Ngành tre trước ngưỡng cửa trong sự phát triển thương mại

Trong những năm gần đây, Việt Nam đàm phán và ký kết khá nhiều các hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương, trong đó nổi bật là hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) gồm thành viên ASEAN và 6 nước đối tác, gồm Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Australia, New Zealand… Các hiệp định hứa hẹn sẽ mang lại lợi ích lớn cho kinh tế Việt Nam, triển vọng phát triển các sản phẩm nông nghiệp qua đó cũng được dự báo sẽ tăng trưởng khả quan, trong đó có sản phẩm tre của Việt Nam, một trong những sản phẩm truyền thống của người Việt. Hiện nay, nhà nước ta đã ban hành một số chính sách khuyến khích phát triển ngành mây tre đan. Thế nhưng, ngành sản xuất sản phẩm từ cây tre của Việt Nam đang phải đối diện với rất nhiều thách thức như: Rào cản kỹ thuật, phương thức kinh doanh tập thể, hiệu quả kinh doanh, khả năng tiếp cận thị trường, tài chính và quản trị trong chuỗi giá trị của người sản xuất quy mô nhỏ.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Bà Trần Thị Lan Anh - Phó Tổng thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết VCCI với vai trò là đối tác chính của Dự án “Phát triển toàn diện và bền vững chuỗi giá trị Tre tại Việt Nam” có nhiệm vụ cung cấp các thông tin và hỗ trợ nhóm hợp tác công - tư các vấn đề liên quan đến nâng cao năng lực kinh doanh và mở rộng thị trường cho sản phẩm tre Việt Nam. Diễn đàn là cơ hội để các nhóm sản xuất trong ngành tre, các doanh nghiệp trong nước, các nhà mua hàng tiềm năng, chính quyền địa phương, các đơn vị cung cấp giải pháp cùng thảo luận, chia sẻ thông tin và đưa ra được các kế hoạch hành động cụ thể để phát triển thị trường và đẩy mạnh thương mại các sản phẩm từ cây tre.  

Tại diễn đàn, Bà Phùng Thị Phương Lan, Trưởng phòng FTA, Trung tâm WTO & Hội nhập -VCCI đã giới thiệu các hiệp định thương mại tự do đang và sắp có hiệu lực trong thời gian tới và tóm tắt các cam kết liên quan đến sản phẩm tre của Việt Nam với việc xóa bỏ rất nhiều các loại thuế quan đối với sản phẩm tre khi các hiệp định có hiệu lực. Tuy nhiên, bên cạnh các cơ hội thì hiệp định thương mại tự do cũng mang đến rất nhiều thách thức cho ngành tre với những hàng rào kỹ thuật trong thương mại, những cam kết về an toàn thực phẩm, kiểm dịch động thực vật. Việc hướng tới các thị trường khó tính luôn đòi hỏi các doanh nghiệp phải tạo ra được các sản phẩm có giá trị cao, phải chủ động nắm bắt thông tin, kiểm soát tốt nguồn nguyên liệu cũng như hoạt động sản xuất, chế biến để có thể tận dụng được lợi thế từ các cam kết trong quan hệ hợp tác.

Bên cạnh những cơ hội và thách thức từ các hiệp định thương mại, ngành sản xuất sản phẩm từ cây tre của Việt Nam đang phải đối diện với rất nhiều khó khăn của ngành, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của sản phẩm như nguyên liệu phục vụ cho ngành mây tre đan còn thiếu, không ổn định về số lượng và chất lượng nguyên liệu, số lượng và tay nghề của nhân công ngày càng giảm sút, công nghệ thiết bị lạc hậu, ô nhiễm môi trường diễn ra ở nhiều làng nghề, chất lượng hàng hóa khó kiểm soát, mẫu mã sản phẩm nghèo nàn, không đổi mới, không bắt kịp xu hướng nhu cầu trong nước và thế giới, chưa có bản quyền sản phẩm. Các vấn đề về thị trường cho sản phẩm cũng còn nhiều tồn tại như việc các doanh nghiệp phân phối chưa tiếp cận được nhu cầu thị trường, xuất khẩu chủ yếu thông qua trung gian, chủ yếu là gia công cho nhãn hiệu nước ngoài, thiếu nhân lực marketing, nghiên cứu, quảng bá thị trường.

Các sản phẩm ngành tre trưng bày tại Hội thảo: