Ông Vi Minh Hoài, Chủ tịch UBND xã Tường Phong cho biết: Khoảng tháng 1/2022, qua nắm bắt thông tin từ nhân dân, Tổ kiểm tra của UBND xã Tường Phong đã kiểm tra, phát hiện 2 đối tượng điều khiển máy xúc có hành vi đào bới để khai thác than, nhưng không xuất trình được giấy tờ cho phép khai thác khoáng sản. Tổ công tác đã kịp thời đình chỉ hoạt động vi phạm, đưa máy xúc ra khỏi khu vực khai thác, xây rào khoanh khu vực khai thác để quản lý, bảo vệ với diện tích khoảng 1.500m2.
Than sau khi khai thác được vận chuyển về tập kết tại khu vực bản Tân Kiểng, xã Mường Do (cách điểm khai thác khoảng 6km). Tại đây, các đối tượng đã san gạt đất với lý do mở rộng đường giao thông, dải lót đường chống trơn trượt và thực hiện san gạt bãi tập kết trên phần đất của các hộ gia đình với diện tích khoảng 500m2.
Ông Lường Văn Vương, Chủ tịch UBND xã Mường Do thông tin: Khi nhận được thông tin phản ánh của người dân về việc tập kết than trái phép trên địa bàn, UBND xã đã kiểm tra, xác minh chủ diện tích đất tập kết khoáng sản trái phép. Qua đó, bước đầu xác định được khu đất này thuộc quy hoạch đất rừng phòng hộ nhưng chưa có rừng, đang giao cho cộng đồng bản quản lý.
UBND 2 xã đã thống nhất xây dựng kế hoạch và quy chế phối hợp để tuần tra, kiểm soát việc khai thác than trái phép trên địa bàn. Giao lực lượng công an, quân sự 2 xã tổ chức tuần tra, kiểm soát chặt chẽ các đối tượng, phương tiện ra vào khu vực mỏ than. Xã Tường Phong đã cử 1 tổ tuần tra, kiểm soát gồm 4 đồng chí, phối hợp với công an, dân quân xã Mường Do duy trì trực 24/24 giờ tại khu vực khai thác than trái phép.
Ông Đào Văn Nguyên, Chủ tịch UBND huyện Phù Yên cho biết: Sau khi nhận được báo cáo từ cấp xã về tình hình khai thác, vận chuyển, tàng trữ khoáng sản than trái phép, UBND huyện đã chỉ đạo Công an huyện, xã Mường Do, xã Tường Phong khẩn trương tổ chức kiểm tra, xác minh, xử lý vi phạm theo thẩm quyền, báo cáo UBND huyện theo quy định.
Tại khu vực này không có điểm mỏ nào trong quy hoạch và được cấp phép. Trước đây, khi làm đường thì có xuất lộ vỉa khoáng sản, song, chưa được đánh giá cụ thể về trữ lượng.
Ngày 8/3, UBND huyện đã thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành tổ chức kiểm tra, xác minh thực địa khu vực có khoáng sản than. Tại xã Tường Phong, khu vực có mỏ than thuộc đất rừng phòng hộ do UBND xã quản lý. Khu vực có vỉa than lộ thiên nằm sát đường từ bản Suối Pai, xã Huy Tường đi bản Tân Kiểng, xã Mường Do đã được UBND xã Tường Phong quây hàng rào tre để bảo vệ (hiện đã xây tường gạch bao quanh khu vực có than). Xung quanh khu vực không có dân cư, có 2 lán nương của nhân dân dựng cách đây nhiều năm nằm cách khu vực khai thác khoảng 500m (đã yêu cầu tháo dỡ); không có hiện tượng đào bới hoặc chặt phá rừng. Tại xã Mường Do, không còn hiện tượng tập kết và vận chuyển than qua địa bàn.
Đến ngày 16/3, Chủ tịch UBND huyện tiếp tục ban hành Quyết định thành lập Đoàn liên ngành kiểm tra, xử lý việc thăm dò, khai thác, vận chuyển, tàng trữ khoáng sản trên địa bàn. Đoàn kiểm tra đã tăng cường kiểm tra, báo cáo kết quả về Thường trực Huyện ủy, UBND huyện hàng tuần hoặc khi có sự việc phát sinh. Đến nay, trên địa bàn các xã, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản đã được chấn chỉnh, không còn hiện tượng khai thác, vận chuyển, tàng trữ khoáng sản trái phép.
Theo Chủ tịch UBND huyện Phù Yên, một trong những khó khăn trong công tác xử lý vi phạm là có tình trạng một số hộ gia đình gần khu vực có biểu hiện tiếp tay, cảnh báo cho các đối tượng nên gây khó khăn trong việc kịp thời phát hiện, xử lý các đối tượng. Cộng thêm, do khu vực khai thác xa khu dân cư, địa hình rộng lớn, phức tạp, đi lại khó khăn, các đối tượng khai thác, vận chuyển chủ yếu hoạt động lén lút vào ban đêm, lúc thời tiết mưa gió, các ngày nghỉ, ngày lễ, ngày tết...
Hiện nay, UBND huyện đã chỉ đạo các xã trong khu vực có khoáng sản tăng cường tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân không tham gia, không tiếp tay cho các đối tượng khai thác, mua bán, tàng trữ, vận chuyển khoáng sản trái phép; yêu cầu các hộ có liên quan ký cam kết chấp hành theo quy định. Tổ chức lực lượng khôi phục lại hiện trạng các khu vực đã có hiện tượng khai thác, tập kết, tàng trữ than trái phép.
Giao lực lượng công an tăng cường tuần tra, xử lý các phương tiện phục vụ hoạt động khai thác khoáng sản trái phép, vận chuyển gây ô nhiễm môi trường, vượt quá trọng tải gây hư hại hệ thống giao thông và xử lý nghiêm các điểm tập kết khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp; tiếp tục kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động khoáng sản trái phép; làm tốt công tác nắm tình hình, chủ động phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với các đối tượng hoạt động khai thác, vận chuyển, tập kết, tàng trữ, kinh doanh khoáng sản trái phép.
Cùng với đó, Chủ tịch UBND 2 xã Tường Phong, Mường Do phải thực hiện nghiêm các nội dung đã ký cam kết giữa Chủ tịch UBND xã với Chủ tịch UBND huyện trong công tác quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường trên địa bàn. Xem xét kiểm điểm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân nếu để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép nhưng không xử lý vi phạm theo quy định.