Theo đó, Kết luận số 08/KL-TTT ngày 24/7/2019 của Thanh tra tỉnh Quảng Nam đã công bố, công tác quản lý và sử dụng các nguồn kinh phí đầu tư XDCB từ năm 2013 đến năm 2017 tại Ban Quản lý (BQL) Khu kinh tế mở (KTM) Chu Lai với loạt sai phạm, nhiều tổ chức, cá nhân có liên quan sai phạm phải chịu trách nhiệm.
Trong đó, về nội dung việc tận thu cát thừa tại dự án phòng chống lụt bão, đường cứu hộ, cứu nạn huyện Thăng Bình, huyện Núi Thành và TP. Tam Kỳ chỉ rõ những dấu hiệu nhằm mục đích “ưu ái” cho doanh nghiệp, dẫn đến thất thoát ngân sách nhà nước. Có dấu hiệu buông lỏng công tác quản lý làm thất thoát lớn tài sản của Nhà nước, cố ý làm trái quy định của Nhà nước.
Hô biến cát trắng thành “cát san nền”
Ngày 15/10/2015, Sở Tài chính tỉnh Quảng Nam có tờ trình gửi UBND tỉnh Quảng Nam đề nghị phê duyệt giá khởi điểm bán cát tận thu từ dự án trên. Trong đó, chủng loại cát tận thu để tính giá bán là “cát san nền”. Đơn giá sau khi trừ các khoản chi phí là 23.097 đồng/m3 (làm tròn 23.000 đồng/m3).
Ngày 21/10/2015, UBND tỉnh Quảng Nam có quyết định phê duyệt giá khởi điểm bán cát tận thu từ dự án trên là 23.000 đồng/m3.
Ngày 28/11/2015, khối lượng cát thừa còn lại phục vụ đấu giá được Phòng Kế hoạch Tài chính, Ban quản lý dự án hạ tầng (thuộc BQL Khu KTM Chu Lai) và Tập đoàn Thai Group xác định là 857.315 khối.
 |
|
Việc tận thu cát trắng tại dự án phòng chống lụt bão, đường cứu hộ, cứu nạn đem bán gây thất thoát nhiều tỷ đồng. |
Ngày 6/4/2016, Ban Quản lý Khu KTM Chu Lai và Trung tâm Dịch vụ Bán đấu giá tài sản Quảng Nam (Sở Tư pháp tỉnh Quảng Nam) ký Hợp đồng số 28/HĐ-BĐG với tổng khối lượng cát tận thu của dự án trên là 857.315 khối và giá khởi điểm là 19.718.245.000 đồng. Hình thức bán đấu giá là: Bán trọn gói, không kiểm đếm khi bàn giao tài sản.
Đến ngày 6/6/2016, UBND tỉnh Quảng Nam quyết định phê duyệt kết quả đấu giá tài sản cát tận thu trên. Công ty cổ phần Đầu tư Thủy điện Quảng Nam (công ty con của Tập đoàn Thai Group) trúng đấu giá với tổng khối lượng cát là 857.315 khối, giá trúng thầu là 19.769.300.000 đồng. Chênh lệch với giá khởi điểm là 51.055.000 đồng (tương đương gần 59 đồng/1 khối cát)!.
Điều đáng nói, ngày 5/9/2016, BQL Khu KTM Chu Lai gửi tờ trình đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam điều chỉnh kết quả trúng đấu giá trước đó (6/6/2016) với khối lượng cát tận thu bán đấu giá là 645.602 khối, giá trị trúng đấu giá là 14.887.300.000 đồng.
Ngoài ra, ngày 12/11/2018, BQL Khu KTM Chu Lai có văn bản gửi Công ty cổ phần Đầu tư Thủy điện Quảng Nam (là công ty trúng đấu giá cát tận thu) về việc nộp tiền bán cát tận thu từ dự án trên. Lúc này khối lượng cát lại tụt xuống còn 499.609,78 khối, với số tiền là 11.521.001.527 đồng.
