Phòng, chống thiên tai tại Bắc Kạn: Khắc phục hậu quả thiên tai theo phương châm bốn tại chỗ

Tham gia Đoàn kiểm tra có đại diện lãnh đạo một số đơn vị trực thuộc Bộ TN&MT; đại diện lãnh đạo Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT, Văn phòng Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (TKCN), Cục Đường bộ Việt Nam.

Tiếp và làm việc với Đoàn kiểm tra, về phía UBND tỉnh Bắc Kạn có ông Nông Quang Nhất, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự; Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn tỉnh Bắc Kạn (Ban Chỉ huy tỉnh); đại diện lãnh đạo một số Sở, ngành của tỉnh, thành viên Ban Chỉ huy về PCTT tỉnh, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy về PCTT tỉnh.

Chú trọng khắc phục hậu quả, tái thiết sau thiên tai

Báo cáo công tác chỉ đạo, triển khai các hoạt động PCTT năm 2022 của tỉnh Bắc Kạn, ông Nguyễn Trọng Uyên - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh, thành viên Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự; Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn tỉnh Bắc Kạn cho biết: Trong 6 tháng đầu năm 2023, có 10 đợt mưa, gió lốc, sét tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh gây thiệt hại về người, tài sản của người dân và công trình. Thiên tai làm 2 người thiệt mạng, gây thiệt hại 183 nhà, 2.672 ha nông, lâm nghiệp, 1,2 ha thủy sản, làm hư hỏng 4 công trình thủy lợi; hơn 73.185 m3 đất, đá sạt lở, bồi lấp; 1 cột điện bị gẫy đổ. Ước tính thiệt hại về tài sản, hoa màu do thiên tai gây ra khoảng 41.000 triệu đồng.

Khi xảy ra thiên tai, các đơn vị, địa phương, người dân đã chủ động khắc phục hậu quả để sớm ổn định đời sống, khôi phục sản xuất,… Đối với thiệt hại về người, các cấp chính quyền, đoàn thể tổ chức thăm hỏi, hỗ trợ, động viên, huy động lực lượng giúp gia đình có người chết làm các thủ tục mai táng, chính quyền địa phương hỗ trợ chế độ theo quy định của nhà nước.

Đối với thiệt hại về nhà ở, sản xuất của nhân dân, chính quyền địa phương và người dân đã huy động các lực lượng tại chỗ để giúp nhân dân dọn dẹp, sửa chữa, dựng lại nhà cửa; hỗ trợ ổn định đời sống; hỗ trợ nhân lực để chăm sóc cây trồng, cung ứng giống vật tư nông nghiệp để gieo cấy lại hoặc chuyển sang cây trồng khác phù hợp với thời vụ.

Đối với thiệt hại về cơ sở hạ tầng, UBND tỉnh, các cơ quan, đơn vị chủ động huy động lực lượng, nguồn lực được giao để khắc phục khẩn cấp, đảm bảo công tác chỉ đạo điều hành của Ban chỉ huy các cấp, sớm ổn định đời sống người dân bị ảnh hưởng. Trong 6 tháng đầu năm 2023, UBND tỉnh đã phân bổ kinh phí khắc phục hậu thiên tai, đảm bảo giao thông bước 1, trên 14 tuyến đường tỉnh Bắc Kạn với tổng số tiền gần 8,7 tỷ đồng.

Đối với nguồn vốn Trung ương hỗ trợ 40 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách để hỗ trợ kinh phí, khắc phục hậu quả thiên tai 10 tháng đầu năm 2022, UBND tỉnh đã phân bổ cho các đơn vị địa phương tổ chức thực hiện tại Quyết định số 386/QĐ-UBND ngày 10/3/2023 (gồm 2 công trình), đến nay các công trình đang thực hiện các bước đầu tư.

Tỉnh Bắc Kạn đề xuất Ban chỉ đạo Quốc gia về PCTT xem xét, cân đối nguồn kinh phí hỗ trợ tỉnh Bắc Kạn xây dựng các trạm khí tượng thủy văn (KTTV) tự động chuyên dùng theo lộ trình quy hoạch tổng thể mạng lưới quan trắc tài nguyên và môi trường quốc gia đến năm 2020; xây dựng quy định mực nước tương ứng với cấp báo động lũ tại vị trí trên các sông thuộc địa bàn tỉnh quản lý chưa được quy định trong Quyết định số 05/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; hỗ trợ kinh phí đầu tư xây dựng trạm quan trắc môi trường tự động nước lưu vực sông trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn và trạm quan trắc môi trường không khí trên địa bàn thành phố Bắc Kạn; bố trí kinh phí thực hiện việc nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện cho các Trạm KTTV trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn thuộc mạng lưới các Đài KTTV quốc gia.

