Dân khổ vì lò đốt than
Lò than không phép hoạt động nhiều nhất là khu vực buôn Krai B, xã Ea Kly, huyện Krông Pắc (Đắk Lắk) với khoảng 20 lò đang vận hành liên tục, nhưng chỉ có 4 lò có phép. Tại một khu vực có đến 20 lò thanh hoạt động đã khiến cho không khí ô nhiễm nặng. Đứng từ xa không khí đã trở lên ngột ngạt khó thở vì khí thải, khói bụi từ lò than phát tán ra, càng đến gần, càng nồng nặng và ngột ngạt hơn.
Trên diện tích vài ngàn mét vuông đất trống xung quanh lò, củi được chất thành đống như quả đồi với đủ loại từ cây cà phê, cây ăn trái, gỗ muồng, các loại gỗ tạp khác/ Phóng viên cũng phát hiện có những khúc gỗ có đặc điểm giống gỗ dầu, và một số loại khác thuộc nhóm cây rừng khộp tự nhiên, song để xác định cụ thể cần có cơ quan chuyên môn.
Hay tại Buôn Krông Pắc, xã Ea Kly cũng có điểm đốt than trái phép với 8 lò đang hoạt động, gây ô nhiễm môi trường cho người dân xung quanh. Tuy nhiên, để hạn chế tác động trực tiếp đến các hộ dân xung quanh, các chủ lò cũng đã che chắn bạt sát rẫy cà phê và nhà dân. Song theo chiều gió khí thải, khói, bụi vẫn bay khắp nơi gây ra nhiều hệ lụy. Người dân cho biết: khí thải, khói, bụi từ lò đốt thanh không chỉ làm đảo lộn cuộc sống, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của họ vì mắc các bệnh đường hô hấp, ngoài da, mắt… mà cả cây trồng cũng bị ảnh hưởng nặng nề làm giảm năng suất thậm chí là không cho thu hoạch.
Gia đình anh Y Phôn Byă, buôn Krông Pắc, xã Ea Kly, huyện Krông Pắc là một trong những hộ chịu nhiều thiệt hại từ hoạt động của các lò đốt than. Khí thải, khói, bụi than bay khắp nơi khiến cuộc sống bị đảo lộn rất khó chịu, sức khỏe giảm sút vì mắc các chứng khó thở, đau đầu, tức ngực, luôn ngứa cổ họng muốn ho nhưng lại như buồn ói. Do đó, hai con nhỏ của nhà anh ăn cơm xong là phải đi sang nhà bà nội, ngoại cách xa lò than để “lánh nạn”, chỉ còn hai vợ chồng cứ thay nhau trông nhà. Cây trồng trong vườn như: Hồ tiêu, cà phê, điều, bơ thì bị xoắn đọt non, lá, không ra hoa, hoặc ra hoa nhưng không đậu quả gây thất thu.
Vẫn ngang nhiên hoạt động
Trao đổi với các chủ lò than tại buôn Krông Pắc, xã Ea Kly được biết: 8 lò than này đều hoạt động không phép, do người dân tự xây dựng khoảng 2 năm trước. Các hộ lý giải về việc xây lò than là nhằm tận dụng nguồn củi cây cà phê già cỗi các cây ăn quả, cây gỗ tạp trong vườn người dân phá bỏ, tuyệt đối không đốt than từ cây gỗ trong rừng tự nhiên.
Còn tại khu vực 20 lò đốt than tại Buôn Krai B, chúng tôi đã liên hệ qua điện thoại với ông Đặng Văn An một trong những chủ lò than tại đây qua điện thoại để đặt lịch làm việc cụ thể về hoạt động của các lò than thì ông An thẳng thắn từ chối làm việc. Trao đổi với một số hộ dân nơi đây được biết, việc gặp các chủ lò than tại khu vực Buôn Krai B là vô cùng khó khăn.
Vậy tại sao các lò than xây dựng trái phép tại đây lại ngang nhiên hoạt động như vậy?. Người dân nơi đây cũng đặt nghi vấn lò than trái phép này nằm cách quốc lộ 26 chỉ khoảng 200m đi trên quốc lộ nhìn thấy rõ lò than trái phép nhưng nó vẫn tồn tại như thách thức chính quyền, các cơ quan chức năng huyện Krông Pắc.
