Nhật Bản chú trọng BVMT vì sự nghiệp phát triển bền vững

Đối mặt với cảnh báo về cuộc khủng hoảng rác thải, nước thải toàn cầu các quốc gia lớn trên thế giới đã có những biện pháp quản lý và xử lý rác thải phù hợp với điều kiện riêng.

Lấy dẫn chứng ở Nhật Bản, xử lý rác thải, nước thải được thực hiện hiệu quả nhờ thực hiện thành công hệ thống phân loại rác, phân tách xử lý từng nguồn nước thải và tiếp theo là áp dụng công nghệ xử lý, tái chế, tuần hoàn hiện đại. Ví dụ như đối với rác thải ở Tokyo, hệ thống phân loại rất phức tạp, tất cả rác có thể đốt cháy được yêu cầu đựng vào túi đỏ, rác không thể đốt cháy đựng trong túi màu xanh dương trong khi giấy, nhựa, chai lọ, nhựa mềm, báo, bìa, thủy tinh và pin đựng ở túi màu trắng.

Đối với nước thải, do nguồn nước mặt/ nước ngầm khan hiếm, nên 80% các doanh nghiệp và các thành phố lớn của Nhật đều tái tuần hoàn nước thải. Tỷ lệ cấp nước bổ sung chỉ chiếm khoảng 30%, đa phần do bay hơi, thẩm thấu...

Đối với các chính sách phát luật của Nhật về công tác BVMT phải kể đến: Năm 1970 Luật Kiểm soát ô nhiễm (Luật số 138) đã được ban hành; Trong phạm vi Luật này, Bộ Môi trường đã thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng môi trường nước mặt và nước ngầm, trong đó, có tiêu chuẩn về môi trường chất lượng nước thải; các quy định ngặt nghèo và chặt chẽ về yêu cầu bắt buộc phân loại trong thu gom chất thải rắn (CTR). Những tiêu chuẩn này được áp dụng cho tất cả các đối tượng kể cả người dân, doanh nghiệp và trên khắp các vùng miền kể cả nông thôn lẫn thành thị. Tuy nhiên, chính quyền địa phương tại một số vùng đã đề ra được những tiêu chuẩn chặt chẽ hơn cả tiêu chuẩn quốc gia dành cho địa phương, ví dụ như vùng vịnh Tokyo, Ise hay biển nội địa Seto…

Luật Môi trường cơ bản (ban hành tháng 11/1993), quy định kiểm soát lượng nước thải từ nhà máy; giám sát chất thải đầu ra. Giám sát liên tục đối với chất thải đầu ra, giải pháp cho nước thải hộ gia đình trong duy trì và xây dựng hệ thống thoát nước, trang thiết bị xử lý nước thải khu vực nông thôn, bể tự hoại.

Giao trách nhiệm thực thi các công tác BVMT cho Bộ trưởng Bộ Môi trường, Tỉnh trưởng và các Thị trưởng của các TP. Chính quyền cấp Trung ương và địa phương hợp tác chặt chẽ nhằm bảo vệ chất lượng nước, xử lý triệt để lượng CTR phát sinh tuân theo 3 Luật (Luật Kiểm soát ô nhiễm, Luật các biện pháp đặc biệt bảo tồn môi trường biển nội địa Seto và Luật các biện pháp đặc biệt bảo tồn chất lượng nước hồ).

Bên cạnh các chính sách, phát luật về kiểm soát xử lý CTR, nước thải, Chính phủ và các cấp chính quyền địa phương cũng như nhân dân Nhật Bản rất nỗ lực trong việc làm sạch môi trường. Tại Nhật, có hàng nghìn tổ chức phi chính phủ hoạt động trong lĩnh vực môi trường, hàng trăm tờ báo chuyên về môi trường, về xử lý chất thải và bảo tồn đa dạng sinh học. Khắp nơi trên đất nước Nhật là các thông điệp về BVMT trên mọi phương tiện thông tin đại chúng nhằm tác động vào nhận thức của mọi tầng lớp nhân dân Nhật Bản về trách nhiệm đối với môi trường và cuộc sống, vì thế hệ mai sau.

Một ví dụ khác cho công tác BVMT được thực thi tốt ở Nhật là: Công tác đẩy mạnh tuyên truyền đối với chất thải nhựa đã được đẩy mạnh từ nhiều năm trước. Điển hình như, chai lọ PET chưa trải qua quá trình lọc có thể được chuyển thành sợi may quần áo, túi, thảm và áo mưa. Đồng thời, chính phủ đánh thuế rất cao cho các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm từ nhựa mà không có công nghệ tái chế, đồng thời miễn giảm nhiều loại thuế khi thu mua và tái chế các sản phẩm nhựa trong nước. Chính phủ Nhật cũng tuyên chiến và nói không với việc nhập khẩu và tái chế các sản phẩm như: giấy, nhựa....