Phát huy vai trò, trí tuệ của các chuyên gia vào dự án Luật Đất đai (sửa đổi)

Khương Trung| 10/03/2023 14:18

(TN&MT)- Sáng 10/3, Phiên họp thứ V Hội đồng khoa học của Ủy ban Thường vụ Quốc hội góp ý về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) diễn ra tại Nhà Quốc hội. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định chủ trì Phiên họp.

Dự phiên họp có Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Khoa học của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Khắc Định; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải; Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lập pháp Nguyễn Văn Hiển cùng các thành viên Hội đồng khoa học của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

small_pct-nk-dinh1.jpg
Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Khoa học của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Khắc Định; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải chủ trì phiên họp

Cùng tham gia phiên họp có Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Thị Phương Hoa; còn có khách mời là đại diện lãnh đạo các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội Luật Gia Việt Nam, Trường Đại học Luật Hà Nội cùng đại diện các cơ quan hữu quan. Tiếp đến, Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Khoa học của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Khắc Định sẽ phát biểu khai mạc phiên họp.

Phát biểu khai mạc phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định – Chủ tịch Hội đồng khoa học của UBTVQH cho biết, tiếp nối không khí, tinh thần khoa học của Hội đồng khoa học của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong năm 2022 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao, thực hiện tốt chương trình đề ra, tổ chức các phiên họp theo đúng kế hoạch, theo đó năm 2023 Hội đồng khoa học dự kiến tổ chức 4 phiên họp. Đây là phiên họp đầu tiên của năm 2023 với chủ đề “Góp ý dự thảo Luật đất đai (sửa đổi)”.

small_pct-nk-dinh.jpg
Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Khoa học của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) là dự án Luật lớn, có ý nghĩa, tầm quan trọng đặc biệt trong đời sống kinh tế-xã hội của đất nước. Dự thảo Luật đã được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022) và sẽ được Quốc hội tiếp tục cho ý kiến lần thứ hai tại Kỳ họp thứ 5 (tháng 05/2023) trước khi xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023).

Hiện nay các cơ quan trong toàn hệ thống đang tiến hành lấy ý kiến Nhân dân về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ kết thúc vào ngày 15/3 tới đây. Qua tổng hợp bước đầu cho biết đến nay đã nhận được rất nhiều các ý kiến góp ý, các ý kiến nhiều chiều và đa dạng.

Trước đó vào ngày 26/8/2022, Hội đồng khoa học của UBTVQH đã phối hợp với các cơ quan hữu quan tổ chức Hội thảo “Góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) theo Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của BCHTW Đảng khóa XIII”. Hôm nay, Hội đồng khoa học của UBTVQH tiếp tục tổ chức Phiên họp nhằm huy động, phát huy vai trò, trí tuệ của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý trên các lĩnh vực tham gia vào việc đóng góp ý kiến, hoàn thiện Dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Hội thảo là chuỗi hoạt động khoa học của giới khoa học không chỉ của Hội đồng khóa học UBTVQ mà của giới khoa học trong cả nước góp phần thực hiện tăng thêm tính khoa học trong các hoạt động Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định bày tỏ mong muốn tại Hội thảo lần này các chuyên gia cả trong và ngoài Hội đồng khoa học của UBTVQH tiếp tục đóng góp ý kiến thiết thực, chất lượng. Các ý kiến đều được ghi nhận tổng hợp để có nghiên cứu tiếp thu, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Phân loại để phát huy nguồn lực tài chính đất đai

Phát biểu tại Hội thảo, PGS.TS Ngô Thanh Hoàng - Trưởng Ban Quản lý khoa học, Học viện Tài Chính cho rằng, Học viện tài chính đã có nhiều lần góp ý về dự thảo Luật này. Đây là Luật chuyên ngành, liên quan đến rất nhiều Luật khác như Luật Xây dựng, Luật Ngân sách nhà nước, Luật thuế…Do vậy, việc soạn thảo luật này cần tính toán kỹ những nội dung luật này điều chỉnh, tránh chồng chéo với các luật chuyên ngành khác, như luật Xây dựng, luật Ngân sách nhà nước, luật thuế….

pgs-hoa.jpg
PGS.TS Ngô Thanh Hoàng - Trưởng Ban Quản lý khoa học, Học viện Tài Chính

Để phát huy nguồn lực tài chính đất đai, PGS.TS Ngô Thanh Hoàng cho rằng, cần bổ sung cách phân loại đất đai theo tiêu chí: Đất đai không xác định giá theo giá trị thị trường, như đất phục vụ An ninh, quốc phòng, đất phục vụ công cộng, đất phục vụ cơ quan công quyền, đất phục vụ dịch vụ công đảm bảo An sinh xã hội, … Đất đai xác định giá theo giá trị thị trường, như đất ở, đất phục vụ sản xuất kinh doanh.

