Lấy ý kiến về Báo cáo Quản trị cho An ninh nước ở Việt Nam và Dự thảo Nghị định Quy định việc hạn chế khai thác nước dưới đất

(TN&MT) - Chiều 18/5, tại Hà Nội, Bộ TN&MT phối hợp với Ngân hàng thế giới (WB) tổ chức Hội thảo lấy ý kiến về Báo cáo Quản trị cho An ninh nước ở Việt Nam và Dự thảo Nghị định Quy định việc hạn chế khai thác nước dưới đất.

Tham dự hội thảo có Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành, đại diện các Bộ, ngành liên quan; đại diện các Sở Tài nguyên và Môi trường; đại diện các Đại sứ quán, tổ chức quốc tế tại Việt Nam.Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành cho biết: Việc bảo đảm an ninh nguồn nước đã trở thành chủ đề hợp tác ưu tiên của các tổ chức, diễn đàn quốc tế, khu vực và và cũng trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của mỗi quốc gia. Tại việt Nam, trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đã và đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về an ninh nguồn nước. Với khoảng 63% trong tổng trữ lượng 830 - 840 tỷ m³ nguồn nước bên ngoài lãnh thổ, an ninh nguồn nước của Việt Nam phụ thuộc rất lớn vào động thái phát triển trên các con sông quốc tế như sông Hồng, sông Mê Công. Mặc dù đã tham gia các cơ chế hợp tác song phương, đa phương về phát triển bền vững nguồn nước, thực tế phát triển và xu hướng gia tăng khai thác nguồn nước của các quốc gia thượng nguồn đang đặt ra nhiều sức ép cho Việt Nam, một quốc gia ở hạ nguồn vốn có ít lợi thế trong đàm phán về sử dụng nguồn nước quốc tế. 

Trong phạm vi quốc gia, nguồn nước, hệ thống sông ngòi là nơi gánh chịu những ảnh hưởng rõ nét nhất từ các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội khi mà nhu cầu sử dụng nước ngày càng gia tăng nhưng việc bảo vệ nguồn nước, triển khai các biện pháp sử dụng nước tiết kiệm lại chưa được chú trọng; nguồn sinh kế truyền thống và nguồn nước phục vụ sinh hoạt, tưới tiêu đã bị giảm sút, thậm chí là biến mất ở nhiều nơi; các tranh chấp trong việc chia sẻ, sử dụng nguồn nước trong lưu vực sông một cách công bằng, hợp lý giữa các địa phương, các bên liên quan trở thành một thách thức đối với an ninh nguồn nước.

Theo Thứ trưởng Lê Công Thành, bên cạnh những nỗ lực trong việc thúc đẩy hợp tác song phương, đa phương về phát triển bền vững nguồn nước, Việt Nam cần phải tập trung hoàn thiện chính sách, pháp luật, chiến lược, quy hoạch trong khai thác, sử dụng, bảo vệ nguồn nước; tiếp cận nhiều phương pháp, cách quản lý mới để quản lý tốt nguồn nước, nâng cao hiệu quả sử dụng nước. 

“Trong bối cảnh này, Báo cáo Quản trị cho An ninh nước ở Việt nam do các chuyên gia của Ngân hàng thế giới xây dựng nhằm phân tích tình hình quản trị ngành nước ở thời điểm hiện tại và qua đó đánh giá được mức độ mà công tác quản tri ̣hiện tại có thể bảo đảm được an ninh nguồn nước trong trung và dài hạn” – Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh.Ông Riachard Damania – chuyên gia cao cấp về kinh tế của WB cho biết: Thách thức lớn thứ nhất mang tính chất toàn cầu là thách thức về nước, chúng ta phải xem xét tăng trưởng dân số, đối sánh với mức độ nước chúng ta đang có. Trên thế giới ngày càng có sự thiếu hụt về nước, nhu cầu sử dụng nước đang tăng so với nguồn cung về nước. Tính khan hiếm về nước ngày càng trở nên trầm trọng, đặc biệt ở những khu vực dễ bị tổn thương. Thách thức lớn thứ 2 là BĐKH, hầu hết những tác động của BĐKH đang diễn ra thông qua hình thức về nước. Sự cạn kiệt nước ở khu vực sông hồ là những tác động khác nhau về mặt nguồn nước. 

Ông Riachard Damania cũng đề cập đến các cú shock về hạn hán và lũ lụt ảnh hưởng như thế nào đến sự tăng trưởng của các doanh nghiệp, trong đó khiến doanh số bán hàng của các doanh nghiệp giảm, ảnh hưởng đến việc làm và thu nhập của người dân.Ông Abedalrasq Khalil – chuyên gia cao cấp về tài nguyên nước của WB cho biết: Những căng thẳng về nước sẽ tăng hơn nữa, nhu cầu về nước sẽ tăng lên ở hầu hết các lưu vực của Việt Nam. Việt Nam là quốc gia rất dễ bị tổn thương cũng như gặp nhiều rủi ro giữa mùa khô và mùa nước so với các nước láng giềng. Hiện nay, năng lượng dự trữ của Việt nam thấp. Trong tương lai, xu hướng này sẽ tiếp tục và BĐKH làm tình hình trở nên tồi tệ hơn. 

Theo ông Abedalrasq Khalil, có rất nhiều hiểm họa xu hướng và tiểu xu hướng liên quan đến ngành nước và tác động đến nền kinh tế sẽ còn tăng nếu chúng ta tiếp tục xem xét những rủi ro về BĐKH. 

Ông Abedalrasq Khalil khuyến nghị tăng cường hơn nữa quản trị nguồn nước để giải quyết những rủi ro và căng thẳng về nước trong thời gian gần đây; tăng cường năng suất về nước và nông nghiệp có tưới để duy trì hơn nữa giá trị mùa màng; xem xét các yếu tố về rủi ro nước khi cung cấp dịch vụ cho nước trong nông nghiệp; kiểm soát ô nhiễm tốt hơn để bảo vệ nguồn nước; đẩy mạnh đầu tư hiệu quả và phù hợp với cơ chế khuyến khích.Ông Hoàng Văn Bẩy - Cục trưởng Cục quản lý tài nguyên nước (Bộ TN&MT) cho rằng, những ý kiến đóng góp của các đại biểu về Báo cáo Quản trị cho An ninh nước ở Việt Nam là nguồn thông tin hữu ích giúp các chuyên gia của WB đưa ra các đề xuất cải cách quản trị nước ở Việt Nam một cách thành công. Hội thảo cũng lấy ý kiến của các ngành, địa phương về Dự thảo Nghị định Quy định việc hạn chế khai thác nước dưới đất, trong đó tập trung vào việc góp ý các tiêu chí để khoanh định, công bố các vùng cấm, hạn chế khai thác nước dưới đất và áp dụng các biện pháp để hạn chế khai thác nhằm bảo vệ nước dưới đất đồng thời đảm bảo đầy đủ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong việc thăm dò, khai thác nước dưới đất.