Triển khai Luật Đất đai 2024

Sẵn sàng để Luật Đất đai 2024 có hiệu lực

Bài: Trường Giang - Nguyễn Quỳnh - Võ Hà - Lan Anh - Trình bày: Dũng Thi • 11/07/2024 - 17:46

(TN&MT) - Để Luật Đất đai 2024 sớm vào đi vào cuộc sống, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các bộ, ngành, địa phương đang khẩn trương rà soát, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan theo đúng thời hạn đề ra, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng, bảo vệ môi trường…

Để Luật Đất đai 2024 sớm vào đi vào cuộc sống, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các bộ, ngành, địa phương đang khẩn trương rà soát, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan theo đúng thời hạn đề ra, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng, bảo vệ môi trường…

Tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV đã xem xét, cho phép cùng với Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Đất đai 2024 sẽ có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, sớm hơn 5 tháng so với quy định ban đầu. Như vậy, chỉ còn chưa tới 1 tháng nữa, Luật Đất đai 2024 sẽ có hiệu lực, hiện nay các bộ, ngành, địa phương đang gấp rút hoàn thiện các hướng dẫn thi hành.

Luật Đất đai 2024 có nhiều nội dung mới mang tính đột phá, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất như: quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; tài chính đất đai, giá đất; đăng ký đất đai, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số; xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về đất đai; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp trong quản lý, sử dụng đất đai…
Trong tổng số 260 điều của Luật Đất đai, có 97 điều giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Hội đồng nhân dân, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật. Đối với các nội dung không phải quy định chi tiết cần phát huy ngay hiệu quả khi thực hiện mà không cần chờ văn bản hướng dẫn, đặc biệt là các nội dung liên quan đến quyền của người sử dụng đất như: chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số; chính sách đất đai đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam; chính sách tài chính đất đai, giá đất; cho phép người sử dụng đất được sử dụng kết hợp đa mục đích; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm khâu trung gian trong quản lý, sử dụng đất, giảm bớt chi phí tuân thủ trong tiếp cận đất đai…

Tại Quyết định số 222/QĐ-TTg ngày 5/3/2024 ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai số 31/2024/QH15, Thủ tướng Chính phủ đã phân công các bộ, ngành, địa phương chủ trì soạn thảo các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai, theo đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường được phân công chủ trì soạn thảo 10 văn bản gồm 6 Nghị định và 4 Thông tư. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tập trung nguồn lực để xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật được giao.

Đến nay, Chính phủ đã ban hành 2 Nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Đất đai gồm: Nghị định số 42/2024/NĐ-CP ngày 16/4/2024 quy định về hoạt động lấn biển và Nghị định số 71/2024/NĐ-CP ngày 27/6/2024 quy định về giá đất. Các Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai; Nghị định quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; Nghị định quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường triển khai xây dựng theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đã tiếp thu ý kiến các bộ, ngành, địa phương, các đối tượng chịu tác động thông qua việc lấy ý kiến bằng văn bản, tổ chức các hội thảo, hội nghị, lấy ý kiến trên Cổng Thông tin điện tử của Chính phủ, của bộ, ngành, lấy ý kiến thông qua Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam... Bộ Tư pháp đã thẩm định các dự thảo nghị định, các bộ đã tiếp thu, giải trình ý kiến thành viên Chính phủ, báo cáo Chính phủ đủ điều kiện để ký ban hành.

Các văn bản đã được rà soát nhiều lần, nhiều vòng, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã tổ chức rất nhiều cuộc họp trực tiếp và trực tuyến với các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội, hiệp hội, chuyên gia, nhà khoa học và đối tượng chịu tác động để hoàn thiện, đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, khả thi trong thực tiễn, bao quát đầy đủ các quy định được Luật giao, thống nhất đồng bộ với pháp luật khác có liên quan.
Về các thông tư, tại Quyết định số 222/QĐ-TTg ngày 5/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai số 31/2024/QH15, Bộ TN&MT được giao chủ trì xây dựng 4 Thông tư để quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, gồm: Thông tư quy định kỹ thuật điều tra, đánh giá đất đai; kỹ thuật bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất; Thông tư quy định về thống kê, kiểm kê đất đai và lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất; Thông tư quy định về hồ sơ địa chính, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; Thông tư quy định về nội dung, cấu trúc và kiểu thông tin cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.
Bộ đã thành lập Tổ soạn thảo các thông tư, các đơn vị đã tập trung nguồn lực để xây dựng văn bản theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, như: tổ chức soạn thảo, đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử của Chính phủ và của Bộ Tài nguyên và Môi trường để lấy ý kiến các đối tượng chịu tác động, tổ chức hội thảo, lấy ý kiến bằng văn bản các bộ, ngành, địa phương….
Hiện nay, các đơn vị đang tập trung tiếp thu, giải trình ý kiến các bộ, ngành, địa phương, các đối tượng chịu tác động, hoàn thiện dự thảo để ban hành theo thẩm quyền, bảo đảm tiến độ được giao.
Bên cạnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có nhiều văn bản đôn đốc các địa phương khẩn trương tập trung đẩy nhanh tiến độ xây dựng các văn bản thuộc thẩm quyền được giao. Đối với các văn bản thuộc thẩm quyền ban hành của bộ, ngành, địa phương phần lớn đã được các bộ, ngành, địa phương quy định chi tiết khi thực hiện Luật Đất đai 2013, việc ban hành các nội dung này được thực hiện chủ yếu trên cơ sở kế thừa, rà soát, cập nhật các quy định hiện hành.
Hiện nay, các bộ, ngành, địa phương đang gấp rút tập trung nguồn lực để xây dựng các văn bản thuộc thẩm quyền đảm bảo tiến độ, chất lượng và có hiệu lực từ ngày 1/8/2024.

Về công tác tuyên truyền, phổ biến những nội dung mới của Luật Đất đai, thời gian qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các cơ quan truyền thông tập trung tuyên truyền, phổ biến thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.
Bên cạnh đó, Bộ đã tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khai thi hành Luật Đất đai với các bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (nhiều địa phương trực tuyến đến cấp xã); chủ trì, phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội nghị phổ biến Luật Đất đai cho báo cáo viên các cấp; cùng với Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị phổ biến Luật Đất đai cho ngành Tư pháp trên toàn quốc; phối hợp Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Kiểm toán Nhà nước và các tỉnh tổ chức các Hội nghị phổ biến Luật Đất đai.
Đến thời điểm hiện nay, các địa phương trong cả nước đã cơ bản hoàn thành việc ban hành kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai; đã triển khai công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của Luật Đất đai bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, sâu rộng đến từng các cơ quan, đơn vị, hiệp hội, tổ chức chính trị xã hội, đối tượng chịu sự tác động để tạo sự thống nhất, đồng thuận trong nhận thức và trong tổ chức triển khai thực hiện để các chính sách ưu việt sớm đi vào cuộc sống.

Hiện tại, TP.HCM đang gấp rút hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền chính quyền địa phương nhằm đảm bảo tiến độ triển khai Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực từ 1/8.

Ông Nguyễn Toàn Thắng - Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM cho biết: Cuối tháng 5/2024, UBND TP.HCM đã ban hành Kế hoạch triển khai Luật Đất đai 2024 trên địa bàn thành phố. Kế hoạch đã xác định các nội dung công việc, thời hạn hoàn thành và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc tổ chức thi hành Luật.
“Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về đất đai ở địa phương, Sở TN&MT đã tập trung các giải pháp nhằm triển khai Luật Đất đai 2024 bảo đảm kịp thời, đồng bộ, thống nhất, hiệu lực, hiệu quả” - ông Nguyễn Toàn Thắng khẳng định.
Theo đó, cuối tháng 6/2024, Sở TN&MT đã tham mưu Thành ủy TP.HCM tổ chức thành công Hội nghị chuyên đề “Những nội dung, điểm mới quan trọng của Luật Đất đai 2024” cho đội ngũ cán bộ chủ chốt thành phố và cơ sở. Hội nghị do Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân trực tiếp làm báo cáo viên, với sự tham dự trực tiếp và trực tuyến của 16.000 đại biểu.
Sắp tới, TP.HCM sẽ tổ chức các hội nghị tập huấn chuyên sâu theo các chuyên đề cụ thể của Luật Đất đai, như: Thống kê, kiểm kê đất đai; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; tài chính về đất đai, giá đất…
Đặc biệt, thời gian qua, Sở TN&MT TP.HCM đã tích cực góp ý đối với dự thảo các Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai 2024 với tổng cộng 125 nội dung góp ý để tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn quản lý đất đai của thành phố.