“Như vậy so với kết quả đấu giá ban đầu, sau 2 lần xác định lại khối lượng, khối lượng cát mất đi là 357.705,22 khối, tương ứng với số tiền bị thất thoát 8.248.522.000 đồng”, kết luận thanh tra.
Nghĩa vụ nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường của 857.315 khối cát là hơn 7,7 tỷ đồng, đến thời điểm hiện nay, BQL Khu KTM Chu Lai vẫn chưa thực hiện nộp.
Thanh tra tỉnh Quảng Nam kết luận thời điểm xác nhận khối lượng cát này là ngày 28/11/2015, khi đó các gói thầu đã hoàn thành các hạng mục công việc, đã nghiệm thu và dừng thi công như hiện nay. Đến ngày 27/3/2016, cả 3 gói thầu Thăng Bình, Tam Kỳ và Núi Thành được thông xe.
 |
|
Dự án phòng chống lụt bão, đường cứu hộ, cứu nạn với tổng vốn đầu tư 2.540 tỷ đồng, do Tập đoàn Xuân Thành làm tổng thầu thi công, khởi công vào 21/3/210. |
Như vậy, khối lượng 857.315 khối cát là khối lượng cát còn lại sau khi đã tận dụng 211.713 khối cát để đắp nền, vỉa hè được UBND tỉnh Quảng Nam cho phép tại Thông báo số 371 ngày 8/10/2014. Trong hồ sơ phân khai khối lượng để lập lại dự toán thể hiện việc đắp cát tận dụng đã hoàn thành trước tháng 3/2016.
Chênh lệch giá, thất thoát hơn 124 tỷ đồng.
Đối với việc xác định chủng loại cát tận thu, kết luận thanh tra cũng nêu rõ, ngày 18/3/2015 Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam có báo cáo số 95 đề nghị UBND tỉnh xem xét cho phép BQL Khu KTM Chu Lai tổ chức bán thanh lý khối lượng cát dôi ra đã tập kết tại bãi thải Sông Đầm và chỉ đạo BQL Khu KTM Chu Lai xác định cụ thể khối lượng cát dôi ra đã tập kết tại bãi thải để xây dựng phương án giá cụ thể đối với từng khoáng sản (cát san lấp, cát xây dựng công trình, cát trắng…). Tuy nhiên trong quá trình triển khai thực hiện, BQL Khu KTM Chu Lai đã không thực hiện phân loại và xây dựng phương án giá cụ thể đối với từng loại khoáng sản.
Kết luận thanh tra còn cho biết trong toàn bộ khối lượng cát tận thu từ dự án phòng chống lụt bão, đường cứu hộ, cứu nạn huyện Thăng Bình, huyện Núi Thành và TP. Tam Kỳ có khối lượng 51.398 khối cát do Công ty TNHH Phú Long thực hiện theo giấy phép tận thu trước đó là cát trắng và đã được Công ty TNHH Phú Long bán cho Công ty cổ phần Kính Cường lực Việt Hoàng – Chu Lai (mã số thuế: 40003567454, địa chỉ KCN Bắc Chu Lai) theo các hợp đồng mua bán và hóa đơn GTGT là cát trắng.
Đối với 857.315 khối cát trúng đấu giá của Công ty cổ phần Đầu tư Thủy điện Quảng Nam. Ngày 9/9/2016 (trước khi ký hợp đồng mua bán tài sản đấu giá với BQL Khu KTM Chu Lai ngày 10/10/2016), Công ty cổ phần Đầu tư Thủy điện Quảng Nam và Công ty cổ phần Kính nổi Chu Lai – INDEVCO tiến hành ký hợp đồng số 78/HĐKT/CFG-QN về việc mua bán khối lượng cát trắng.
Trong đó, hai bên thống nhất mua bán khối lượng cát trắng được lấy từ tài sản trúng đấu giá cát tận thu tại dự án đường cứu hộ, cứu nạn huyện Thăng Bình, huyện Núi Thành và TP Tam Kỳ. Khối lượng dự kiến đến hết tháng 12/2016 là lớn hơn hoặc bằng 100.000 khối cát. Đơn giá 140.000 đồng/tấn (tương ứng 168.000 đồng/m3 - Tỷ trọng 1,2 tấn/ m3), giá này không bao gồm thuế VAT.
