Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La giao Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư, UBND thành phố Sơn La, UBND huyện Phù Yên có giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong thuê đất của 3 HTX trên địa bàn 2 huyện, thành phố. Hoàn thành, báo cáo UBND tỉnh trước ngày 18/12/2018.
Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành và các đơn vị có liên quan xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn các HTX về quy trình, thủ tục, hồ sơ đề nghị giao đất, thuê đất theo quy định. Hướng dẫn, đôn đốc các huyện, thành phố tăng cường rà soát, kiểm tra tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn, bao gồm cả các HTX. Tiếp tục rà soát, hoàn thiện hồ sơ, thủ tục trình UBND tỉnh thu hồi đất với các HTX đã giải thể theo quy định.
Giao Sở Tài chính xây dựng văn bản hướng dẫn về kinh phí hoạt động của tổ công tác các huyện, thành phố theo Nghị quyết số 48/2017/NQ-HĐND ngày 21/7/2017 của HĐND tỉnh về cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp, HTX trong việc nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh. Hoàn thành và báo cáo UBND tỉnh trước ngày 18/11/2018.
Trước đó, Đoàn Giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh đã tổ chức giám sát tại Sở TN&MT, UBND thành phố Sơn La, huyện Mộc Châu, huyện Phù Yên về việc giải quyết các vướng mắc liên quan đến đất của HTX trên địa bàn tỉnh.
Tính đến ngày 31/8, toàn tỉnh Sơn La có 4 liên hiệp HTX và 514 HTX đang hoạt động, chủ yếu trong các lĩnh vực nông, lâm, thủy sản, dịch vụ thương mại, xây dựng… Hầu hết nguồn gốc đất của các HTX là đất của các thành viên hoặc HTX tự thuê lại đất, tự nhận chuyển nhượng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất của các hộ để hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Qua rà soát, hiện mới có 11/154 HTX được UBND tỉnh cho thuê đất theo quy định, với tổng diện tích đất cho thuê là hơn 9 triệu m2, tổng số tiền phải nộp là 1,6 tỷ đồng. Trong đó, 6 HTX thuộc đối tượng miễn, giảm tiền thuê đất với tổng số tiền miễn, giảm là hơn 285 triệu đồng.
Bên cạnh đó, có 13 HTX đã giải thể hoặc tạm dừng hoạt động được nhà nước giao, cho thuê đất với tổng diện tích hơn 72.000m2. Hiện UBND tỉnh đã thu hồi hơn 39.000m2 đất của 8 HTX giao cho UBND huyện quản lý. Các trường hợp còn lại, Sở TN&MT đang tiếp tục rà soát, lập hồ sơ trình UBND tỉnh thu hồi đất theo quy định.
Nhìn chung, việc thực hiện các chính sách hỗ trợ HTX về tiếp cận đất đai còn nhiều vướng mắc. Mới có 4/12 huyện, thành phố thành lập tổ công tác hướng dẫn, giúp đỡ HTX trong nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư. Các huyện còn lại do Ban bồi thường giải phóng mặt bằng, phòng TN&MT trực tiếp hỗ trợ. Trong khi, Sở Tài chính chưa có văn bản hướng dẫn về kinh phí cho hoạt động của tổ công tác các huyện, thành phố. Việc xác định quỹ đất và công tác bồi thường giải phóng mặt bằng còn gặp nhiều khó khăn do thuộc đối tượng phải thực hiện thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định.
UBND các huyện, thành phố chưa quan tâm đến công tác rà soát, kiểm tra tình hình quản lý, sử dụng đất đai của các HTX trên địa bàn. Việc kiểm tra, xử lý các HTX vi phạm về quản lý, sử dụng đất đai chưa quyết liệt, dứt điểm, chế tài xử phạt thấp, vẫn để các hành vi vi phạm tái diễn. Đơn cử, UBND huyện Phù Yên kiểm tra, xử phạt hành chính với 2 HTX vi phạm trật tự xây dựng, quản lý, sử dụng đất đai với mức phạt 15 triệu đồng/HTX, song sau xử phạt, các HTX vẫn tiếp tục xây dựng, đến nay các công trình trái phép của HTX đã gần hoàn thiện.
Nhận thức của các HTX về pháp luật đất đai còn nhiều hạn chế, chưa nắm rõ các quy trình, thủ tục, hồ sơ đề nghị được giao đất, cho thuê đất cũng như các quy định liên quan đến quản lý, sử dụng đất đai. Một số HTX xảy ra vi phạm về đất đai như xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép.
Trước thực trạng đó, Thường trực HĐND tỉnh Sơn La đã có Công văn số 1740/TT HĐND gửi UBND tỉnh, đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành có liên quan, các huyện, thành phố tập trung tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến quản lý, sử dụng đất của các HTX.