Giám đốc Sở TN&MT Nguyễn Toàn Thắng cho biết, Bộ TN&MT đã quan tâm, xem xét tiếp thu 103/125 nội dung góp ý kiến của TP.HCM đối với dự thảo 4 Nghị định, gồm: Dự thảo Nghị định quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều Luật Đất đai; Dự thảo Nghị định quy định về điều tra cơ bản đất đai, đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai; Dự thảo Nghị định quy định về giá đất.
Song song đó, để đảm bảo tiến độ ban hành các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền của chính quyền địa phương, đến nay, Sở TN&MT đã trình UBND TP.HCM cho chủ trương đối với 11 Tờ trình đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật khi triển khai Luật Đất đai 2024. Trong đó, 2 văn bản quy định thuộc thẩm quyền ban hành của HĐND Thành phố, 9 văn bản thuộc thẩm quyền ban hành của UBND Thành phố.

Ông Nguyễn Toàn Thắng - Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM cũng cho rằng: Luật Đất đai 2024 có hiệu lực sớm hơn dự kiến 5 tháng, dẫn đến khối lượng công việc phải hoàn thành trong thời gian ngắn hơn, chắc chắn ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật triển khai, hướng dẫn thi hành Luật.
Vì vậy, theo ông Nguyễn Toàn Thắng, Sở TN&MT sẽ phải “nỗ lực gấp đôi”, dồn lực, tập trung tham mưu trình UBND thành phố sớm ban hành 11 văn bản thuộc thẩm quyền của chính quyền địa phương. Trong đó, có 1 nội dung rất quan trọng, ảnh hưởng đến vấn đề thu ngân sách và quyền lợi của người dân, doanh nghiệp là việc sửa đổi, bổ sung Bảng giá đất trên địa bàn TP.HCM sẽ được áp dụng từ ngày 1/8/2024 đến trước ngày 1/1/2026.
Ông Bùi Xuân Cường - Phó Chủ tịch UBND TP.HCM đánh giá, việc hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật để kịp thời điểm Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực là thách thức rất lớn vì thời gian còn lại rất ngắn. Vì vậy, các sở, ngành khác phải đồng hành, phối hợp chặt chẽ, kịp thời cùng với Sở TN&MT trong quá trình hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật.
“TP.HCM sẽ áp dụng thủ tục rút gọn trong ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, bởi nếu làm theo quy trình bình thường thì chắc chắn không kịp tiến độ triển khai Luật Đất đai 2024” - Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường khẳng định.
Trước mắt, TP.HCM sẽ ưu tiên gấp rút sửa đổi, bổ sung Quyết định số 2 ngày 16/1/2020 quy định về Bảng giá đất trên địa bàn TP.HCM để sẵn sàng áp dụng từ ngày 1/8/2024, nhằm đảm bảo mọi hồ sơ của người dân và doanh nghiệp được thông suốt.

Để Luật Đất đai 2024 sớm vào đi vào cuộc sống, Sở TN&MT tỉnh Quảng Nam đang cùng các sở, ngành, địa phương khẩn trương rà soát, hoàn thiện các văn bản thi hành theo thẩm quyền đúng thời hạn đề ra, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững tại các địa phương.

