Nhiều vườn quốc gia tham gia Chương trình Danh lục xanh

Thông tin được đưa ra tại Tọa đàm "Chương trình Danh lục xanh tại Việt Nam", do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID), Tổ chức quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam (WWF-Việt Nam) phối hợp với Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) vừa tổ chức tại Vườn quốc gia Cát Tiên (huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai).

IUCN đánh giá, thời gian qua, Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng khích lệ trong bảo tồn đa dạng sinh học và việc tham gia Danh lục Xanh IUCN thể hiện cam kết đối với sự bền vững môi trường toàn cầu. Đến nay, Vân Long là Khu bảo tồn đầu tiên ở Đông Nam Á được chứng nhận Danh lục Xanh.

10 khu bảo vệ và bảo tồn ở Việt Nam đang tiến hành các hoạt động nhằm đạt được chứng nhận gồm: Vườn quốc gia (VQG) Cúc Phương, VQG Phong Nha-Kẻ Bàng, VQG Vũ Quang, VQG Bạch Mã, Khu dự trữ thiên nhiên Động Châu - Khe Nước Trong, VQG Sông Thanh, VQG Bidoup - Núi Bà, VQG Cát Tiên, VQG Pù Mát và VQG Côn Đảo.

Trong đó, Vườn quốc gia Cát Tiên hiện là khu bảo tồn đang tiến gần nhất đến chứng nhận Danh lục Xanh, với hồ sơ đề Cát Tiên là khu nổi bật đã thực hiện giám sát đa dạng sinh học từ đầu những năm 2000. Cơ quan thẩm định độc lập đã phê duyệt hồ sơ vào tháng 12/2023 và trình lên Ủy ban Danh lục Xanh để có đánh giá cuối cùng. Ông Phạm Xuân Thịnh, Giám đốc vườn quốc gia Cát Tiên khẳng định mục tiêu của Vườn quốc gia Cát Tiên là trở thành một trong những điển hình của các tiêu chuẩn quốc tế về quản lý bền vững và bảo vệ đa dạng sinh học.

Không giống như các danh hiệu khác như Di sản Thế giới hay Khu dự trữ Sinh quyển, Danh lục Xanh IUCN là chứng nhận các khu bảo tồn và bảo vệ đạt tiêu chuẩn quản lý quốc tế. Qua đó, khuyến khích và nâng cao năng lực để đạt được tác động cụ thể cho cả khía cạnh pháp lý, văn hóa, xã hội, địa lý và sinh thái.

Bốn hợp phần chính gồm: Quản trị tốt; Thiết kế và lập kế hoạch tốt; Quản lý hiệu quả; Kết quả bảo tồn thành công. Trong đó, 3 hợp phần đầu tiên hỗ trợ cho hợp phần thứ tư. Để đánh giá, các khu bảo tồn và bảo vệ phải đáp ứng tổng cộng 17 tiêu chí với 50 chỉ số bao trùm cả bốn hợp phần. Bất kỳ Khu bảo tồn nào cũng có thể tham gia Danh lục Xanh với những kết quả bảo tồn tác động tích cực đến con người và thiên nhiên, sau đó duy trì tiêu chuẩn hoặc cải thiện hơn nữa.

Theo bà Annie Wallace, Giám đốc Văn phòng Biến đổi Khí hậu, Năng lượng và Môi trường của USAID Việt Nam: Các chương trình về bảo tồn đa dạng sinh học của USAID tại Việt Nam đang hỗ trợ các khu bảo tồn có phương pháp quản lý tốt, giống như các khu bảo tồn theo tiêu chuẩn Danh lục Xanh IUCN, và có các sáng kiến và thực hành tốt về bảo tồn. Kết quả từ đợt khảo sát bằng bẫy ảnh gần đây cho thấy vườn quốc gia Cát Tiên có các kết qủa tốt và minh chứng một điều là những đầu tư dài hạn vào cải thiện công tác quản lý của các khu bảo tồn đem lại kết quả tích cực về bảo tồn. Đó là lý do tại sao Phái đoàn Ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam thông qua USAID đang hợp tác với vườn quốc gia Cát Tiên trong quá trình đánh giá Danh lục Xanh.

Đại diện USAID khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ các vườn quốc gia ứng viên đạt được danh hiệu nhằm chứng minh tính hiệu quả và khả năng ứng dụng của Danh lục Xanh tại Việt Nam. Điều này không chỉ giúp các đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ các khu vực dự án đạt được chứng nhận Danh lục Xanh của IUCN.

ông Jake Brunner – Giám đốc, IUCN Khu vực Hạ lưu sông Mê Kông và Trưởng đại diện Việt Nam nhận định: Chính phủ Việt Nam đã đầu tư rất nhiều vào nhân sự và cơ sở hạ tầng cho các khu bảo tồn. Tuy nhiên, kết quả của điều tra đa dạng sinh học bằng bẫy ảnh gần đây cho thấy, động vật hoang dã vẫn tiếp tục biến mất. Việc tăng cường đổi mới công tác quản lý một cách hiệu quả theo các tiêu chí của Danh lục Xanh sẽ giúp các khu bảo tồn và bảo vệ thiên nhiên giảm tình trạng này.

Thời gian qua, IUCN đã hỗ trợ 8 khu bảo tồn tham gia Chương trình Danh lục Xanh IUCN, thông qua Hợp phần Bảo tồn Đa dạng sinh học do USAID tài trợ. Đây là lợi thế lớn của các khu vực dự án, bởi giúp giảm gánh nặng tài chính cho các Ban quản lý trong việc đảm bảo rằng quá trình giám sát, đánh được tiến hành thông suốt. Đồng thời, việc xây dựng lộ trình tích hợp Danh lục Xanh IUCN vào các chính sách và kế hoạch quản lý khu vực dự án cũng góp phần vào sự phát triển bền vững của các khu bảo tồn, thiết lập di sản về quản lý và phục hồi môi trường.

Ông Nick Cox, Giám đốc Hợp phần Bảo tồn Đa dạng Sinh học do USAID tài trợ, WWF nhấn mạnh: Việc đo lường tiến độ và tác động bảo tồn rất quan trọng trong việc cải thiện hiệu quả công tác bảo tồn tổng thể của các vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên của Việt Nam. Chứng nhận Danh lục Xanh của IUCN giúp các chủ rừng biết được những điểm cần cải thiện nếu khu bảo tồn đạt tiêu chuẩn quản lý quốc tế.