Việt Nam là quốc gia đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu cà phê (với 1,8 triệu tấn cà phê nhân xuất khẩu trong năm 2017), nhưng có tới 90% cà phê Việt Nam là xuất khẩu thô nên thương hiệu cà phê Việt Nam thực sự vẫn chưa có tên trên bản đồ thế giới. Trong khi đó, tại thị trường trong nước, người tiêu dùng phải đối mặt hàng ngày với cà phê trộn phụ gia, uống ly cà phê nhưng không phải chỉ cà phê nguyên chất. Do đó, trong khi các loại hàng “xịn” nhất được doanh nghiệp gom bán ra nước ngoài thì mỗi năm, Việt Nam phải nhập khoảng 60.000 tấn cà phê đã qua chế biến từ Brazil, Mỹ, Trung Quốc...
Tại cuộc gặp gỡ báo chí vào sáng 3/10 về chủ đề chất lượng cà phê, ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Phúc Sinh cho biết: “Cà phê tốt nhất, chất lượng nhất giờ đây không chỉ xuất khẩu, những hạt cà phê được xuất xưởng khỏi nhà máy Phúc Sinh còn phục vụ những “thần dân” ghiền cà phê trong nước. Dù xuất khẩu hay tiêu dùng nội địa, hạt cà phê của nhà máy Phúc Sinh vẫn cùng tiêu chuẩn về chất lượng. Quan điểm của Phúc Sinh là không chỉ biết xuất khẩu mà người tiêu dùng nội địa được quyền sử dụng những hạt cà phê chuẩn Châu Âu. Thương hiệu cà phê K - Coffee của Phúc Sinh ra đời từ quan niệm trên”.
Thuyết phục nông dân đi theo chuẩn UTZ
Theo ông Phan Minh Thông, muốn có chất lượng cà phê tốt nhất theo tiêu chuẩn UTZ, không chỉ thực hiện những nguyên tắc trong trồng trọt như không sử dụng phân bón và thuộc bảo vệ thực vật quá ngưỡng mà còn phải chú ý công đoạn thu hoạch và sau thu hoạch. Chất lượng cà phê mà người tiêu dùng đang sử dụng cao hay thấp tùy thuộc vào tỷ lệ trái chín, ít nhất là 90%.
“K - Coffee muốn nông dân hiểu được tiêu chuẩn tối thiểu này nhưng vì nhiều lý do mà khó thuyết phục họ. Có người sợ hái trộm, có người quan niệm “xanh nhà hơn già đồng” nên chùm cà phê vừa có trái chín là họ hái. Tỷ lệ trái xanh nhiều hơn trái chín nên bột cà phê không thơm và không “phê”. Bằng nhiều cách, từ từ chúng tôi đã giúp nông dân hiểu được chuyện này nên giờ đây, chỉ thu hoạch cà phê khi tỷ lệ trái chín trên cành đạt trên 90%”, ông Phan Minh Thông kể câu chuyện minh họa khi cùng nông dân trồng cà phê theo tiêu chuẩn UTZ tại Buôn Hồ cách đây nhiều năm.
Dần dà, từ một vài hộ, đến nay đã có 897 hộ với diện tích là 1.000,6 ha đã trồng cà phê theo tiêu chuẩn UTZ. Theo ông Phan Minh Thông, đến nay vùng cà phê Buôn Hồ sản xuất theo những tiêu chuẩn mới có sản lượng là 2.748,48 tấn. Sản lượng trên, theo lời ông Thông chưa thấm vào đâu so với năng lực xuất khẩu hiện tại của công ty nhưng đó là bước đệm quan trọng trong việc thay đổi tư duy của nông dân trồng cà phê thời nay.
Mệt trước, sướng sau…
Chuẩn UTZ là chứng nhận sản phẩm đạt đúng quy trình từ khâu trồng, thu hoạch cho đến thành phẩm, đó là tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc để người trồng cà phê phải đặt uy tín của mình lên từng tách cà phê. Và thế, chính là phương cách chuyển tải thực tế của ý tưởng “From Farm to Table”. UTZ cũng là chứng nhận về sản xuất bền vững, sản phẩm được kiểm soát từ trang trại đến sản phẩm cuối cùng. Có thể hiểu hạt cà phê đạt chứng nhận tiêu chuẩn UTZ cũng như các sản phẩm nông nghiệp hiện nay đạt tiêu chuẩn hữu cơ, Global GAP hay VietGap…, nhưng UTZ là tiêu chuẩn toàn cầu chấp nhận và áp dụng, bắt đầu từ thị trường khó tính nhất là Châu Âu.
Cũng theo đó, bộ chứng nhận UTZ, sản phẩm phải tuân thủ các tiêu chí: chất lượng sản phẩm, môi trường canh tác không bị xâm hại, hạn chế sử dụng các hóa chất trong sản xuất và sản phẩm (nguyên liệu và thành phẩm) không có dư lượng thuốc trừ sâu...
Để thực hiện được những yêu cầu trên, đội ngũ nhân viên kỹ thuật của K Coffee đã đến từng nông hộ để giúp nông dân hiểu về quy trình tưới nước tiết kiệm, bón phân hữu cơ, cách sử dụng các hóa chất nông nghiệp: vi sinh, kiểm soát IPM, cách thức thu hái, phơi phóng phải an toàn như rải bạt trên sân xi măng…; đóng gói nguyên liệu, vận chuyển đến kho… “Phúc Sinh có các trưởng nhóm giám sát các nông hộ tham gia dự án này để quy trình đồng bộ theo đúng quy định khắt khe của bộ tiêu chuẩn UTZ”, ông Phan Minh Thông nhấn mạnh.
Tuy nhiên, theo lời vị Tổng giám đốc này, bộ chứng nhận UTZ còn yêu cầu những quy định về xã hội và môi trường như: không được sử dụng lao động trẻ em, đảm bảo chính sách tiền lương, bảo vệ bền vững và đa dạng môi trường thông qua những việc tưởng chừng đơn giản nhưng khó làm như bảo vệ loài thú quý hiếm và loài cây cộng sinh… để che bóng, giữ ẩm cho cà phê.
Con đường mà K - Coffee làm sau khi đạt chuẩn UTZ từ “farm” là chuẩn thế giới trong chế biến cà phê. Ít ai biết K - Coffee còn đạt bộ tiêu chuẩn toàn cầu của hiệp hội bán lẻ Anh Quốc (BRC - British Retail Consortium), hay còn được gọi là bộ tiêu chuẩn BRC. Bộ tiêu chuẩn này được Sáng kiến An toàn về thực phẩm toàn cầu (GFSI) công nhận. So với chứng nhận UTZ, bộ tiêu chuẩn BRC quy định rõ các tiêu chí về an toàn thực phẩm, lưu trữ và phân, bao bì và nguyên liệu bao bì, đại lý và môi giới toàn cầu… Khi sản phẩm đạt bộ tiêu chuẩn BRC sẽ được các nhà bán lẻ, các công ty dịch vụ thực phẩm và các nhà sản xuất trên toàn thế giới công nhận
.png "Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam kỷ niệm 65 năm xây dựng và phát triển")