Ông Nguyễn Trường Sơn - Phó giám đốc Sở TN&MT tỉnh Quảng Nam cho biết, Luật Đất đai 2024 có 20 nội dung giao địa phương quy định chi tiết, gồm 3 nội dung do HĐND tỉnh và 17 nội dung do UBND tỉnh ban hành. "Để chuẩn bị các điều kiện đưa Luật Đất đai 2024 vào cuộc sống, hiện nay, Sở TN&MT đang tập trung xây dựng dự thảo, lấy ý kiến các địa phương về các quy định và chờ Nghị định hướng dẫn của Chính phủ ban hành để tổ chức thực hiện. Địa phương phấn đấu trước ngày 1/8/2024 sẽ hoàn thiện các văn bản pháp luật thuộc thẩm quyền của địa phương ngay sau khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành."- ông Sơn cho biết.
Để sớm đưa Luật Đất đai 2024 vào cuộc sống, tiếp tục thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Quảng Nam một cách bền vững, ngày 25/4, UBND tỉnh Quảng Nam đã ban hành kế hoạch tổ chức triển khai thi hành Luật Đất đai 2024 trên địa bàn với 4 nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó, tổ chức xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật do HĐND, UBND thành phố ban hành để quy định chi tiết các nội dung được giao trong Luật Đất đai 2024; tổ chức tuyên truyền, phổ biến và tập huấn; thực hiện các nhiệm vụ được giao trong Luật; củng cố, kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành TN&MT…
Trong 4 nhóm nhiệm vụ đó, công tác xây dựng thể chế, đồng bộ hệ thống văn bản quy định, hướng dẫn về đất đai của địa phương theo thẩm quyền, phù hợp với các quy định của Luật Đất đai 2024 xếp vị trí trọng tâm thứ 2, nhưng được lãnh đạo tỉnh Quảng Nam chỉ đạo sớm thực hiện, bảo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Công tác cũng được UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương chú trọng triển khai từ sớm bởi công việc này có rất nhiều nội dung, nhiệm vụ cần khẩn trương tổ chức thực hiện.
Ông Lê Văn Dũng - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng, Luật Đất đai 2024 là bộ luật quan trọng, chi phối nhiều hoạt động quản lý nhà nước trên hầu hết lĩnh vực.
Thời gian qua, nguồn tài nguyên đất đai đã góp phần rất lớn cho sự phát triển của Quảng Nam nhưng công tác quản lý đất đai còn nhiều tồn tại, bất cập... Hiện nay, một bộ phận cán bộ sợ sai phạm, né tránh cũng từ việc quản lý đất đai. Lĩnh vực này cũng là một trong những lĩnh vực có nhiều đơn thư, kiến nghị thời gian qua...
Vì vậy, việc thi hành Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/8/2024) sẽ giúp chính quyền các địa phương khắc phục nhiều khó khăn, hạn chế, giải quyết được các vấn đề còn tồn tại của Luật Đất đai 2013.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đề nghị các cấp ủy trực thuộc Tỉnh ủy, người lãnh đạo cấp ủy phải tăng cường chỉ đạo tập trung cho công tác tuyên truyền, phổ biến nội dung Luật Đất đai 2024, xem đây là nhiệm vụ trọng tâm để góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân trong quá trình tổ chức thực hiện.
Đồng thời, sớm thể chế hóa quy định của Luật Đất đai 2024 bằng các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền của cơ quan, triển khai thực hiện tại địa phương, đặc biệt không để khoảng trống pháp lý trong quá trình thực hiện giao thoa giữa Luật mới và cũ.
Giao sở TN&MT, Sở Tư pháp và UBND các huyện, thị xã, thành phố phối hợp tốt trong tuyên truyền, phổ biến các điểm mới của Luật Đất đai 2024 một cách thường xuyên, liên tục. Sở TN&MT, Sở NN&PTNT có trách nhiệm phối hợp tham mưu cho UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để triển khai thực hiện kịp thời Luật Đất đai 2024.
“Đây là những nội dung cần thiết các cấp, ngành, địa phương của tỉnh Quảng Nam phải thực hiện trong thời gian đến để đảm bảo triển khai kịp thời và đồng bộ Luật Đất đai 2024 đã được Quốc hội có phép có hiệu lực từ ngày1/8/2024. Qua đó, phát huy cao nhất nguồn lực đất đai, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh một cách bền vững”- Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Văn Dũng nhấn mạnh.

Bài: Trường Giang - Nguyễn Quỳnh -Võ Hà - Lan Anh Trình bày: Dũng Thi