Theo PGS.TS Ngô Thanh Hoàng, Luật Đất đai chỉ nên quy định các khoản thu tài chính từ đất đai là nguồn thu của ngân sách nhà nước là đủ, còn phân cấp nguồn thu như thế nào nên để Luật Ngân sách nhà nước quy định. Bên cạnh đó, cần xem xét, cân nhắc lại đối với đất xây dựng các khu công nghiệp, cụm công nghiệp kết hợp với đất đô thị; cần có các quy định về công khai hóa, minh bạch hóa các giao dịch liên quan đến đất đai…

Đồng thời, để tránh tình trạng áp dụng chính sách ưu đãi tràn lan không phù hợp và cân đối với điều kiện phát triển kinh tế xã hội của địa phương, ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách, cần nghiên cứu, bổ sung quy định làm rõ hơn thông qua các chỉ tiêu phân bổ nguồn thu từ đất đai…

Ngoài ra, dự thảo nên quy định bắt buộc tất cả các địa phương phải xây dựng bảng giá đất tới từng thửa đất theo vùng giá trị, thửa đất chuẩn bất kể có hay không có bản đồ địa chính số hay cơ sở dữ liệu giá đất. Việc bắt buộc này sẽ khuyến khích các địa phương thực hiện số hóa bản đồ địa chính, tạo thuận lợi cho công tác quy hoạch đất đai, đảm bảo tính chính xác, công khai, minh bạch.

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia phải cân đối với quy hoạch tổng thể quốc gia

dh-luat.jpg
PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Trưởng Khoa Luật Kinh tế, Đại học Luật Hà Nội

Góp ý nội dung Chương V - Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) Về Điều 70 - Nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Trưởng Khoa Luật Kinh tế, Đại học Luật Hà Nội cho biết, khoản 6 quy định một trong những nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là: “Sử dụng đất tiết kiệm và có hiệu quả; khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường; thích ứng với biến đổi khí hậu; bảo vệ, tôn tạo di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh”. Quy định này là cần thiết nhưng chưa đủ. Đề nghị bổ sung về khoản 6 này như sau: “Sử dụng đất tiết kiệm và có hiệu quả; khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường; thích ứng với biến đổi khí hậu; bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; phân bổ quỹ đất đai hợp lý cho các nhu cầu sử dụng đất của xã hội” .

Đồng thời đề nghị sửa đổi, bổ sung nội dung của khoản 8 là “Dân chủ, công khai, minh bạch, khoa học, khả thi” để nhấn mạnh tính khoa học, tính khả thi trong lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; khắc phục từng bước tình trạng quy hoạch treo.

Về các Điều 63,64,65,66 quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất an ninh, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến cho rằng, cho rằng nét đặc thù về nội dung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia là phải tích hợp, kết nối đảm bảo hài hòa về nhu cầu sử dụng đất của các ngành, các địa phương đặt trong một tổng thể chung của quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia phải đảm bảo vấn đề đất đai cho những nhu cầu, cân đối lớn của quy hoạch tổng thể quốc gia.

Nội dung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh phải thể hiện được tính đặc thù, tiềm năng, thế mạnh về đất đai của từng địa phương gắn với những lợi thế về vị trí địa lý, địa hình, địa mạo; chất lượng đất đai, điều kiện nông hóa thổ nhưỡng … nhằm xây dựng, phát triển những ngành kinh tế, công nghiệp, dịch vụ, thương mại, văn hóa … phù hợp với điều kiện đặc thù của các địa phương. Trong khi đó, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện phải cụ thể, chi tiết hóa quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh đối với từng thửa đất.

PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến cho rằng, đặc trưng cơ bản nhất của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện là phải thể hiện chi tiết đến từng thửa đất. Điều này có nghĩa là quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải phản ánh đầy đủ, cụ thể các thông tin của từng thửa đất như số hiệu thửa đất, vị trí địa lý, người sử dụng đất, mục đích sử dụng đất.

