Lào Cai: Cá chết bất thường trên sông Hồng là do người dân “ruốc” cá

Trước đó, ngày 1/4, sau khi nhận được thông tin cá chết bất thường nổi dạt vào bờ trên đoạn sông Hồng chảy qua thành phố Lào Cai. Sở TN&MT Lào Cai đã phối hợp Phòng Cảnh sát môi trường (Công an tỉnh Lào Cai) vào cuộc, xác định rõ nguyên nhân làm cá chết.

Theo đó, đã có 29 mẫu nước được lấy và đo nhanh 39 mẫu nước tại 6 điểm trong phạm vi lưu vực sông Hồng đoạn chảy qua địa phận thành phố Lào Cai với độ dài khoảng 60 km gồm: Lưu vực sông Hồng đoạn từ TP Lào Cai đến cửa suối Quang Kim; khu vực gần Nhà máy gạch tuynel số 2 của Công ty cổ phần Phú Hưng (xã Bản Qua, Bát Xát); khu vực Nhà máy tuyển đồng Sin Quyền (xã Cốc Mỳ, huyện Bát Xát); khu vực cửa suối Nà Lạc chảy vào sông Hồng (thôn Phố Mới 2, xã Trịnh Tường, huyện Bát Xát); khu vực cửa suối Lũng Pô chảy vào sông Hồng (xã A Mú Sung, huyện Bát Xát) và quan sát các cửa suối, cửa xả nước và các hoạt động dọc theo sông Hồng thuộc lãnh thổ Trung Quốc, từ Lũng Pô đến cửa suối Nậm Thi.

Kết quả phân tích mẫu nước cho thấy: Trên sông Hồng đoạn từ TP Lào Cai đến cửa suối Quang Kim, trong khoảng thời gian từ ngày 31/3 đến 1/4, các mẫu nước có một số chỉ số vượt quy chuẩn cho phép, trong đó đáng chú ý nhất là chỉ tiêu DO (nồng độ oxy hòa tan trong nước) thấp hơn mức tối thiểu rất nhiều, nồng độ DO trong nước vào thời điểm cá chết giảm dần từ khu vực xã Quang Kim (giáp xã Bản Qua) về đến khu vực cầu Cốc Lếu, TP Lào Cai (mức tối thiểu theo quy chuẩn là 4, tuy nhiên vào thời điểm xảy ra hiện tượng cá chết tại khu vực TP Lào Cai chỉ số mẫu phân tích DO chỉ đạt 0,93). Ngoài ra, còn một số chỉ tiêu vượt ngưỡng nhưng không đáng kể như: TSS (tổng chất rắn lơ lửng), COD (nhu cầu oxy hóa học), BOD5 (nhu cầu oxy sinh hóa), Amoni (NH4+).

Kết quả phân tích mẫu nước sông lấy từ ngày 2/4 đến 8/4 cho thấy chất lượng nước đã được cải thiện và chỉ còn chỉ số Amoni (NH4+) vượt so quy chuẩn, nhưng không đáng kể. Các đoạn sông Hồng từ cửa suối Quang Kim ngược lên đến Lũng Pô và đoạn từ bãi Soi Tiền trở về phía hạ lưu, các chỉ số phân tích mẫu nước sông đều nằm trong ngưỡng cho phép.

Trong quá trình lấy mẫu nước để phân tích cơ quan chức năng đã phát hiện có sự dò rỉ nước thải từ hồ sự cố của Nhà máy tuyển đồng Sin Quyền ra môi trường. Tuy nhiên, mẫu nước rò rỉ từ hồ chứa nước thải (hồ sự cố) của Nhà máy tuyển đồng Sin Quyền (Cốc Mỳ - Bát Xát) có thông số kim loại đồng (Cu) và độ pH vượt nhẹ so với quy chuẩn và các thành phần này khi chảy vào sông Hồng sẽ bị pha loãng đáng kể và không ảnh hưởng tới giảm lượng oxy hòa tan trong nước.

Lãnh đạo Sở TN&MT tỉnh Lào Cai cho biết, ngoài việc lấy và phân tích mẫu nước, cơ chức năng đã tiến hành thu thập thêm các thông tin từ nhiều phía như: Chính quyền địa phương, bộ đội biên phòng và người dân các khu vực dọc theo sông Hồng. Qua các nguồn tin cho biết, thời điểm và phạm vi phát hiện cá bị nổi lên mặt nước tập trung vào khoảng thời gian từ ngày 30/3 đến 1/4; phạm vi cá nổi lên mặt nước tập trung trong đoạn sông từ xã Bản Qua (giáp xã Quang Kim), Bát Xát đến TP Lào Cai. Bên cạnh đó, vào mùa nước kiệt, người dân hai bên bờ sông Hồng thường tổ chức đánh bắt cá bằng phương pháp “ruốc cá”, là phương pháp sử dụng lá cây (lá cơi) hoặc một loại hợp chất có tính năng tương tự thả xuống sông Hồng để đánh bắt cá. “Ruốc cá” là hợp chất có tác dụng hấp thụ oxy trong nước, khi thả xuống sông, nó sẽ làm giảm lượng oxy hòa tan trong nước, làm cho cá bị ngộp thở, ngoi lên mặt nước và chết; người dân đánh bắt cá và sử dụng làm thực phẩm bình thường.

Từ những căn cứ trên, Sở TN&MT tỉnh Lào Cai kết luận: Hiện tượng cá chết nổi trên sông Hồng là do người dân “ruốc cá”, làm giảm oxy trong nước sông Hồng, khiến cá chết ngạt hàng loạt.

Hiện tượng cá chết bất thường trên sông Hồng là do nguyên nhân người dân sử dụng “ruốc cá” do vậy các cơ quan chứ năng tỉnh Lào Cai cần Chỉ đạo các huyện, TP. Lào Cai, lực lượng biên phòng và các ngành có liên quan tăng cường công tác tuyên truyền, kiểm tra, giám sát, phát hiện và ngăn chặn người dân đánh cá bằng phương pháp “ruốc cá” và kích xung điện; khi phát hiện các dấu hiệu bất thường về môi trường hoặc cá chết trên các sông, suối cần nhanh chóng báo cho cơ quan chức năng nhằm giảm thiểu nhưng đáng tiếc có thể xảy ra.