Theo sự chỉ dẫn của người dân chúng tôi không khó khăn lắm để tìm đến địa điểm khai thác. Từ đường chính rẽ vào chỉ gần 1km, nhìn về phía tay phải là cả một công trường khai thác đất khổng lồ, ba chiếc máy xúc, một ở trên đỉnh cao chót vót đang gạt những đống đất thừa, hai chiếc máy công suất lớn ở dưới đang múc đất lên xe, hàng chục chiếc xe tải ba chân đang đứng chờ lấy đất không ngừng nghỉ, những xe này chạy đi đổ đất rất nhanh. Quan sát kỹ thì đất được chở về Nhà máy gạch Hà Bắc ngay bên cạnh đó
Khu vực hồ Cửa Khâu rộng gần 4 hec-ta đã bị nhà thầu thi công đào xới nham nhở, bên cạnh đó là Nhà máy gạch Hà Bắc đã được tháo dỡ hàng rào để thuận tiện chở đất tập kết tại đó. Theo quan sát của chúng tôi, có những chỗ đơn vị thi công đào sâu 10- 15 mét, thậm chí có những chỗ sâu tới hơn 20 mét.
Bà Lê Thị N, người dân thôn Trạng Sơn, bức xúc cho biết: Không hiểu tại sao dự án nạo vét hồ gì mà sâu tới hơn 20 mét, đào hồ để lấy đất bán cho nhà máy gạch thì có chứ nạo vét gì. Nhiều ngày nay người dân chúng tôi ở đây đến khổ, họ nổ máy làm cả ngày, mà đào sâu thế kia bà con rất lo mùa mưa lũ đến, nước sâu, mà trong làng lại nhiều trẻ con, chúng tôi rất lo.
Theo tìm hiểu của PV, ngày 20/12/2016, UBND xã Hà Bắc có Tờ trình số 30/TTr-UBND về việc xin UBND huyện Hà Trung cho nạo vét hồ Cửa Khâu để đủ nước tưới cho 300 ha đất sản xuất nông nghiệp, diện tích nạo vét 4,1/7,1 ha, độ sâu nạo vét là 2m. Ngày 23/12/2016, UBND huyện Hà Trung đã có Công văn số 2310/UBND-NN đồng ý với đề nghị UBND xã Hà Bắc nạo vét theo như đề xuất.
Đến ngày 29/12/2016, UBND huyện Hà Trung có Quyết định số 10202/QĐ-UBND phê duyệt Báo cáo thiết kế kỹ thuật và lựa chọn nhà thầu, diện tích nạo vét 3,98 ha, khối lượng nạo vét là 55.779 m3, với kinh phí là 1,136 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, dự án do UBND xã làm chủ đầu tư, đơn vị thi công là Công ty TNHH Bắc Giang. Địa điểm đổ đất thải tại bãi Đùng, xã hà Bắc (cách đó khoảng 0,5 km).
Ngày 10/2/2017, Công ty TNHH Bắc Giang có Tờ trình số 02/TTr-CTBG xin UBND tỉnh Thanh Hóa được tận thu số lượng đất thừa có hàm lượng đất sét cao pha lẫn sạn để làm gạch nung. Ngày 31/3/2017, UBND tỉnh có Công văn số 3325/UBND-CN đồng ý cho phép đơn vị thi công là Công ty TNHH Bắc Giang được phép tận thu khối lượng số đất thừa là 14.974 m3 để làm nguyên liệu sản xuất gạch tuynel.
Thực tế, theo phản ánh của người dân thì từ khi nạo vét đến nay đơn vị thi không hề đổ đất thải về nơi tập kết theo đúng quy định mà chở thẳng vào nhà máy gạch Hà Bắc(!?).
Có mặt tại công trường nạo vét hồ Cửa Khâu, chúng tôi tận mắt thấy đơn vị thi công không phải nạo vét mà là đào sâu hoắm để lấy đất mang đi bán. Nếu làm con số cơ học thì với diện tích 3,98 ha đào với độ sâu trung bình là 15 mét thì đơn vị thi công sẽ đào được gần 600.000 m3 đất, trong khi tại bãi quy hoạch bãi đổ thải hoàn toàn không có một hạt đất nào. Vậy số lượng gần 600.000 m3 ( tỉnh chỉ cho phép tận thu 14.974 m3) đơn vị thi công đổ đi đâu, chủ đầu tư có biết không?.
Trao đổi với Phóng viên Báo Tài nguyên & Môi trường điện tử, ông Vũ Văn Được, Chủ tịch UBND xã Hà Bắc thừa nhận việc đơn vị thi công đã đào sâu quá giới hạn so với thiết kế như thế là không đúng. Vừa rồi xã cũng xuống kiểm tra thì việc đó là đúng, nhưng chỉ sâu 6 mét thôi. Nhưng khi chúng tôi đưa hình ảnh và clip khai thác có những nơi sâu tới hơn 20 mét thì ông Được không nói gì. Khi được hỏi: Với trách nhiệm là Chủ đầu tư phải thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở đơn vị thi công làm đúng thiết kế thì xã đã lập Biên bản xử lý gì chưa?. Thì ông Được cho biết: Xã thấy có Cảnh sát môi trường, Phòng TN&MT về kiểm tra và xử phạt rồi nên xã không lập Biên bản mà chỉ nhắc nhở bằng miệng!?.
Rõ ràng việc đơn vị thi công đã cố tình coi thường pháp luật, đào sâu và khai thác nhiều hơn gấp hàng chục lần được phép để lấy đất bán cho nhà máy gạch là có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Nhiều người dân đặt câu hỏi: Để làm được việc đó thì phải có sự “bao che” của Chủ đầu tư, bởi mỗi ngày hàng trăm lượt xe chở đất như thế lẽ nào xã không biêt? Và việc Chủ tịch UBND xã trả lời như thế có ngụy biện, bao che cho “đất tặc” lộng hành?.
Rất mong UBND tỉnh Thanh Hoá, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Hà Trung cần điều tra làm rõ những khuất tất trên, xử lý nghiêm minh những tập thể, cá nhân vì lợi ích riêng mà cố tình vi phạm pháp luật.