“Mặt khác, sau khi đã bán cho các đơn vị, hiện nay còn lại khoảng 7.000 khối cát vét bãi, Công ty cổ phần Đầu tư Thủy điện Quảng Nam bán toàn bộ khối lượng cát còn lại này cho Công ty TNHH Phú Long, theo Hợp đồng ký giữa hai bên là cát tận thu, không ghi chủng loại. Đơn giá bán tại bãi thải Sông Đầm là 50.000 đồng/m3. Hiện nay khối lượng cát này đang còn tại bãi thải Sông Đầm, qua mắt thường cũng có thể thấy đa số đây là cát trắng”, kết luận thanh tra.
 |
|
Qua mắt thường cũng có thể thấy đa số đây là cát trắng nhưng đưa ra bán đấu giá lại là cát san nền với giá chỉ 23.000 đồng/1m3. |
Thanh tra tỉnh Quảng Nam còn nhấn mạnh: “Ngoài việc bán cát tận thu cho hai đơn vị Công ty cổ phần Kính nổi Chu Lai – INDEVCO và Công ty TNHH Phú Long, Thanh tra tỉnh không biết được khối lượng cát còn lại Công ty cổ phần Đầu tư Thủy điện Quảng Nam bán cho đơn vị nào vì nội dung này nằm ngoài phạm vi thanh tra. Như vậy, Thanh tra tỉnh nhận thấy việc xác định chủng loại cát tận thu là cát san lấp tại Biên bản kiểm tra hiện trường ngày 12/3/2015 của BQL Khu KTM Chu Lai, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên-Môi trường, Sở Xây dựng, Ban quản lý dự án hạ tầng và phản ánh trên hồ sơ bán đấu giá của BQL Khu KTM Chu Lai là không đúng”.
Thanh tra tỉnh Quảng Nam kết luận, BQL Khu KTM Chu Lai đã tham mưu UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt điều chỉnh kết cấu nền đường đào, cho phép đào thêm 50cm lớp cát tự nhiên để thay bằng lớp đất cấp phối đồi đầm chặt K95 dày 50cm vào dưới lớp đất cấp phối đồi đầm chặt K98 dày 50cm, khi không có hồ sơ luận chứng kinh tế kỹ thuật, mặc dù kết cấu này đã được Sở GT-VT Quảng Nam khuyến cáo là quá dư về an toàn và làm tăng kinh phí dự án.
Kết cấu nền đường của 2 công trình nêu trên đã được UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt điều chỉnh vào ngày 4/9/2012 và ngày 10/9/2012. Theo đó, UBND tỉnh Quảng Nam cho phép điều chỉnh kết cấu nền đường thay đổi lớp đất không thích hợp bằng lớp cấp phối đất đồi K95 dưới lớp cấp phối đất đồi K98 trong phạm vi các đoạn có nền đường đào, nhưng Chủ đầu tư và các đơn vị liên quan đã cố tình bóc hết 50cm (Cát) toàn tuyến đường dẫn đến phát sinh chi phí cho công việc đào, vận chuyển cát đi đổ, vận chuyển đất về đắp số tiền trên là 40 tỷ đồng.
Theo những con số mà kết luận thanh tra đã nêu, do xác định không đúng chủng loại, để chênh lệch giữ giá mua và bán là 145.000 đồng, vậy cũng có nghĩa số tiền thất thoát tương đương: 145.000đồng x 857.315m3 = 124.310.675.000 đồng (hơn 124 tỷ đồng).
Tại sao không xác định đúng từng chủng loại cát để bán làm tăng giá trị về cho ngân sách Nhà nước? Vì lý do gì phải thay đổi thiết kế đã được phê duyệt, đào bóc thêm 50cm lớp cát tự nhiên toàn tuyến, thay vào đó là đất cấp phối đồi đầm chặt K95, làm tăng thêm kinh phí dự án? Những thắc mắc trên chỉ những người trong cuộc mới biết rõ bản chất của vấn đề.
