Hà Quảng - Cao Bằng: Người dân “kêu cứu” vì trạm nghiền đá trái phép gây ô nhiễm

Trạm nghiền đá xây dựng trái phép tại xóm Kim Đồng, xã Lương Can, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. (Ảnh chụp lúc 10 giờ ngày 30/9/2020)

Nỗi khổ người dân phải hứng chịu

Những hộ dân xóm Kim Đồng, xã Lương Can, huyện Hà Quảng (Cao Bằng) sinh sống gần khu vực trạm nghiền đá liên tục phản ánh, những tháng qua, mỗi khi trạm nghiền đá của doanh nghiệp vận hành, họ luôn phải hứng chịu “nỗi khổ” vì không khí ô nhiễm nặng nề bởi bụi đá và tiếng ồn, cuộc sống sinh hoạt và sản xuất bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Bụi đá cũng ảnh hưởng đến an toàn đối với người và phương tiện tham gia giao thông và dòng sông ngay bên trạm nghiền bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Ông Hoàng Văn Nhơn, nguyên Trưởng xóm Nà Sài (nay là xóm Kim Đồng), xã Lương Can, huyện Hà Quảng cho hay, Trạm nghiền đá này vận hành không thấy dập bụi, nên không khí rất ô nhiễm, môi trường không đảm bảo. Nhiều diện tích ruộng trồng lúa, ngô gần trạm nghiền của một số hộ bị ảnh hưởng bụi đá, nên giảm đáng kể đến năng suất, chất lượng sản phẩm. Người dân trong xóm bức xúc, đã nhiều lần kiến nghị với chính quyền xã, nhưng không hiểu sao trạm nghiền vẫn “vô tư” hoạt động.  

Bà Nông Thị Nga, xóm Kim Đồng, xã Lương Can, huyện Hà Quảng xác nhận hơn 2.000 m2 ruộng trồng lúa, ngô và cây thuốc lá của gia đình hằng năm bị ảnh hưởng nghiêm trọng làm giảm năng suất, chất lượng sản phẩm do bụi đá từ trạm nghiền đá gây ra. (Ảnh chụp lúc 10 giờ ngày 30/9/2020)

Là một trong 5 hộ gia đình trong xóm Kim Đồng có tổng diện tích gần 1 ha ruộng trồng lúa, ngô và trồng cây thuốc lá hằng năm ngay sát trạm nghiền bị ảnh hưởng sản xuất, bà Nông Thị Nga bức xúc: Gia đình tôi có 2000 m² ruộng trồng lúa, ngô và trồng cây thuốc lá bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Mỗi khi máy nghiền hoạt động, bụi đá bay mù mịt, phủ lên cây trồng, làm cho năng suất cây lúa, ngô giảm rất nhiều, cây thuốc lá không phát triển được, lá thuốc lá sau thu hoạch, đem sấy có màu xẫm, rũ ra như bị thối, nên không bán được, cuộc sống gia đình gặp nhiều khó khăn.

“Mập mờ, đùn đẩy trách nhiệm”

Nhiều người dân xóm Kim Đồng cho biết, trạm nghiền đá này hiện rất “mập mờ”, không rõ của doanh nghiệp nào thuê khoảng 3.000 m² đất trồng cây hằng năm của ông Tô Văn Hựu, xóm Kim Đồng đã hoạt động trong thời gian dài ngay bên hành lang tỉnh lộ 216 và sát dòng sông chảy qua cạnh trạm. Tại trạm hiện đặt 2 máy nghiền, sàng đá có công suất lớn và 1 máy xúc, với nhiều khối đá được tập kết và hàng nghìn khối đá đã được nghiền thành phẩm.

Để làm rõ những “mập mờ” của trạm nghiền đá, phóng viên đã trao đổi với các đơn vị mà người dân cho là có liên quan đến trạm nghiền đá này.

Nhiều khối đá và hàng nghìn khối đá đã được nghiền thành phẩm tập kết tại trạm nghiền đá trái phép tại xóm Kim Đồng, xã Lương Can, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. (Ảnh chụp lúc 10 giờ ngày 30/9/2020)

Tại trạm nghiền đá, bà Đàm Thị Kim Phương, Doanh nghiệp Bình Phương, thị trấn Thông Nông, huyện Hà Quảng cho biết, trước đây, Doanh nghiệp Bình Phương được tỉnh Cao Bằng cấp phép thi công phá đá xử lý taluy dương tỉnh lộ 216 tại km18 + 800 – km20 thuộc địa bàn xóm Nà Sài (nay là xóm Kim Đồng), xã Lương Can, huyện Hà Quảng và có thuê thiết bị, máy nghiền đá của Hợp tác xã Trường Thịnh, huyện Nguyên Bình (Cao Bằng) để nghiền đá tận thu. Song, từ ngày 22/8/2018, công trường thi công xảy ra tai nạn lao động nghiêm trọng do nổ mìn, làm 4 công nhân thương vong, Doanh nghiệp đã dừng thi công. Hiện, toàn bộ thiết bị, máy nghiền của Hợp tác xã Trường Thịnh đã cho doanh nghiệp khác thuê lại để sản xuất đá nghiền.

