Dự án kênh thủy lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang (Hà Tĩnh): Gây ngập úng đất nông nghiệp nhưng chưa bồi thường

Nông dân nguy cơ mất đất sản xuất

Dự án Hệ thống thủy lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư tại Văn bản số 1882/TTg-NN ngày 16/11/2006, bao gồm ba hợp phần độc lập: Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đầu tư Hợp phần đầu mối hồ chứa nước Ngàn Trươi (giao Ban quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 làm chủ đầu tư); UBND tỉnh Hà Tĩnh đầu tư Hợp phần bồi thường, hỗ trợ tái định cư của toàn bộ dự án và được phân thành hai Tiểu Hợp phần (Ban QL Dự án tỉnh làm chủ đầu tư Tiểu hợp phần 1, UBND huyện Vũ Quang làm chủ đầu tư Tiểu hợp phần 2.

Được biết, Hợp phần Kênh do Ban QL Dự án tỉnh Hà Tĩnh làm chủ đầu tư với tổng mức 1.380 tỷ đồng để  xây mới 17km kênh chính lấy nước từ công trình đầu mối hồ chứa nước Ngàn Trươi, tiến độ quy định hoàn thành trong năm 2016. Báo cáo về tình hình thực hiện của Ban QL Dự án tỉnh Hà Tĩnh, kênh chính Ngàn Trươi được chia làm ba đoạn: Đoạn từ đập dâng Vũ Quang(Km0) đến trước xi phông Ngàn Sâu(K6+900), đến nay tổng giá trị xây lắp đạt trên 57%;  Đoạn từ K6+900 đến Km8+670 đến nay đã làm xong đường, mặt bằng thi công, tổng giá trị xây lắp ước đạt trên 50 % khối lượng; Đoạn còn lại từ Km8+670 đến kênh chính Linh Cảm đã phê duyệt thiết kế kỹ thuật, đang thẩm tra thiết kế bản vẽ thi công-dự toán, đồng thời triển khai công tác giải phóng mặt bằng. Dự kiến, năm 2015 sẽ bố trí hơn 207 tỷ đồng để tiếp tục hoàn thiện hệ thống kênh.

Theo phản ánh của người dân, hiện nay Hệ thống kênh chính Ngàn Trươi - Cẩm Trang  qua địa bàn xã Đức Bồng có chiều dài hơn 3km, từ khi các nhà thầu thi công tuyến kênh mương này gần như toàn bộ diện tích đất nông nghiệp phía trên tuyến kênh bị ngập úng hoàn toàn. Nguyên nhân do đổ đất đắp nền đã chắn ngang dòng chảy của suối cầu Động, khiến cho nước từ vùng thượng nguồn đỗ xuống bị chặn lại gây ngập úng.

Nhiều diện tích đất sản xuất của người dân nguy cơ ngập úng, mất đât sản xuất chưa được tính đến

Ông Nguyễn Trọng Hùng- Chủ tịch UBND xã Đức Bồng cho biết: “Hiện nay có 14 héc ta đất sản xuất nông nghiệp của 180 hộ dân nằm dọc phía trên tuyến kênh sẽ bị ngập úng, nước không có lối thoát do công trình chặn lại. Chúng tôi đã nhiều lần báo cáo, làm tờ trình đề nghị chủ đầu tư xem xét phương án hỗ trợ cho người dân nhưng kết qua trả lời loanh quanh, trốn tránh trách nhiệm...”.

Tìm hiểu thêm chúng tôi được biết, những cánh đồng của xã này bị ngập nặng gồm: đồng Chè, đồng Chay, đồng Kiêng, đồng Nhà Ngâm, đồng Sim, đồng Tày Súc, đồng Cơn Nầy, đồng Nhà Lai, đồng Chọ Trồi, đồng Đợi, đồng Kho…Đây là những cánh đồng loại một, cho năng suất cao, mỗi năm người dân sản xuất 2 vu lúa.

Khắc phục ra sao?

Thực tiễn cho thấy, việc thi công tuyến kênh thủy lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang đã  tác động đến chế độ thủy văn sau đập, ảnh hưởng đến đời sống của cư dân vùng dự án. Công trình thủy lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang cũng đã phải thay đổi thiết kế ngay khi vừa mới tích nước do gây ra những tác động tiêu cực cho hạ lưu khi chuyển nước sang lưu vực khác.

Thế nhưng, trong báo cáo tác động môi trường của dự án, đại diện Ban QL Dự án công trình thủy lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang cho biết không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống người dân dọc tuyến kênh thuộc dự án?!. Thực tế, báo cáo của Ban QL dự án còn cho thấy, dự án kênh đã lấy đi 98 héc ta đất sản xuất, đất ở của người dân hai huyện Vũ Quang (85 héc ta), Đức Thọ (13 héc ta). Ngoài ra, nhiều diện tích hoa màu khác của người dân khi công trình triển khai thi công mới trực tiếp gây ra hệ lụy, nhưng không nằm trong kế hoạch bồi thường ban đầu.

Hệ thống kênh Ngàn Trươi- Cẩm Trang đi qua xã Đức Bồng

Đề cập đến giải pháp khắc phục tình huống này, ông Nguyễn Hồng Lam- Phó Ban QL Dự án Ngàn Trươi - Cẩm Trang tỉnh Hà Tĩnh cho biết: “Riêng phần diện tích đất đất sản xuất của người dân xã Đức Bồng phản ánh bị ngập úng và đề nghị xem xét bồi thường, chúng tôi sẽ chỉ đạo đơn vị tư vấn kiểm tra, tính toán lại vấn đề thủy văn, nếu do công trình gây ra sẽ có phương án khơi thông dòng chảy...”. Tuy nhiên, ông Lam cho biết thêm, việc ngập úng được phản ánh có nhiều vấn đề không như thực tiễn cần phải rà soát lại, xem có thực sự như thế không. Được biết, chủ đầu tư hiện đã giao cho đơn vị tư vấn là Tổng công ty tư vấn thủy lợi Việt Nam soát xét lại.

Bài và ảnh: Đức Cảnh