Về Điều 68 - Lấy ý kiến về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, để tránh tính hình thức và không hiệu quả trong việc lấy ý kiến về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến đề nghị Ban Soạn thảo cần quy định rõ cơ quan, tổ chức, cộng đồng, cá nhân khác có liên quan về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thuộc đối tượng được lấy ý kiến trong Điều luật này là những cơ quan, tổ chức cụ thể nào; cộng đồng, cá nhân có liên quan về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là những người chịu ảnh hưởng trực tiếp của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hay những người nằm trong hay bên ngoài khu vực quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Liên quan đến Điều 69 - Thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến đề nghị bổ sung quy định về nguyên tắc thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để đảm bảo tính chặt chẽ của hoạt động thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đảm bảo sự tương thích với quy định về nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tại Điều 60.

Điều 71 - Rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến đề nghị bổ sung một điều khoản về nguyên tắc của việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nhằm tương thích với nội dung về nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quy định tại khoản 1 Điều 60. Đồng thời bổ sung quy định về các tiêu chí cơ bản để thực hiện việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nhằm hạn chế việc thay đổi, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong trường hợp không thực sự cần thiết. bổ sung quy định về chế tài xử lý đối với tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong việc vi phạm về rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất với các mức xử lý đủ sức răn đe, nghiêm minh góp phần nâng cao ý thức chấp hành quy định về thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Ngoài ra, PGS.TS NguyễnQuang Tuyến cũng góp ý vào Điều 73 - Công bố công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Về Điều 74 - Tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Dự thảo Luật cần hài hòa lợi ích của các bên liên quan

100320231035-thanh.jpg
TS.Võ Trí Thành, thành viên Hội đồng khoa học của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế trung ương

TS.Võ Trí Thành, thành viên Hội đồng khoa học của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế trung ương cho biết, đất đai có vai trò quan trọng trong nhiều mặt đối với đất nước và người dân, đáp ứng các nhu cầu ở, sống, kinh doanh, đầu tư, phát triển an ninh quốc phòng… do đó dự thảo Luật cần hài hòa lợi ích của các bên liên quan. Tuy nhiên, dự thảo Luật chưa nêu rõ thế nào là hài hòa lợi ích.

Trên thực tế, việc đảm bảo lợi ích cân bằng hoàn hảo trong cộng đồng là rất khó. Trong điều kiện không tối ưu, cần chú trọng việc bồi thường, chia sẻ thông qua các chính sách đối với các thành phần khác nhau, phối hợp nhiều công cụ khác để đảm bảo lợi ích các bên liên quan....

100320231020-quan.jpg
TS.Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ

Cơ bản đồng tình với ý kiến của các đại biểu, TS.Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị cân nhắc điều chỉnh quy định về quyền góp vốn giá trị quyền sử dụng đất, vì đất đai là tài sản công đặc biệt, nếu đem tài sản công không có quyền sở hữu để góp vốn thì không hợp lý, dẫn đến nhiều bất cập, nhất là vướng mắc trong vấn đề định giá đất do giá cả biến động, khó khăn trong việc bồi thường.

Giá trị sử dụng dất là tài sản công, nếu đem tài sản công này góp vốn, thì các tài sản công khác như máy móc, xe cộ… có thể đem góp vốn được không? Vi vấy, cần cân nhắc kỹ quy định về quyền góp vốn giá trị quyền sử dụng đất.

Về thu hồi đất, hiện nay dự thảo luật quy định Nhà nước thu hồi đất trong một số trường hợp tại Điều 78, chẳng hạn như liên quan đến an ninh quốc phòng, giao thông công cộng. Tuy nhiên có nhiều trường hợp khá phức tạp. Hiện nay trên 70% số khiếu kiện, tranh chấp là về lĩnh vực đất đai. Nếu không quy định rõ tiêu chí các dự án vì mục đích phát triển kinh tế xã hội, mục đích công cộng quốc gia, thì dự án nào cũng có thể xếp vào loại này, dẫn đến nhiều hệ lụy. Nếu Nhà nước đứng ra thu hồi đất để phục vụ cho các dự án thương mại của các doanh nghiệp thì sẽ không nhận được sự đồng thuận của cộng đồng dân cư, có thể gây mâu thuẫn xã hội, khiếu kiện kéo dài, dễ dẫn đến sai phạm.

