhà đã sập sệ. Gọi mãi mới thấy bác Lê Công Thanh ra mở cửa.

Ngôi nhà bao quanh bởi ao tù, cây cối mọc rậm rạp, phía trước là cánh đồng bỏ hoang. Bác Lê Công Thanh (65 tuổi) sống cùng vợ ở đây, 2 người con đều đã lập gia đình và ra ở riêng. Ngôi nhà lợp fibro xi măng nóng nực giữa những ngày mùa hè tháng 7; bác Thanh cho biết đã có từ đời bố mẹ. Tài sản chỉ có bộ bàn ghế và chiếc giường cũ kỹ, ngôi nhà bốc lên mùi ẩm thấp.

Dưới cái nắng oi bức của những ngày hè, chúng tôi cùng với Bác Hòa đi một vòng xung quanh dự án “treo”, những ngôi nhà cấp 4 thấp lè tè, ẩn sau cây cối rậm rạp. Đường đi tới 65 hộ dân chủ yếu là đường đất, một số đoạn đổ bê tông chắp vá, chỉ có xe máy có thể lưu thông, những khu vực không có nhà ở cây cối um tùm, hoang vắng. Nhiều ngôi nhà bác Hòa dẫn chúng tôi vào nhưng không thể ngồi trong nhà vì quá nóng và mùi ẩm thấp. Những câu chuyện, những mong mỏi của người dân được chia sẻ chắp vá dưới bóng cây bên ngoài hiên nhà

Bác Nguyễn Xuân Hòa ( 68 tuổi) đã giữ chức Bí thư Chi bộ Tổ dân phố Quang Trung 10 năm nay, bác kể có những ngôi nhà ở đây được xây dựng từ năm sáu chục năm về trước, khi tôi còn nhỏ đã tới đây chơi. Hơn nửa thế kỷ, những ngôi nhà ấy đã xuống cấp trầm trọng sau nhiều năm không được tu sửa, tôn tạo. Sống giữa thành phố mà khổ quá. 64/65 hộ dân đều thống nhất di dời, tái định cư để ổn định cuộc sống

Khi nào dự án mới được triển khai?

Được biết, Dự án Khu đô thị Bắc Đại lộ Lê Lợi được Chủ tịch UBND tỉnh chấp thuận đầu tư cho Công ty TNHH Xây dựng và Sản xuất vật liệu xây dựng Bình Minh thực hiện theo Quyết định số 2958/QĐ-CT ngày 21/9/2004. Tổng diện tích quy hoạch là 477.425m2 tại xã Đông Hương (nay là phường Đông Hương), TP Thanh Hóa. Diện tích quy hoạch còn lại thực tế là 461.979 m2 (do ảnh hưởng của Quốc lộ 1A đoạn tránh TP Thanh Hóa).

Ngày 13/11/2012 UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Quyết định số 3762/QĐ-UBND điều chỉnh quy hoạch tỷ lệ 1/500 khu Bắc Đại lộ Lê Lợi, diện tích sau khi điều chỉnh quy hoạch là 468.348 m2 (trong đó điều chỉnh bổ sung thêm 6.369 m2 do điều chỉnh nút giao đường Nguyễn Tĩnh và đường Đông Hương 1 cho phù hợp với quy hoạch chi tiết 1/2000 khu đô thị Đông Hương và bổ sung vào quy hoạch để khai thác quỹ đất và phục vụ tái định cư cho số hộ dân bị ảnh hưởng trong phạm vi dự án).

Tổng diện tích phải thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng là 468.348 m2; tổng số hộ bị ảnh hưởng 445 hộ, gồm (292 hộ đất nông nghiệp, 84 hộ có đất thổ cư, 69 hộ có mồ mả), trong đó diện tích đã thực hiện giải phóng mặt bằng là 437.526,6 m2/468.348 m2; diện tích còn lại chưa giải phóng mặt bằng 30.821,4 m2 (gồm 21.321 m2 đất ở; 5.298 m2 đất vườn cùng thửa với đất ở; 1.520 m2 đất nông nghiệp và 2.682,4 m2 đất giao thông thủy lợi), số hộ ảnh hưởng là 86 hộ, dự kiến kinh phí 173 tỷ đồng.

Theo cáo cáo số 1529/BDA-DA5 V/v báo cáo tình hình thực hiện –GPMB dự án khu đô thị Bắc Đại lộ Lê Lợi, phường Đông Hương, thành phố Thanh Hóa ngày 02/08/2024 của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Thanh Hóa: Quỹ đất ở tái định cư bố trí cho các hộ bị ảnh hưởng dự án (210 lô) được UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt quy hoạch tại Quyết định số 4508/QĐ-UBND ngày 10/11/2021 .

Tuy nhiên, nhà đầu tư vẫn chưa bố trí được kinh phí để thực hiện xong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và đầu tư cơ sở hạ tầng của khu tái định cư. Hiện trạng các hộ bị ảnh bởi dự án là khu dân cư cũ có nguồn gốc hình thành thửa đất từ trước năm 1980, hiện nay nhà ở và các công trình phục vụ đời sống nhân dân đã xuống cấp; hệ thống thoát nước thải, nước mưa có cao độ thấp hơn so với các khu vực xung quanh đã đầu tư hạ tầng theo quy hoạch.

Ông Lê Hùng Anh, Phó Trưởng phòng TN&MT thành phố Thanh Hóa cho biết: UBND thành phố đã có ý kiến chỉ đạo Công ty TNHH xây dựng và sản xuất vật liệu BìnhMinh bố trí nguồn kinh phí để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng dự án và có biện pháp khơi thông dòng chảy thoát nước tạm thời trong thời
gian thực hiện dự án. Bên cạnh đó, UBND thành phố cũng đã có văn bản báo cáo UBND tỉnh xem xét, giải quyết những vướng mắc trong giải phóng mặt bằng để dự án sớm được triển khai.

Nhiều năm trôi qua, 65 hộ dân có đất ở thuộc dự án Khu đô thị bắc đại lộ Lê Lợi, tổ dân phố Quang Trung, phường Đông Hương đang sống trong cảnh đi không được ở cũng chẳng xong. Nhiều gia đình muốn sửa sang, cải tạo nhà đều không được vì đã có dự án. Nhà cửa ngày càng xuống cấp, nhiều cặp vợ chồng già cuối đời vẫn mòn mỏi chờ đợi được chuyển về nơi ở mới.