Ông Nguyễn Hải Sâm - Chủ tịch UBND xã Ea Kly, huyện Krông Pắc cho biết: Những năm qua, người dân phản án, kiến nghị xử lý về tình trạng lò đốt than củi trái phép hoạt động gần các khu dân cư là đúng thực tế. Tình trạng đốt than trên địa bàn xã diễn biến phức tạp, các lò đốt than trái phép được xây dựng nhiều. Tháng 5/2017, UBND xã Ea Kly đã lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 16 trường hợp, với tổng số tiền 40 triệu đồng, buộc các chủ lò than phải tháo dỡ trước ngày 31/12/2017, tuy nhiên đến nay đa số các lò than trái phép sau xử phạt vẫn ngang nhiên hoạt động.
Còn theo báo cáo số 08 ngày 7/3/2018 của UBND xã Ea Kly, tại khu vực buôn Krai B có 24 lò than, trong đó chỉ có 4 lò than được cấp phép, còn lại xây dựng trái phép; khu vực buôn Krông Pắc còn 6 lò than đang hoạt động trái phép.
Huyện sẽ xử lý dứt điểm
Làm việc với ông Trần Quốc Vĩnh - Phó chủ tịch UBND huyện Krông Pắc cho biết: Việc người dân xây dựng lò than để tận dụng nguồn củi từ cây cà phê tái canh là rất cần thiết để nâng giá trị củi cà phê, tăng nguồn thu cho nông dân. Thế nhưng không vì thế mà để xảy ra xây dựng lò đốt than tràn lan. Lò than cần được xây dựng tại những nơi xa khu dân cư, có kế hoạch bảo vệ môi trường và được cấp phép hoạt động để không ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân. Nhất định không chấp nhận các lò than gây ô nhiễm môi trường tiếp tục hoạt động. Đặc biệt không hợp thức hóa cho lò than xây dựng trái phép tiếp tục hoạt động.
Ông Trần Quốc Vĩnh khẳng định: Để xảy ra tình trạng lò than xây dựng trái phép trách nhiệm trước hết là UBND cấp xã và Phòng Tài nguyên và Môi trường - Phòng chuyên môn trực tiếp thực hiện nhiệm vụ tham mưu cho Thường trực UBND huyện về quản lý lĩnh vực Tài nguyên và Môi trường. Nếu có dấu hiệu buông lỏng quản lý, tiếp tay cho các lò than trái phép hoạt động thì cần phải kiểm tra xác minh làm rõ và xử lý nguyên không bao che.
Ông Trần Quốc Vĩnh còn khẳng định: Ông đã từng chỉ đạo cương quyết tháo dỡ nhiều lò than. Trong quá trình chỉ đạo xử lý tháo gỡ cũng đã có nhiều người xin, nhưng với tinh thần trách nhiệm, cương quyết trong những năm trước đã tháo dỡ được nhiều lò than xây dựng trái phép trên địa bàn xã Krông Buk, Ea Yông… nay lại tái diễn thì UBND huyện sẽ cương quyết chỉ đạo làm rõ và xử lý dứt điểm. Đối với cán bộ cấp xã, phòng chuyên môn có dấu hiệu tiếp tay, bao che cho lò than trái phép hoạt động cũng sẽ xử lý nghiêm.
Ông Trần Quốc Vĩnh cũng chia sẻ: Nếu người dân, doanh nghiệp muốn xây dựng lò đốt than thì cần chọn vị trí đất xa khu dân cư và thực hiện các thủ tục theo quy định để được cấp phép xây dựng hoạt động hợp pháp. Không nên xây dựng lén lút, trái phép gây ô nhiễm môi trường, khi bị xử lý sẽ chịu nhiều thiệt thòi về kinh tế vì phải phá bỏ.
Rõ ràng hoạt động đốt than trái phép, gây ô nhiễm môi trường, không những ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân khu vực lân cận, mà còn vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, kéo theo nhiều hệ lụy về trật tự trị an, ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội. Do đó, UBND huyện Krông Pắc cần có biện pháp chấn chỉnh kịp thời, hiệu quả, không để tái diễn tình trạng này.