100320231157-tc.jpg
Toàn cảnh phiên họp

Về mức bồi thường khi thu hồi đất, dự thảo đưa ra khái niệm “giá thị trường”. Tuy nhiên, chưa xác định được rõ “giá thị trường” là giá nào, vì giá đất có thể biến động rất nhanh, đặc biệt khi có dự án liên quan. Chưa xác định rõ cơ quan nào đứng gia xác định giá thị trường, thực tế bảng giá đất của các địa phương đều không sát với giá thị trường. Việc bồi thường theo giá thị trường là việc rất mơ hồ, khó xác định chính xác, nên việc bồi thường khi thu hồi đất như trong quy định tại dự thảo là chưa đảm bảo khả thi trong áp dụng thực tế.

Về điều chỉnh quy hoạch, TS.Nguyễn Quân cho biết, quy trình lập quy hoạch rất chặt chẽ, khoa học, tuy nhiên việc điều chỉnh quy hoạch lại thường diễn ra manh mún. Vì vậy, luật cần quy định rõ, chỉ điều chỉnh quy hoạch do nguyên nhân, mục đích an ninh quốc phòng, quốc gia công cộng, hoặc trong điều kiện bất khả kháng, không điều chỉnh quy hoạch một cách bừa bãi, cần quy định chặt chẽ trong việc điều chỉnh quy hoạch với sự xác nhận của cấp quy hoạch trên, đảm bảo hiệu quả công tác quy hoạch, phát huy mạnh mẽ tiềm lực của tài nguyên đất đai.

Ngoài ra, cần có ưu đãi cho việc sử dụng đất đối với các đối tượng dịch vụ công phục vụ lợi ích cộng đồng, lợi ích quốc gia như cơ sở y tế, giáo dục, và cả các doanh nghiệp khoa học công nghệ.

Hoàn thiện và tối ưu hóa Luật Đất đai (sửa đổi)

100320231143-tai-nguyen.jpg
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Nguyễn Thị Phương Hoa

Cảm ơn các ý kiến thẳng thắn, trách nhiệm của các đại biểu, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Nguyễn Thị Phương Hoa nhấn mạnh đây là dự án Luật phức tạp, phạm vi ảnh hưởng lớn, được đông đảo cử tri và nhân dân quan tâm. Nhiều ý kiến của cử tri, các chuyên gia, nhà nghiên cứu đang được Bộ Tài nguyên và Môi trường tích cực tổng hợp, tiếp thu.

Về vấn đề thu hồi đất, việc phân định các trường hợp thu hồi là tương đối phức tạp. Ở từng thời kỳ, với những định hướng quản lý khác nhau, đối tượng và nhu cầu bồi thường, tự thỏa thuận cũng khác nhau. Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tổng hợp, tiếp thu ý kiến của các đại biểu về vấn đề này.

Về quy hoạch, hiện nay nhiều ý kiến đang có nhầm lẫn giữa quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch xây dựng. Với quy hoạch sử dụng đất, chỉ 5 năm mới rà soát, điều chỉnh 1 lần. Các quy hoạch được điều chỉnh liên tục và nhiều lần là quy hoạch xây dựng. Việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất có quy trình chặt chẽ, với sự tham gia trách nhiệm của nhiều cơ quan liên quan, với các bước cụ thể đã được quy định rõ ràng tại các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết sẽ tích cực tiếp thu toàn bộ ý kiến của các đại biểu để đảm bảo dự thảo luật đạt chất lượng cao nhất.

100320230833-1.jpg
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định

Phát biểu bế mạc phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ với tinh thần khẩn trương, trách nhiệm, nghiêm túc, công tâm, với sự tham gia đông đủ của đại diện lãnh đạo các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, các nhà khoa học phiên họp hoàn thành chương trình đề ra.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định ghi nhận tại phiên họp đã nghe trình bày 6 tham luận và 5 ý kiến phát biểu đều rất sâu sắc, trí tuệ với mong muốn xây dựng Luật Đất đai tầm cỡ giải quyết được những bức xúc trong cuộc sống hiện này, hài hòa lợi ích của các bên của các chủ thể sở hữu toàn dân, người đại diện chủ sở hữu, người sử dụng đất đai, cùng với đó quán triệt đất đai là động lực của phát triển trong giai đoạn mới. Các ý kiến của các chuyên gia cũng cho rằng không thể có ngay chính sách hoàn hảo hay một luật hoàn hảo tuyệt đối mà cần có quá trình để hoàn thiện và trong bối cảnh hiện nay tìm ra phương án tối ưu

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Phát huy vai trò, trí tuệ của các chuyên gia vào dự án Luật Đất đai (sửa đổi)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO