Khai thác theo đúng chiến lược
Sau khi Luật Khoáng sản năm 2010, Nghị định 15/2012/NĐ-CP ngày 09/3/2012 của Chính phủ hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Khoáng sản và Nghị định số 203/2013/NĐ-CP ngày 28/11/2013 của Chính phủ quy định phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản..., Tỉnh ủy, UBND tỉnh Đồng Nai đã tập trung chỉ đạo thực hiện theo quan điểm khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên khoáng sản, đảm bảo dự trữ khoáng sản phục vụ nhu cầu phát triển các ngành kinh tế trước mắt và lâu dài; kiểm soát chặt chẽ việc xuất khẩu tài nguyên thô và đến năm 2020, chấm dứt xuất khẩu khoáng sản chưa qua chế biến sâu.
Đồng thời, Đồng Nai còn chú trọng xây dựng chiến lược, quy hoạch điều tra, khai thác khoáng sản; thực hiện công tác điều tra, khai thác khoáng sản theo chiến lược, quy hoạch khoáng sản đã được phê duyệt; ứng dụng công nghệ thăm dò, khai thác khoáng sản tiên tiến; tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản; đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường, phục hồi môi trường trong khai thác khoáng sản; thực hiện quản lý tài nguyên khoáng sản theo cơ chế thị trường thông qua “đấu giá” hoặc “đấu thầu” khai thác mỏ khoáng sản... trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh Đồng Nai đã chỉ đạo thực hiện Đề án “đổi mới và hiện đại hóa công nghệ trong ngành công nghiệp khai khoáng” theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 159/2008/QĐ-TTg ngày 04/12/2008 về việc phê duyệt “Đề án đổi mới và hiện đại hóa công nghệ trong ngành công nghiệp khai khoáng đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2025” và Quyết định số 259/2017/QĐ-TTg ngày 22/02/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt “Đề án đổi mới và hiện đại hóa công nghệ trong ngành công nghiệp khai khoáng đến năm 2025”.
Để phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản, đồng thời hạn chế tác động đến môi trường, cuộc sống của người dân gần mỏ khai thác thác khoáng sản, UBND tỉnh Đồng Nai còn có chính sách cho đầu tư các tuyến đường chuyên dùng để vận chuyển khoáng sản như đường chuyên dùng tại cụm mỏ Tam Phước - Phước Tân, TP. Biên Hòa đấu nối ra Quốc lộ 51; chỉ đạo cơ quan chức năng xác định đúng trữ lượng tài nguyên khoáng sản trong mỏ. xây dựng cơ chế đấu giá quyền khai thác khoáng sản, bảo đảm lợi ích của Nhà nước phù hợp với đặc điểm của từng loại khoáng sản.
Cùng với đó, UBND tỉnh Đồng Nai cũng đã điều chỉnh kịp thời, hợp lý các loại thuế liên quan đến hoạt động khai thác, chế biến và xuất khẩu khoáng sản, tăng nguồn thu ngân sách Nhà nước; có cơ chế thu hồi kinh phí Nhà nước đã đầu tư cho công tác điều tra, thăm dò khoáng sản; đồng thời, điều chỉnh mức ký quỹ bảo đảm phục hồi môi trường, môi sinh và đất đai trong từng thời kỳ để bảo đảm trách nhiệm của các tổ chức khai thác khoáng sản; thực hiện chính sách bảo vệ khoáng sản chưa khai thác, bảo đảm an ninh, quốc phòng, cảnh quan, di tích lịch sử, văn hóa và môi trường.
Lãnh đạo Sở TN&MT Đồng Nai cho biết: Kết quả hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh trong 10 năm (2011 - 2020) đã đáp ứng được nhu cầu sử dụng vật liệu xây dựng của địa phương và khu vực, đóng góp phần không nhỏ cho ngân sách Nhà nước. Chỉ tính riêng năm 2020, sản lượng khai thác, doanh thu, khoản nộp ngân sách Nhà nước về khai thác, tiêu thụ đá xây dựng, sét gạch ngói, cát xây dựng, vật liệu san lấp là hơn 26.428 nghìn m3, doanh thu 3.072 tỷ đồng, thuế tài nguyên 344 tỷ đồng, phí bảo vệ môi trường là 136 tỷ đồng và tạo việc làm cho hơn 1.400 người.
