Theo thống kê từ Sở NN&PTNT Sơn La, tới hết năm 2017, diện tích cây ăn quả toàn tỉnh là hơn 44.800ha, sản lượng ước đạt gần 200.000 tấn, tăng gần 70% so với năm 2016. Cây ăn quả tập trung chủ yếu ở một số huyện như Sông Mã, Mộc Châu, Yên Châu, Thuận Châu, Mường La, Bắc Yên… Bước đầu, đã hình thành một số vùng cây ăn quả tập trung cho năng suất cao., như nhãn Sông Mã, xoài Yên Châu, mận hậu Mộc Châu…
Bên cạnh đó, toàn tỉnh có 22 doanh nghiệp, hợp tác xã trồng cây ăn quả được cấp chứng nhận VietGap, với diện tích trên 343ha; sản lượng đạt trên 3.000 tấn. 25 chuỗi cung ứng, tiêu thụ quả an toàn. 7 hợp tác xã được cấp 8 mã số vùng trồng xoài, nhãn để xuất khẩu sang thị trường Úc, Mỹ. 8ha chanh leo đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn GlobalGAP (thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu).
Công tác xuất khẩu quả được quan tâm thực hiện, đã lấy mẫu, xuất khẩu gần 10 tấn quả xoài, chanh leo sang thị trường Úc, Pháp, Mỹ. Đặc biệt, năm 2017, đã khởi công xây dựng 2 nhà máy chế biến quả, đồ uống nước hoa quả công nghệ cao, công suất chế biến 120-160 tấn quả/nhà máy…
Có thể nói, cây ăn quả đã thực sự đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người sản xuất. Năm 2017, giá trị sản xuất cây ăn quả ước đạt hơn 1.100 tỷ đồng, chiếm 12% tổng giá trị sản xuất ngành trồng trọt, chiếm hơn 64% giá trị cây lâu năm.
Tuy nhiên, diện tích sản xuất cây ăn quả vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, phân tán; chuyển dịch cơ cấu cây trồng chủ yếu do tự phát. Hình thức, mẫu mã, chất lượng sản phẩm quả chưa cao. Diện tích trồng cây ăn quả được cấp có thẩm quyền công nhận áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt chiếm tỷ lệ thấp.
Đặc biệt, phần lớn diện tích trồng cây ăn quả trên đất dốc, chưa được đầu tư hệ thống tưới ẩm, chủ yếu phụ thuộc thiên nhiên… Việc thiết lập mối liên kết tiêu thụ sản phẩm thông qua hợp đồng với các doanh nghiệp hợp tác còn nhiều hạn chế. Mạng lưới tiêu thụ sản phẩm còn mang tính tự phát.
Nhằm phát triển cây ăn quả theo hướng chuyên canh, gắn kết chặt chẽ sản xuất với bảo quản, chế biến và tiêu thụ, tỉnh Sơn La đã ban hành hàng loạt chính sách hỗ trợ như hỗ trợ cải tạo vườn tạp và trồng cây ăn quả; hỗ trợ phát triển sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản, thực phẩm an toàn giai đoạn 2018-2021…
Phấn đấu đến năm 2020, diện tích cây ăn quả đạt khoảng 100.000 ha, gồm 27.800ha sơn tra và 72.200 ha cây ăn quả khác. Trong đó, diện tích chuyển đổi trên đất dốc trồng cây lương thực là 20.000ha; ghép cải tạo vườn cây ăn quả kém hiệu quả trên 10.000ha. Sản lượng ước đạt hơn 1 triệu tấn. Đảm bảo nguyên liệu cho 2 nhà máy chế biến quả đạt trên 100.000 tấn quả tươi/năm; sản xuất đáp ứng tiêu chuẩn cho xuất khẩu trên 3.000 tấn/năm. Giá trị sản xuất trên 1 ha trồng cây ăn quả áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt đạt trên 200 triệu đồng/ha/năm.
Để thực hiện mục tiêu trên, hiện tỉnh Sơn La đang tiến hành rà soát, quy hoạch các diện tích đất phù hợp trồng cây ăn quả. Khuyến khích người dân chuyển đổi những diện tích cây trồng có hiệu quả kinh tế thấp sang trồng cây ăn quả. Khuyến khích dồn điền đổi thửa, tích tụ đất trồng cây ăn quả. Mở rộng sản xuất theo hướng tập trung chuyên canh, hình thành cánh đồng lớn, nhằm tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp, các tổ chức sản xuất, bảo quản, chế biến quả áp dụng nhanh cơ giới hóa vào các khâu từ sản xuất – bảo quản – chế biến – vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm quả.