Đề xuất hỗ trợ kinh phí để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra

Tại buổi làm việc, các thành viên của Đoàn kiểm tra đã đánh giá cao công tác PCTT cấp tỉnh của Bắc Kạn theo Bộ chỉ số. Cụ thể, kết quả đánh giá Bộ chỉ số công tác PCTT cấp tỉnh năm 2022 gồm 4 nhóm tiêu chí với 24 tiêu chí chính và 52 tiêu chí thành phần, tổng điểm: 94,25 /100 điểm. Bên cạnh đó, cũng có nhiều ý kiến trao đổi về ứng phó với trượt lở; tăng cường phối hợp diễn tập PCTT; triển khai các chương trình kế hoạch của tỉnh về công tác PCTT; thực hiện tốt công tác khắc phục hậu quả thiên tai đảm bảo đúng mục đích, đối tượng và hiệu quả nguồn kinh phí…

Ông Hoàng Đức Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV, thành viên Đoàn kiểm tra cho biết: “Tổng cục sẽ tăng cường hỗ trợ tỉnh về kỹ thuật, chuyên môn, tư vấn vị trí đối với các trạm KTTV tự động chuyên dùng, đồng thời cũng sẽ hỗ trợ tỉnh về kinh nghiệm, mô hình để triển khai xây dựng quy định mực nước tương ứng với cấp báo động lũ. Trong thời gian tới, Bắc Kạn có thể ứng phó với các loại hình thiên tai nguy hiểm nhất như dông, lốc, sét ở thời điểm giao mùa và lũ quét, sạt lở đất trong mùa mưa lũ, do vậy tỉnh cần lưu ý và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị KTTV và các đơn vị về PCTT tại địa phương”.

Tiếp thu ý kiến của các thành viên trong Đoàn công tác, ông Nông Quang Nhất, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn cho biết thời gian qua Ban Chỉ huy tỉnh đã chỉ đạo cung cấp các bản tin dự báo về mưa bão cảnh báo lũ, rét hại, nắng nóng… thông tin đến các địa phương chính xác kịp thời để có phương án phòng tránh hạn chế thấp nhất các thiệt hại do thiên tai gây ra; chỉ đạo các đơn vị, địa phương liên quan thực hiện tốt phương án PCTT năm 2023, phương án ứng phó thiên tai theo cấp độ rủi ro thiên tai đã được UBND tỉnh phê duyệt, thực hiện chế độ thông tin báo cáo kịp thời chính xác theo quy định; thực hiện công tác phòng tránh, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai theo phương châm bốn tại chỗ.

Để thực hiện phát triển kinh tế xã hội bền vững, giảm thiệt thiệt hại do thiên tai gây ra, Ban Chỉ huy tỉnh đề xuất Đoàn công tác của Ban chỉ đạo Quốc gia về PCTT báo cáo Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, Ngành Trung ương quan tâm xem xét hỗ trợ kinh phí khoảng 45 tỷ đồng xử lý sạt lở tại Tổ 1, thị trấn Đồng Tâm, huyện Chợ Mới để đảm bao an toàn tính mạng cho 20 hộ dân và việc đi lại trên QL3 đoạn qua thị trấn Đồng Tâm.

Ban Chỉ huy tỉnh cũng mong muốn Ban chỉ đạo Quốc gia về PCTT hỗ trợ kinh phí để đầu tư xây dựng các công trình chống sạt lở bờ sông, suối, trước mắt là 16 công trình khu vực sạt lở bờ sông, suối đặc biệt nguy hiểm nhưng chưa được bố trí vốn để đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh để từng bước tăng cường năng lực cho công tác PCTT, bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản của nhân dân, ổn định phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Ban Chỉ huy tỉnh kiến nghị Ban chỉ đạo Quốc gia về PCTT hỗ trợ đào tạo nâng cao năng lực, kỹ năng cơ bản và các trang thiết bị cần thiết cho đội xung kích PCTT cấp xã để đảm bảo việc tham gia xử lý, ứng cứu, khắc phục hậu quả thiên tai, hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra; tổ chức các lớp tập huấn đào tạo giảng viên cấp tỉnh.

Phát biểu kết luận tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành đánh giá Ban Chỉ huy tỉnh đã xác định rõ những công việc phải tiếp tục triển khai trong thời gian tới, như thực hiện công tác phòng tránh, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai theo phương châm bốn tại chỗ. Ban Chỉ huy tỉnh đã rà soát những điểm có nguy cơ cao các loại hình thiên tai có thể xảy ra, nhưng cần xác định phương án cụ thể hơn đối với các điểm này, hướng dẫn chi tiết công việc của các đội xung kích ở 108 xã, phường trong những tình huống thiên tai khẩn cấp cụ thể.

Thứ trưởng đề nghị Tổng cục KTTV lấy Bắc Kạn là tỉnh thí điểm cho hệ thống cảnh báo chi tiết mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất; chú trọng cảnh báo cho hơn 460 điểm có nguy cơ, nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở, ngập lụt mà tỉnh đã xác định được. Thứ trưởng cũng yêu cầu địa phương phối hợp với Tổng cục KTTV và Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản theo dõi, quan trắc các điểm trên.

Tuy nhiên, Thứ trưởng cho rằng bên cạnh các giải pháp công trình cần có những giải pháp phi công trình. Thứ trưởng dẫn chứng giải pháp nghiên cứu dịch chuyển các khối trượt ở Nhật Bản, có thể áp dụng vào nghiên cứu tại Bắc Kạn.