Tăng cường kiểm tra, xử lý
Theo Sở TN&MT Đồng Nai, công tác thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực khoáng sản được cơ quan chức năng tỉnh Đồng Nai thực hiện định kỳ theo kế hoạch hằng năm và thường xuyên tổ chức kiểm tra đột xuất các hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn toàn tỉnh để chấn chỉnh, xử lý các sai phạm (nếu có). Qua kết quả thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản thời gian vừa qua cho thấy, việc chấp hành pháp luật về khoáng sản của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã tích cực hơn. Qua đó, góp phần hạn chế các sai phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản.
Để nâng cao trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước trong thanh tra, kiểm tra hoạt động khoáng sản không phép, UBND tỉnh Đồng Nai đã ban hành Quy chế phối hợp thực hiện bảo vệ khoáng sản chưa khai thác; thanh, kiểm tra hoạt động khoáng sản và bảo vệ môi trường trong hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh tại Chỉ thị số 14-CT/TU ngày 20/12/2016 của Tỉnh ủy tỉnh Đồng Nai về tăng cường quản lý khai thác và kinh doanh khoáng sản trên địa bàn tỉnh, Quyết định số 270/QĐ-UBND ngày 25/1/2014 và Chỉ thị số 23/CT-UBND ngày 24/12/2015 về tăng cường kiểm tra, xử lý hoạt động khai thác, vận chuyển và kinh doanh cát không phép trên địa bàn tỉnh.
Nhằm quản lý tốt hoạt động khai thác cát trên các tuyến sông giáp ranh giữa các tỉnh, thành phố, UBND tỉnh Đồng Nai đã thống nhất với UBND các tỉnh: Bình Dương, Lâm Đồng, Bình Thuận và UBND TP.HCM ký kết các Thông báo liên tịch về việc phối hợp thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông trên các tuyến sông giáp ranh giữa các địa phương. Bên cạnh đó, hằng năm, UBND tỉnh Đồng Nai còn có phối hợp thực hiện và tổng hợp báo cáo, đề nghị điều chỉnh các Thông báo phối hợp cho sát với tình hình thực tế, làm cơ sở phối hợp quản lý khoáng sản, hoạt động khai thác khoáng sản và bảo vệ môi trường trong hoạt động khoáng sản.
Hiện nay, UBND các huyện, TP. Long Khánh và TP. Biên Hòa đã thành lập và kiện toàn Tổ phản ứng nhanh để tiếp nhận thông tin phản ánh và tổ chức kiểm tra, xử lý việc khai thác khoáng sản không phép, nhất là cát xây dựng trên sông trên địa bàn; đồng thời, đã thiết lập đường dây nóng nên khi phát hiện hoạt động khai thác khoáng sản trái phép hoặc nhận được phản ánh của người dân, các thông tin trên phương tiện thông tin đại chúng cung cấp thông tin cho Tổ phản ứng nhanh xử lý kịp thời.
Lãnh đạo Sở TN&MT Đồng Nai cho hay: Việc kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản không phép được cơ quan quản lý chuyên ngành của tỉnh Đồng Nai và UBND các huyện tổ chức các đợt kiểm tra thường xuyên, đột xuất để kiểm tra các hoạt động khai thác khoáng sản không phép, trong đó, đa số các hoạt động này là khai thác đất, bơm hút cát trên sông không phép. UBND tỉnh Đồng Nai kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm nhằm răn đe và bảo vệ nguồn tài nguyên khoáng sản của địa phương.
Thời gian tới, Sở TN&MT Đồng Nai tiếp tục tổ chức thực hiện Nghị quyết số 60/NQ-CP ngày 16/6/2021 của Chính phủ về cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phục vụ dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông và Nghị quyết số 133/NQ-CP ngày 19/10/2021 về sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 60/NQ-CP của Chính phủ; tổ chức thực hiện Chỉ thị số 13-CT/TU ngày 27/9/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai về tiếp tục tăng cường quản lý khai thác và kinh doanh khoáng sản trên địa bàn tỉnh; tổ chức triển khai kết quả thực hiện Dự án Đánh giá tổng thể mức độ ảnh hưởng từ hoạt động của cụm mỏ Tam Phước - Phước Tân đến môi trường và sông Buông.