Phổ biến, triển khai thực hiện quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu

Lộ trình thực hiện EPR

Ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ TN&MT cho biết, Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã thay đổi cách tiếp cận về EPR. Theo đó, nhà sản xuất, nhập khẩu có hai loại trách nhiệm là trách nhiệm tái chế đối với sản phẩm, bao bì áp dụng đối với sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế và trách nhiệm xử lý chất thải áp dụng đối với sản phẩm, bao bì chứa chất độc hại, khó có khả năng tái chế hoặc gây khó khăn cho thu gom, xử lý.

Đối với loại trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì áp dụng đối với các nhóm sản phẩm như: pin, ắc quy; điện, điện tử; săm, lốp; dầu nhớt; phương tiện giao thông và nhóm bao bì, nhà sản xuất, nhập khẩu sẽ thực hiện tái chế từ năm 2024 trở đi. Nhà sản xuất, nhập khẩu được lựa chọn một trong hai hình thức là tự mình tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì.

Nếu nhà sản xuất, nhập khẩu lựa chọn tự mình tổ chức tái chế thì có thể tự thực hiện tái chế hoặc thuê đơn vị tái chế để thực hiện tái chế hoặc ủy quyền cho tổ chức trung gian để tổ chức thực hiện tái chế hoặc kết hợp các cánh thức nêu trên. Nếu nhà sản xuất, nhập khẩu không tự mình tổ chức tái chế mà lựa chọn đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế thì nhà sản xuất, nhập khẩu sẽ đóng tiền theo định mức tái chế (Fs) do Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Đối với loại trách nhiệm xử lý chất thải áp dụng đối với các nhóm sản phẩm như: Pin dùng một lần; tã lót, bỉm, băng vệ sinh, khăn ướt dùng một lần; kẹo cao su; thuốc lá; các sản phẩm có thành phần nhựa tổng hợp, nhà sản xuất nhập khẩu thực hiện trách nhiệm này từ năm 2022 bằng cách đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ các hoạt động thu gom, xử lý chất thải.

Ông Phan Tuấn Hùng cho biết thêm, việc tiếp nhận, sử dụng đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế hay hỗ trợ xử lý chất thải phải bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, đúng mục đích. Việc tiếp nhận, sử dụng tiền đóng góp tài chính hỗ trợ tái chế, xử lý chất thải phải được công khai hằng năm trước ngày 31/3 của năm tiếp theo và có sự tham gia quyết định, giám sát bởi đại diện của các nhà sản xuất, nhập khẩu.

Tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý thực hiện EPR

Để triển khai quy định EPR, Bộ TN&MT đang khẩn trương soạn thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành định mức chi phí tái chế (Fs) đối với các loại sản phẩm, bao bì và Thông tư của Bộ trưởng Bộ TN&MT ban hành Quy chế quản lý, sử dụng tiền đóng góp tài chính của nhà sản xuất, nhập khẩu vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế, xử lý chất thải.

Trình bày rõ khái quát Quy chế quản lý, sử dụng tiền đóng góp tài chính, ông Nguyễn Thi, Chuyên viên Vụ Pháp chế cho biết, theo dự thảo Quy chế quản lý, sử dụng tiền đóng góp tài chính của nhà sản xuất, nhập khẩu vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam, các hoạt động thu gom, phân loại sản phẩm, bao bì phục vụ tái chế và hoạt động tái chế sản phẩm, bao bì sẽ được hỗ trợ kinh phí từ Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam. Ngoài ra, các hoạt động xử lý chất thải như thu gom, xử lý chất thải sinh hoạt; thu gom, xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật; các sáng chế, công nghệ xử lý chất thải sinh hoạt được công nhận sẽ được hỗ trợ kinh phí từ Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam.

Trong khi đó, định mức chi phí tái chế là trách nhiệm tài chính của nhà sản xuất, nhằm đảm bảo rằng một tỷ lệ phù hợp sản phẩm thải bỏ được thu gom, lưu giữ, xử lý và tái chế đúng cách thông qua việc hỗ trợ hoạt động tái chế sản phẩm, bao bì. Định mức này nhằm hỗ trợ việc chuyển đổi dòng vật chất thải từ các hoạt động tái chế không chính thức sang các doanh nghiệp tái chế chính quy; hỗ trợ việc chuyển đổi vật liệu xanh, thân thiện với môi trường, dễ phân loại, thu gom, tái chế và tái sử dụng, giảm khối lượng sản phẩm, bao bì, giảm lượng hóa chất, vật liệu nguy hại sử dụng; hỗ trợ chi phí bảo vệ môi trường đối với hệ thống thu gom và doanh nghiệp tái chế.

Theo các chuyên gia, định mức chi phí tái chế hiện nay được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn ở Việt Nam là chủ yếu tập trung vào chi phí tái chế cơ bản. Hai tiếp cận xây dựng định mức chi phí tái chế được giới thiệu gồm: Xác định Fs thông qua chi phí tái chế cơ bản của vật liệu và xác định Fs thông qua chi phí tái chế cơ bản và các hệ số điều chỉnh.

Cũng tại Hội thảo, đại diện nhóm soạn thảo của Bộ TN&MT đã giới thiệu, giải đáp nhiều thắc mắc, câu hỏi cụ thể của các hiệp hội, doanh nghiệp trong thực hiện quy định trách nhiệm của nhà sản xuất, nhập khẩu. Đồng thời, tiếp thu nghiêm túc các ý kiến đóng góp của đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp trong quá trình xây dựng, hoàn thiện các Quyết định và Thông tư trên.