Còn Giám đốc Hợp tác xã Trường Thịnh Hoàng Văn Vĩnh, người đứng tên hợp đồng thuê đất của ông Tô Văn Hựu lại cho hay, Hợp tác xã Trường Thịnh là đơn vị đứng tên thuê mặt bằng đất với hộ dân để làm bãi tập kết và chế biến đá xây dựng trong thời hạn 4 năm từ 2013 – 2017. Tuy nhiên hiện nay, Hợp tác xã đã cho Công ty TNHH Kim Anh 268 thuê lại thiết bị, máy nghiền để Công ty này tiến hành sản xuất chế biến đá. Hợp tác xã Trường Thịnh hiện chỉ có 1 người tại trạm nghiền làm công tác bảo vệ.

Trao đổi qua điện thoại với ông Lê Trung Hiếu, Giám đốc Công ty TNHH Kim Anh 268 để tìm hiểu hồ sơ, thủ tục cấp phép của trạm nghiền thì phóng viên chỉ nhận được câu trả lời của ông Lê Trung Hiếu rằng: “Tôi không biết” và sau đó cúp máy.

Chính quyền có buông lỏng quản lý?

Doanh nghiệp nào đã đặt trạm nghiền đá tại xóm Kim Đồng, chỉ cách trụ sở UBND xã Lương Can hơn 100m và hoạt động có được cấp phép hay không. Quá trình trạm nghiền đá vận hành gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, sản xuất của người dân, chính quyền xã Lương Can và huyện Hà Quảng có biết? Để làm rõ những vấn đề này, ngày 30/9/2020, phóng viên đã làm việc với lãnh đạo xã Lương Can và lãnh đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Hà Quảng.

Trạm nghiền đá xây dựng ngay bên dòng sông, mỗi khi vận hành đã làm ô nhiễm dòng nước. (Ảnh chụp lúc 10 giờ ngày 30/9/2020)

Tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND xã Lương Can Triệu Văn Cường thừa nhận, phản ánh của nhân dân về trạm nghiền đá chỉ cách trụ sở UBND xã hơn 100m và hoạt động từ tháng 2/2020, mỗi khi vận hành đã gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, sản xuất của người dân xóm Kim Đồng là đúng sự thật. Xã đã cử công an xã đến trạm nghiền để nhắc nhở. Tuy nhiên, chính quyền xã chưa lần nào tổ chức kiểm tra thủ tục hành chính đối với trạm nghiền, nên cũng chưa nắm được là của doanh nghiệp nào và trạm nghiền này hoạt động có được cấp phép hay không.

“Xã sẽ cho kiểm tra ngay thủ tục hành chính của trạm nghiền đá này, nếu không đảm bảo đầy đủ thủ tục hành chính, xã báo cáo cấp trên để có biện pháp xử lý đúng quy định pháp luật, buộc trạm nghiền phải dừng hoạt động và doanh nghiệp phải tháo dỡ thiết bị”. Chủ tịch UBND xã Lương Can Triệu Văn Cường cho biết.

Còn ông Nông Trung Trực, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Hà Quảng xác nhận, sau khi phóng viên cung cấp thông tin trạm nghiền, Phòng đã cử cán bộ đi kiểm tra làm rõ, trạm nghiền đá đặt tại xóm Kim Đồng, xã Lương Can hoạt động không có giấy phép, không có đánh giá tác động môi trường. Trước mắt, Phòng tham mưu cho UBND huyện Hà Quảng chỉ đạo chính quyền xã Lương Can kiểm tra, tiến hành xử lý vi phạm theo thẩm quyền.

Một trạm nghiền đá được xây dựng, vận hành trái phép chỉ cách trụ sở UBND xã hơn 100m hoạt động trong thời gian dài, không chỉ làm thất thoát tài nguyên khoáng sản, ngân sách nhà nước, mà còn gây ô nhiễm môi trường, phiền luỵ nghiêm trọng đến cuộc sống của nhiều hộ dân địa phương mà chính quyền xã Lương Can cũng như cơ quan chức năng huyện Hà Quảng (Cao Bằng) không hề biết thì thật khó hiểu.

Dư luận nhân dân không khỏi băn khoăn “Phải chăng đó là sự buông lỏng quản lý hay sự yếu kém của chính quyền địa phương trong quản lý nhà nước về hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn. Có hay không những “khuất tất” hay “bao che, làm ngơ” của “ai” đó để doanh nghiệp xây dựng trạm nghiền đá, ngang nhiên vận hành trái phép, gây bức xúc trong nhân dân và doanh nghiệp nào là đơn vị xây dựng, vận hành, cùng với số thu lợi bất hợp pháp từ trạm nghiền đá trái phép này sẽ bị xử lý thế nào? Đó là những câu hỏi mà dư luận đang mong chờ các cơ quan chức năng của tỉnh Cao Bằng làm rõ.